Na co dzień spieramy się o powstania śląskie, dziadków z Wehrmachtu i współczesną śląską tożsamość. Ślązacy, co cenne, chętniej niż kiedykolwiek studiują przeszłość swojego regionu i starają się zrozumieć jego pogmatwane losy, których dziś, w XXI wieku, są dziedzicami.
Rozumiejąc podziały wynikające z owej dyskusji, proponujemy wzbogacenie jej o krytyczne spojrzenie na wybitne jednostki, które tworzyły tutejszą historię. Ten śląski panteon udowodni, w jak wielu fundamentalnych kwestiach, za którymi stoją życiorysy znamienitych Ślązaków, się zgadzamy.
Korfanty, Godula? Zgoda
To dlatego ten eksperyment nazwaliśmy roboczo "panteonem śląskiej zgody". Reguły są proste: codziennie swoją listę 10 najwybitniejszych postaci w dziejach regionu będą przedstawiać na naszych łamach ludzie nadający ton we współczesnej debacie publicznej o Śląsku na Śląsku: politycy, historycy czy publicyści.
Niezupełnie chodzi nam o to, by demokratycznie wyłonić Ślązaka wszechczasów. Bo i jak obiektywnie wartościować i konfrontować zasługi Korfantego, Eichendorffa czy Ziętka. Chcemy raczej przekonać się, które nazwiska pokrywają się z wyborami większości, które indywidualności z przeszłości najbardziej scalają odmienne poglądy i racje. Które najpełniej budują dzisiejszą śląską tożsamość, bez względu na jej odcienie, stosunek do patriotyzmu, powstańczego mitu czy autonomii.
Jest jeszcze jeden cel naszego przedsięwzięcia: przypomnienie wybitnych Ślązaków, którzy nie w pełni funkcjonują w zbiorowej pamięci, choć w pełni na to zasłużyli. Wiedza o ich biografiach, osiągnięciach i decyzjach to punkt obowiązkowy w rozszyfrowywaniu śląskich losów.
Pierwszymi ankietowanymi są wicewojewoda Piotr Spyra, lider ruchu Polski Śląsk oraz Jerzy Gorzelik, radny sejmiku, szef RAŚ. Reprezentanci przeciwnych obozów lokalnej polityki, diametralnie różniący się swoimi spojrzeniami śląskość. Jak różnią się ich wskazania do śląskiego panteonu? Kardynalnie, tym niemniej, tzw. obszar zgody jest znaczący.
Spyra i Gorzelik razem umieścili na swoich listach Wojciecha Korfantego, architekta złączenia Śląska z Polską, ale i obrońcę autonomicznego Śląska w II RP. Spyra akcentuje jego znaczenie dla losów Polski. To znaczenie, na swój sposób, wskazuje też Go-rzelik: "Bez jego charyzmy i znajomości górnośląskich realiów warszawscy politycy zobaczyliby Górny Śląsk jak świnia niebo". Cóż, ars poetica. Ważne, że zgadzamy się co do pryncypiów.
Dyktator III powstania śląskiego nie jest jedyną postacią, którą Gorzelik i Spyra wymieniają zgodnie. Oto kolejna: Karol Godula. "Jedyny rodowity Górnoślązak, który odniósł sukces w czasie rewolucji przemysłowej, przez swoje niewłaściwe pochodzenie nielubiany przez władze i pruskich arystokratów" - pisze Spyra. "Król cynku, przykład kariery w amerykańskim stylu i możliwości, jakie stwarzała industrializacja - jeden z bohaterów modernizacji Górnego Śląska w XIX w." - wtóruje mu Gorzelik.
Czas na trzecią osobistość, co do której nie ma sporu: Jan II Dobry. Gorzelik i Spyra, jednym głosem: "Ostatni Piast na książęcym tronie w Opolu". "Wybitny prawodawca, prekursor nowoczesnego przemysłu na Górnym Śląsku, wydawca pierwszego prawa górniczego Ordunek Gorny".
Lompa, Reden i gen. Mróz
Na księciu opolskim kończą się punkty zbieżne. Spyra honoruje m.in. Henryka Brodatego ("najwybitniejszy śląski polityk średniowiecza"), Erazma Ciołka ("pierwszy polski uczony, który zdobył uznanie w świecie. O swoim pochodzeniu pisał: z naszej ziemi, to znaczy Polski") i ks. Józefa Lompę ("prekursor odrodzenia śląskiej i polskiej tożsamości w regionie"). Gorzelik wskazuje na Friedricha Wilhelma von Redena ("położył podwaliny pod potęgę górnośląskiego przemysłu"), Franza Wincklera ("w Katowicach stworzył nowoczesne miasto, sam nadania praw miejskich nie dożył") i Mieszka Plątonogiego ("w swoich rękach skupił ziemie, które później nazwano Górnym Śląskiem"). Ostatni wybór Gorzelika jest szczególnie oryginalny: to tzw. "generał Mróz", czyli… zima nazwana tak po klęsce Napoleona: "Ona przyczyniła się do wzrostu potęgi Prus. Potem gen. Mróz wytracił, do spółki z Hitlerem i Stalinem tysiące Górnoślązaków, zmienił losy wojny i tak zadecydował o najnowszych dziejach Śląska".
Jutro drugi odcinek Śląskiego Panteonu i nominacje historyków, profesorów: Zygmunta Woźniczki i Ryszarda Kaczmarka. Czekamy na Państwa typy, piszcie, z krótkim opisem, na [email protected]. Taką listę powinien ułożyć sobie każdy mieszkaniec Śląska zainteresowany jego historią.
Jutro w DZ typują prof. Zygmunt Woźniczka i prof. Ryszard Kaczmarek
*Ruch Chorzów będzie miał nowy wspaniały stadion. ZOBACZ ZWYCIĘSKI PROJEKT
*Imprezy na Andrzejki 2013. Gdzie się bawić? ZOBACZ Klubowa Mapa Województwa Śląskiego
*Tramwaje Śląskie mają nowy tramwaj Twist ZDJĘCIA Z TESTÓW
*Mayday Poland 2013 w katowickim Spodku RELACJA + WIDEO + ZDJĘCIA
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?