Wreszcie będziemy mogli wywozić za granicę zabytki techniki

W Polsce przepisy dotyczące wywozu dóbr kultury są bardziej restrykcyjne, niż w innych krajach Unii Europejskiej. Kupowane na targach staroci przedmioty mogą bowiem mieć charakter zabytkowy i wymagać zezwolenia na wywóz. Wystarczy, że mają więcej niż 25 lat. Wkrótce ma się to zmienić.

- To kuriozum w europejskich systemach prawnych - mówi Piotr Ogrodzki, dyrektor Ośrodka Ochrony Zbiorów Publicznych. - Dochodzi do tego, że osoby, które nabyły zabytki za granicą, np. w Niemczech i przewożą je do Rosji, mają problemy z przekroczeniem polskiej granicy. Żąda się bowiem od nich okazania polskich dokumentów wywozowych.

U nas na wywóz staroci potrzebne jest jednorazowe pozwolenie ministra kultury i dziedzictwa narodowego, wydawane za pośrednictwem wojewódzkiego konserwatora zabytków. Wymaga tego wszystko, co figuruje w rejestrze zabytków, rejestrach muzealnych. I to nie budzi kontrowersji. Gorzej, że nie można też wywieźć bez ekspertyzy przedmiotów spoza rejestrów, bo miliony przedmiotów mających więcej niż 25 lat też jest pod ochroną. A to uniemożliwia ich wywóz.

Zasady gry zmieni nowelizacja ustawy o ochronie zabytków. Bez przeszkód będzie można wywozić nawet stuletnie obrazy, rzeźby, książki czy samochody. Zgoda Ministerstwa Kultury będzie potrzebna tylko na wywóz antyków wpisanych do rejestru zabytków.
- Nowelizacja chroni zabytki przed wywozem. Dobro kultury, poza tym, że ma wartość materialną, ma również wartość niematerialną - mówi Jerzy Huczkowski ze Stowarzyszenia Antykwariuszy Polskich. - Nie ma więc możliwości, żeby obraz Matejki czy innego wybitnego artysty został wywieziony.

Czy nowelizacja ogołoci rynek sztuki z zabytków? Zdaniem Piotra Ogrodzkiego, dyrektora Ośrodka Ochrony Zbiorów Publicznych, zmiana przyniesie korzyści. Upodobni nasze przepisy do obowiązujących w innych krajach i ułatwi handel pamiątkami z przeszłości. Próg wieku i cen zabytków w nowelizacji ustawy zostały tak dobrane, by rzeczywiście chronić najbardziej wartościowe przedmioty.