Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Bryloownia, Śląski Byfyj i... samolot, godka dźwignią handlu jest i basta

Aldona Minorczyk-Cichy
Regionalizm bardzo dobrze się kojarzy, nic więc dziwnego, że śląskość zaczął wykorzystywać także biznes
Regionalizm bardzo dobrze się kojarzy, nic więc dziwnego, że śląskość zaczął wykorzystywać także biznes Arkadiusz Gola
Skutecznie czy też nie - śląscy handlowcy coraz częściej i odważniej sięgają po godkę śląską i wykorzystują ją do reklamy swoich firm, usług i produktów.

Dr Sławomira Kamińska-Berezowska, socjolog z Uniwersytetu Śląskiego, podkreśla, że powodem jest nasze coraz większe przywiązanie do tradycji: - Tworzymy Europę regionów. Ich znaczenie wzrasta. Wykorzystywanie gwary w biznesie to wyraz naszego śląskiego przywiązania do tradycji, zakorzenienia, a także próba lepszego kontaktu z otoczeniem.

Okulary? Bryle brzmią swojsko i ładnie

Ojciec Agnieszki Nycz-Hałat w 1967 roku założył w Gliwicach firmę handlującą okularami z Zachodu. Dzisiaj nosi ona swojsko brzmiącą nazwę "Bryloownia".

- Sprzedawanie bryli to nasza rodzinna tradycja. Zaś nazwa "Bryloownia" to swoista prowokacja, takie puszczenie oka do naszych klientów. Wszędzie aż roi się od angielskich słów "vision", "glass", "perfect". Dlaczego więc nie bryle? - pyta Agnieszka Nycz-Hałat.

Pomysł się spodobał. Klientów nie brakuje. Nic dziwnego, że godkę śląską wykorzystują też inni. W Rudzie Śląskiej-Wirku żymły (bułki) kupuje się w "Śląskim Byfyju" (kredensie). Od sklepów, w których sprzedawcy mówią gwarą, aż roi się w Rybniku, Pszczynie, Wodzi-sławiu Śląskim, Żorach.

Już rok temu głośno było o inicjatywie działaczy Ruchu Autonomii Śląska. Postanowili oni oznaczać specjalną naklejką z napisem "Godomy po śląsku" sklepy, w których można mówić gwarą. Chętnych było tylu, że… akcję wstrzymano.

- Zwyczajnie zabrakło nam naklejek. W samym centrum Rybnika oznaczonych chciało być nawet 90 procent sklepów. Prośby przychodziły też od handlowców z innych śląskich miast. To przerosło nasze możliwości. Musieliśmy przekonsultować to z Pro Loquela Silesiana i dać zlecenie drukarni. Nie zarzucamy jednak pomysłu. Ponownie z akcją ruszamy już w styczniu - podkreśla Paweł Polok, pomysłodawca akcji znakowania sklepów.

Po naszymu w windzie, a także w samolocie

W listopadzie i grudniu 2011 roku niespodzianka czekała na klientów jednego z centrów handlowych w Rybniku. Każdy, kto postanowił skorzystać tam z windy, usłyszał komunikaty przekazywane w gwarze śląskiej.
Kilka miesięcy wcześniej hipermarket w Mikołowie wydał gazetkę promocyjną w gwarze. Zamiast aparatu cyfrowego można było kupić zdrzadlonkę, albo tyjnioka (to po śląsku czajnik). Były też waszmaszyny (pralki), zestawy szraubyn-cyjerów (śrubokrętów) czy bezkluczowa borhamra (wiertarka). Można też było dostać sztrze-wiki (buty), galoty (spodnie) i fuzekle dlo bajtla (skarpetki dla dziecka). A jak kto głodny, to kupił świyżygo kokotka (kurczaka) albo kyjzę (ser). Tłumaczenia nazw wykonało Towarzystwo Pro Loquela Silesiana.

Nie tak dawno zostaliśmy zaskoczeni przez firmę lotniczą. Polska linia czarterowa Bingo Airways wprowadziła śląski jako trzeci, po polskim i angielskim, język. Pasażerowie mogli usłyszeć instrukcje bezpieczeństwa w gwarze śląskiej. W roli głównej wystąpił Artur Janoszka. Steward sam napisał tekst, chociaż jak przyznał, musiał także skorzystać z podpowiedzi rodziców.

Urzędy i instytucje też promują godkę

Urząd Miejski w Pszczynie już od dawna jest przyjazny "śląskiej godce". Interesanci posługujący się na co dzień gwarą mogą tam w taki właśnie sposób załatwić swoje sprawy. Problemu nie ma, bo i tak połowa urzędników posługuje się gwarą zupełnie swobodnie. Jej znajomość wyniosła z rodzinnych domów. Wcześniej takie samo zobowiązanie przyjął także Urząd Miejski w Chorzowie.

Z kolei we wrześniu godkę śląską promowała nowo otwarta Galeria Katowicka. Dzięki niej sporo osób dowiedziało się, czym jest sławna ryczka, zicherka, cwiter, byrna, bryle. - Cały zarząd galerii to Ślązacy, ludzie bardzo związani z regionem, a że język śląski jest coraz modniejszy, to wpisaliśmy się w ten trend - tłumaczył dziennikarzom Daniel Muc z biura prasowego galerii.

Śląskie słowa są też na metalowym ogrodzeniu nowej siedziby Muzeum Śląskiego w Katowicach.

Dominik Wartecki, współwłaściciel agencji dotPR, podkreśla, że wykorzystywanie śląskich nazw w biznesie wpisuje się w śląską walkę o tożsamość, odrębność kulturową: - Jeśli klient ma wybór, to wybierze markę kojarzącą się ze Śląskiem w myśl zasady "trzymajmy się razem", "popieram swoich".
Wartecki dodaje, że można to porównać z tym, co dzieje się na Kaszubach czy w hiszpańskiej Katalonii.

***

O uznanie śląskiej godki za język regionalny walczy od wielu lat grupa śląskich posłów, w tym najaktywniej Marek Plura z PO. Niestety, projekt zmiany prawa jego autorstwa już na początku kadencji utknął w sejmowej komisji.

Po co nam tak w ogóle uznanie śląszczyzny za język regionalny, tak jak kaszubski? Walka idzie o zwiększone pieniądze na edukację regionalną, a także choćby dwujęzyczne tablice z nazwami miejscowości.

Chodzi też o ochronę godki - w całej jej złożoności i ogromnej różnorodności - przed zapomnieniem.

Z oficjalnych statystyk wynika, że językiem regionalnym kaszubskim posługuje się obecnie około 106 tysięcy ludzi. Znajomość i posługiwanie się śląszczyzną na co dzień deklaruje zaś aż 509 tysięcy osób.



*Nietypowe zjawisko! Tatry, Babia i inne góry widziane z Katowic i Sosnowca [ZOBACZ ZDJĘCIA]
*Klubowa Mapa Województwa Śląskiego już działa! [ZOBACZ, GDZIE SIĘ BAWIĆ]
*KATOWICE, SOSNOWIEC, BĘDZIN i CZELADŹ Z LOTU PTAKA [ZOBACZ ZDJĘCIA]
*Zakaz palenia węglem w piecach: Ile to będzie nas kosztowało? [SZOKUJĄCE WNIOSKI]

Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Bryloownia, Śląski Byfyj i... samolot, godka dźwignią handlu jest i basta - Dziennik Zachodni