Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Śląski panteon niespodzianka. Korfanty wciąż liderem, ale za nim śląski tygiel

Marcin Zasada
infografika Marek Michalski
Dziś podsumowanie pierwszego etapu kompletowania śląskiego panteonu. Swoich kandydatów proponują Alojzy Lysko i Tadeusz Kijonka. Przez cały mijający tydzień o wielkich postaciach z naszej historii rozmawialiśmy z ludźmi, którzy dziś mają dużo do powiedzenia w kwestiach Śląska, jego przeszłości i przyszłości. Mają różne poglądy i różny stosunek do tego, co działo się i dzieje na Śląsku. Są jednak w stanie zgodzić się w ocenie najwybitniejszych postaci, który ten Śląsk na przestrzeni wieków kształtowały.

W ostatnich dniach głos w sprawie regionalnych osobistości zabierali: Jerzy Gorzelik, Piotr Spyra, Ryszard Kaczmarek, Zygmunt Woźniczka, Marek Plura, Józef Musioł, abp Damian Zimoń i Marek Szczepański. Dziś pierwszą dziesiątkę ankietowanych uzupełniają Alojzy Lysko, pisarz i znawca Śląska, oraz Tadeusz Kijonka, publicysta i poeta. Każdy z nich zasilał nasz nieformalny ranking swoją subiektywną dziesiątką najwybitniejszych.

ZOBACZ RÓWNIEŻ:
* Tworzymy listę wielkich Ślązaków. Zobacz, kogo proponują Gorzelik i Spyra
* Lista wielkich Ślązaków: Korfanty na czele drugi Morcinek? [ZOBACZ PROPOZYCJE]
* Śląski panteon zgody: Jest wiele definicji Śląska. Typują Plura i Musioł
* Śląski panteon zgody: Korfanty głosują! Dziś głosują abp Damian Zimoń i Marek Szczepański
* Wybitni Ślązacy? Oto panteon, który nie dzieli nas, lecz łączy

Korfanty, Ziętek i Morcinek łączą Lyskę i Kijonkę

Przypomnijmy: nie do końca chodziło nam o to, by demokratycznie wyłonić Ślązaka wszech- czasów. Bo i jak obiektywnie wartościować i konfrontować zasługi dla regionu Korfantego, Goduli, Eichendorffa czy Ziętka. Raczej przekonamy się, które nazwiska się pokrywają z wyborami większości, które indywidualności z przeszłości najbardziej scalają odmienne poglądy i racje, które najpełniej budują dzisiejszą śląską tożsamość, bez względu na jej odcienie, stosunek do patriotyzmu, powstańczego mitu czy autonomii.

I jeszcze jedno: to przedsięwzięcie jest najlepszą okazją do przypomnienia wybitnych Ślązaków, którzy poznikali ze zbiorowej pamięci, choć bez dwóch zdań na to nie zasłużyli. Wiedza o ich biografiach, osiągnięciach i kluczowych decyzjach to punkt obowiązkowy w rozszyfrowywaniu śląskich losów.

Dziś podsumowujemy pierwszy etap akcji wskazaniami Lyski i Kijonki. Obie listy łączą trzy postacie. Po pierwsze, Wojciech Korfanty. Jak łatwo można było przewidzieć, polityk z Siemianowic najczęściej gościł w zestawieniach naszych rozmówców. Do tego jeszcze wrócimy. Na razie uzasadnienia: "Najwybitniejszy polski polityk ze śląskim rodowodem" - to komentarz Tadeusza Kijonki. Alojzy Lysko podkreśla jego niezłomność i wiarę w Polskę, na której ostatecznie Korfanty się zawiódł. Druga postać: Gustaw Morcinek. Lysko: "Za ogromny dorobek pisarski". Kijonka: "Odkrył Śląsk i jego problemy przed Polską. Od niego rozpoczął się proces integracji polskiej i śląskiej kultury".
I trzeci bohater: Jerzy Ziętek. Kijonka określa go mianem "wielkiego budowniczego", zasłużonego dla rozwoju regionu w wielu dziedzinach. Lysko wskazuje cechę legendarnego wojewody, której brakuje dzisiejszym śląskim politykom: "To odwaga. Ziętek sprawował odważne rządy w trudnych czasach".

Jeden zdecydowany lider. A zaskoczenia?

