Poradnik: Co warto wiedzieć o zachowku? Kiedy jest obowiązek jego wypłaty?

O wyjaśnienia poprosiliśmy adwokata z Katowic Sławomira Zarembę. - Udzielając odpowiedzi na to pytanie w pierwszej kolejności muszę zaznaczyć, że nie sposób na łamach naszej gazety udzielać porad prawnych w indywidualnych sprawach. Powyższe bowiem wymaga dokładnej znajomości stanu faktycznego, dokumentów oraz przeprowadzenia analizy stricte pod kątem danej sprawy - wyjaśnia adwokat. - Nie ma bowiem spraw standardowych. Każda sprawa różni się od innej szczegółami, które mogą mieć istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia, które wyda sąd po rozpoznaniu sprawy - dodaje.
Nasz ekspert podkreśla, że na łamach DZ, na podstawie zadawanych pytań będzie się starał przybliżyć Czytelnikom problematykę, z którą wiążą się zadane pytania. - Będę to robił w sposób możliwie precyzyjny i pozwalający, mam nadzieję, na odniesienie, w jakimś stopniu oczywiście, do konkretnej sprawy -mówi Sławomir Zaremba. - W przypadkach indywidualnych niezbędna jest jednak wizyta w kancelarii i zasięgnięcie porady prawnej, czy też ustanowienie pełnomocnika w osobie adwokata, który zajmie się już szczegółami dotyczącymi konkretnej sprawy.

CZYTAJ LISTY DO REDAKCJI DZ [WEJDŹ]

Sławomir Zaremba, adwokat z Katowic:
Kwestia doliczenia darowizny wykonanej przez przyszłego spadkodawcę, celem ustalenia wartości spadku na potrzeby obliczenia wysokości zachowku uregulowana jest w treści art. 993 Kodeksu Cywilnego. Zgodnie z brzmieniem tego przepisu dolicza się do spadku, stosownie do przepisów poniższych, darowizny oraz zapisy windykacyjne dokonane przez spadkodawcę.
Aby wyjaśnić bardziej precyzyjnie tę kwestię zgodnie z zapisem art. 993 k.c. należy przeanalizować przepis zawarty w art. 994 § 1 k.c., który mówi, że przy obliczaniu zachowku nie dolicza się do spadku drobnych darowizn, zwyczajowo w danych stosunkach przyjętych, ani dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty, licząc wstecz od otwarcia spadku, darowizn dla osób nie będących spadkobiercami albo uprawnionymi do zachowku (pamiętać należy, że za dzień otwarcia spadku przyjmuje się dzień śmierci spadkodawcy).
Z powyższego wywodzić należy, że w sytuacji, gdyby darczyńca zmarł przed upływem 10 lat od dokonania darowizny, wartość nieruchomości należałoby doliczyć do wartości masy spadkowej, jeżeli zaś upływ czasu od dokonania darowizny do śmierci darczyńcy byłby większy niż wskazane w przepisie 10 lat - zachowek należny jego spadkobiercom byłby obliczony z pominięciem wartości nieruchomości będącej przedmiotem darowizny. Bardzo istotne jest, że aby zastosować powyższe - obdarowany nie może zaliczać się do kręgu spadkobierców ustawowych darczyńcy.

NASZE SPRAWY NA DZIENNIKZACHODNI.PL [CZYTAJ]

Prawidłowa wykładnia art. 994 § 1 k.c. powinna być taka, że niemożność doliczania do spadku po upływie dziesięciu lat licząc wstecz od śmierci spadkodawcy dotyczy tylko darowizn, które dokonane były na rzecz osób obcych, nie będących ani spadkobiercami, ani uprawnionymi do zachowku. Stanowisko takie przedstawił Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 12.11.1996 r. wydanym w sprawie o sygn.akt: Acr 308/96 (publ. OSA 1997/11-12/68).
Sąd Apelacyjny w Rzeszowie w wyroku z 7 marca 2013 r., w sprawie o sygn.akt: I Aca 548/12 (publ. LEX Nr 1292808) orzekł, jak następuje: „Wynikające z art. 994 § 1 k.c. ograniczenie doliczania darowizn za okres 10 lat nie dotyczy sytuacji, gdy darowizny zostały dokonane na rzecz spadkobierców lub osób uprawnionych do zachowku".
W sytuacji, gdy darowizna została uczyniona na rzecz brata darczyńcy, będącego spadkobiercą ustawowym dokonującego darowiznę, przyjąć należy, zgodnie z orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 1 czerwca 2004 r.(publ. OSAB 2004/3/3), iż: "Na poczet zachowku nie dolicza się darowizn dokonanych przed więcej niż dziesięciu laty na rzecz osób nie będących spadkobiercami ani uprawnionymi do zachowku (art. 994 § 1 kc). A contrario należy przyjąć, iż podlegają zaliczeniu darowizny uczynione na rzecz spadkobierców lub uprawnionych do zachowku bez względu na datę ich dokonania".

Przy obliczaniu zachowku należnego zstępnemu (dziecku) spadkodawcy nie dolicza się do spadku darowizn uczynionych przez spadkodawcę w czasie, gdy nie miał zstępnych. Nie dotyczy to jednak wypadku, gdy darowizna została uczyniona na mniej niż 300 dni przed urodzeniem się zstępnego.
W zakresie obliczania wartości przedmiotu darowizny wspomnieć należy, że wartość tę oblicza się według stanu z chwili jej dokonania, a według cen z chwili ustalania zachowku.
Oznacza to, że jeżeli po otrzymaniu darowizny np. rozbudowaliśmy budynek, wymieniliśmy okna, zmodernizowaliśmy ogrzewanie, wymieniliśmy dach, wartości te nie będą doliczone do podstawy ustalenia wysokości zachowku.
Przez nieruchomość należy rozumieć działkę gruntu tj. część powierzchni ziemskiej stanowiącą odrębny przedmiot własności, oraz wszelkie budynki trwale z gruntem związane, lub części takich budynków (np. mieszkanie), jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Do części składowych gruntu zaliczamy również inne urządzenia trwale z gruntem związane, a także drzewa, i inne rośliny od chwili zasadzenia lub zasiania.
Nieruchomość rolna (grunt rolny) to nieruchomość, która może być wykorzystywana do prowadzenia działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, nie wyłączając produkcji ogrodniczej, sadowniczej i rybnej.
Do dziedziczenia gospodarstw rolnych zastosowanie mają przepisy szczególne zawarte w Księdze IV, Tytule X Kodeksu Cywilnego.

*HALLOWEEN 2013 - POMYSŁY NA PRZEBRANIA i IMPREZY W WOJ. ŚLĄSKIM
*GRZYBY JADALNE i TRUJĄCE. JAK JE ODRÓŻNIĆ? [ZOBACZ NA ZDJĘCIACH]
*KATOWICE, SOSNOWIEC, BĘDZIN i CZELADŹ Z LOTU PTAKA [ZOBACZ ZDJĘCIA]
*KALENDNARZ LINDNER 2014, CZYLI MODELKI W TRUMNACH [ZDJĘCIA 18+]