W nominacjach Lyski znajdziemy też m.in. Konstantego Wolnego, pierwszego marszałka Sejmu Śląskiego ("Ideał Górno- ślązaka, jasny umysł, pracowitość, powściągliwość. Człowiek bez skazy"), księcia Jana Henryka XV Hochberga ("Współtwórca gospodarki górnośląskiej, jak cały jego ród. To on jako pierwszy ożywił ideę wolnej republiki górnośląskiej"), XVII-wiecznego poetę Johannesa Schefflera, Anioła Ślązaka ("Odkrył w Ślązakach tę plemienną cechę, którą trudno nazwać - to coś pomiędzy głęboką duchowością i szlachetnością w tym, co robimy") oraz księcia Władysława Opolczyka ("Niekoronowany król Śląska - Śląsk budował, rozwijał i ożywiał; jego epoka dała nam coś, co nazywamy Lux Ex Silesia"). Lysko jest też pierwszym zgłaszającym do panteonu Krystynę Bochenek.

Teraz wskazania Tadeusza Kijonki. Józef Lompa ("Prekursor polskiego odrodzenia narodowego na Śląsku"), Karol Miarka ("Rozczytał Śląsk"), bp August Hlond ("Zasłużony dla organizacji śląskiego Kościoła") i Henryk Sławik ("Postać heroiczna"). Były naczelny miesięcznika "Śląsk" sięga też po współczesne indywidualności. Wymienia m.in. Jerzego Buzka ("Polityk formatu europejskiego") oraz ludzi muzyki: kompozytora Henryka Mikołaja Góreckiego i pianistę Krystiana Zimermana.

Co najnowsze nominacje zmieniają w czołówce zestawienia? Jak nadmieniliśmy wcześniej, bohaterem, który spaja wszystkich dotychczasowych ankietowanych jest Wojciech Korfanty. Dokładnie wśród połowy ekspertów pojawia się nazwisko Jerzego Ziętka. Po cztery osoby wytypowały Karola Godulę i Gustawa Morcinka. Po trzy, między innymi: ks. Emila Szramka, Konstantego Wolnego, Jerzego Hohenzollerna, Fryderyka von Redena i Karola Miarkę.

Później rozbieżności są duże, ale to najlepszy dowód, jak wiele wybitnych osobistości zebrało się na Śląsku przez stulecia, w różnych czasach i różnych okolicznościach geopolitycznych. Czy któraś z postaci w czołówce tego nieformalnego rankingu może być zaskoczeniem? Być może Morcinek, odsądzany od czci i wiary przy każdej kolejnej rocznicy wprowadzenia Stalinogrodu zamiast Katowic. Jak mówi Lysko, "jego dokonania literackie są większe i ważniejsze od tego, co zrobili z nim komuniści".

Panteon? Są fundamenty, ale budujemy dalej

To dopiero początek tworzenia śląskiego panteonu. Walor reprezentatywności zapewnią mu kolejne głosy przedstawicieli różnych regionalnych środowisk. Te głosy kompletować będziemy w nadchodzących tygodniach. Zapraszamy do udziału w naszym przedsięwzięciu każdego zainteresowanego śląskimi losami, każdego zdolnego do obiektywnego, krytycznego spojrzenia na wybitnych Ślązaków.

***

Niezwykle cenny jest Państwa udział w tym przedsięwzięciu. Zachęcamy do dalszego tworzenia swoich własnych list znamienitych Ślązaków, najlepiej z krótkim uzasadnieniem.
Ciekawe zestawienie przysłał nam Cezary Brol. Wymienił Henryka Sławika, Franza Waxmana, Wojciecha Kilara, Konstantego Wolnego, Gerarda Cieślika, Ernesta Wilimow-skiego, Wojciecha Korfantego, Józefa Kożdonia, Marię Goeppert-Mayer oraz Jerzego Ziętka.
Interesujące głosy towarzyszące akcji znajdujemy na dziennikzachodni.pl. Internauta Euro wymienił 10 najwybitniejszych władców w dziejach Śląska:
1. Król markomański Marbod.
2. Król wielkomorawski Svatopluk I.
3. Książę czeski Boleslav I
i książę raciborsko-opolski i krakowski Mieszko I Plątonogi.
4. Książę śląski i krakowski #enryk I Brodaty.
5. Książę wrocławski i krakowski Henryk IV Probus.
6. Król czeski, niemiecki i włoski, cesarz rzymski Karol IV Luksemburski.
7. Król węgierski i czeski Maciej Korwin.
8. Arcyksiążę austriacki, król czeski, węgierski, niemiecki, cesarz rzymski Ferdynand I Habsburg.
9. Król pruski Fryderyk II Wielki.
10. Arcyksiążę austriacki, książę cieszyński Fryderyk M. Habsburg.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Śląski panteon niespodzianka. Korfanty wciąż liderem, ale za nim śląski tygiel - Dziennik Zachodni