Matura była ciężka, na studiach będzie lżej

Z 18-letnią Basią Kaczmarek, która w Liceum Ogólnokształcącym im. Melchiora Wańkowicza w Katowicach zdawała maturę międzynarodową, rozmawia Monika Krężel
Ile egzaminów zdawałaś w czasie matury?
W sumie rozwiązałam 13 arkuszy egzaminacyjnych z sześciu przedmiotów, miałam też matury ustne z trzech języków. Niekiedy egzaminy z jednego przedmiotu trwały dwa dni. Najpierw rozwiązywaliśmy dwa arkusze, a dzień później trzeci.

Czy fizycznie można wytrzymać taki maraton?
Trwał trzy tygodnie; dopiero teraz uczę się odpoczywać. Były dni, że zdawałam maturę z dwóch przedmiotów, rano i po południu. Zresztą, podczas nauki w takiej szkole nie ma się na nic czasu. Program International Baccalaureate (IB) trwa dwa lata i jest maksymalnie wykorzystany. W skład oceny z matury wchodzą też prace badawcze czy eseje, które mają po kilkadziesiąt stron. Trzeba je przygotować z sześciu przedmiotów. Przykład: z chemii musiałam wybrać sobie temat badań, przeprowadzić do niego doświadczenia, zanalizować je, obliczyć itd. Moja praca z geografii liczyła prawie 40 stron. Te prace wysyłane są w czasie roku szkolnego do centrum egzaminacyjnego. Myślę, że na studiach będzie łatwiej!...

Czym różni się normalna matura od tej międzynarodowej?
Nie da się ich porównać. Na przykład matematyka jest obowiązkowa, ja wybrałam ją sobie na poziomie podstawowym. W ubiegłym roku moja siostra zdawała tradycyjną maturę z matematyki na rozszerzeniu. Tylko wtedy miałam porównanie. Ta moja matematyka była na poziomie o wiele wyższym, rozwiązywaliśmy zadania, które pewnie robi się na studiach. Już w pierwszej klasie trzeba kupić kalkulatory graficzne z grubą instrukcją i pracować z nimi przez całe liceum. A matura z matematyki była w tym roku wyjątkowo trudna. Takie są też opinie maturzystów z całego świata, którzy zdawali maturę międzynarodową.

W masowych liceach maturzyści zdają język polski, język obcy i przedmiot wybrany. Oprócz tego dobrowolnie mogą zdawać trzy przedmioty dodatkowe. Jak to wyglądało u ciebie?
Już w momencie rozpoczęcia nauki wybieramy sobie sześć przedmiotów, które chcemy zdawać na maturze. Trzy z nich musimy wybrać na poziomie rozszerzonym. Ja zdecydowałam się na język hiszpański, język angielski, geografię, chemię, matematykę i oczywiście język ojczysty, czyli polski. Geografii, angielskiego i hiszpańskiego uczyłam się na poziomie rozszerzonym. Na maturze ustnej z języków obcych zdający prezentują wybrany problem, własny tekst, potem prowadzą dyskusję z egzaminatorami. Na egzaminie z polskiego mówiłam o parabolizmie w "Zniewolonym umyśle" Czesława Miłosza. Egzaminy ustne są zawsze nagrywane.
Na tegorocznej maturze z języka polskiego zdający mówili, że jeden z tematów był na poziomie gimnazjalnym. Chodziło o scharakteryzowanie i porównanie postaci Zosi i Telimeny, był podany tekst źródłowy. Co trzeba było zrobić na maturze z polskiego w programie IB?
Trzeba było napisać eseje na wybrane tematy z kilku grup - dramatu, poezji, powieści, noweli lub opowiadania, autobiografii, pytań ogólnych. W tematach nie było podanych lektur ani tekstów źródłowych. Przykładowy temat to: "W jaki sposób kompozycja noweli albo opowiadania wpływa na odbiór i zrozumienie tego utworu przez czytelników? Przedstaw to zagadnienie na kilku przykładach". Albo inny: "Jak rozumiesz przestrogę, że "najgorszy, bo zaczajony, zaskakujący wróg to ten, który jest najbliżej ciebie". Odpowiedz na pytanie posługując się literackimi przykładami". Kanon lektur w liceach z maturą międzynarodową ustalają nauczyciele, dlatego uczniowie w Katowicach czytają inne lektury niż ich koledzy w Gdyni czy we Wrocławiu. Mam ciocię polonistkę, która oglądała ten wykaz i mówiła, że większości lektur nie przerabiała ze swoimi uczniami. W naszej szkole w kanonie lektur są między innymi "Mistrz i Małgorzata" Bułhakowa, "Władca much" Goldinga, "Bramy raju" Andrzejewskiego, "Prawiek i inne czasy" Tokarczuk, "Przed Nieznanym Trybunałem" Szczepańskiego, "Na pastwę aniołów" Carolla, "Śmierć w Wenecji" Manna. Poza tym czytaliśmy też "Ferdydurke", "Zniewolony umysł", "Pana Cogito". Na maturze pisemnej wybrałam temat o uniwersalizmie w książkach.

Skąd przysyłane są arkusze maturalne do polskich szkół, które prowadzą program IB?
Z ośrodka egzaminacyjnego w Cardiff w Wielkiej Brytanii. Stamtąd przyjechały też pytania maturalne z polskiego. Ale wypełnione arkusze trafiają do egzaminatorów na całym świecie, nasze pojechały między innymi do Indii, Rosji, Kuwejtu. Tak samo dzieje się z pracami i esejami, a co więcej, w świat wysyłane są też nagrania audio z egzaminami ustnymi, gdyż nie oceniają ich szkolni nauczyciele.

Jak trafiłaś do liceum z maturą międzynarodową?
Skończyłam gimnazjum i razem z rodzicami wyjechałam do Hiszpanii. Trafiliśmy do Sitges koło Barcelony, które w 35-40 proc. jest zamieszkiwane przez obcokrajowców: Niemców, Brytyjczyków, Holendrów, Francuzów. Liceum z IB było dla mnie jedynym rozsądnym wyjściem, bo choć trzy lata uczyłam się hiszpańskiego, to trafiłabym do szkoły z katalońskim. Obcokrajowiec tego języka nie zrozumie. Zdałam egzamin z angielskiego i matematyki do szkoły z IB. Chodziłam do
6-osobowej klasy z trzema Holendrami, Hiszpankąi pół-Szwedem, pół-Hiszpanem. Skończyłam tam pierwszą klasę IB, a po powrocie do Katowic poszłam do drugiej. Nie musiałam zaliczać żadnego przedmiotu, żadnych różnic programowych. Tylko zrezygnowałam z przedmiotu o nazwie "biznes" na rzecz polskiego, bo w Hiszpanii go nie miałam.

Gdzie wybierasz się na studia?
Do szkoły wyższej zarządzania w hotelarstwie w Hadze. Zastanawiam się też nad jeszcze innymi uczelniami w Holandii, Kanadzie i Puerto Rico. Koledzy z klasy chcą studiować w Anglii, Mediolanie, a dwie osoby wybrały studia w Polsce, chcą studiować medycynę i informatykę. Gdybym miała wybierać, to raz jeszcze zdecydowałabym się na szkołę z programem IB. To wszystko na pewno będzie procentować.

Co lubisz robić w wolnym czasie?
Czytać. Uwielbiam literaturę i czytam po polsku, angielsku i hiszpańsku. Poza tym pracuję też u rodziców.

Kiedy wyniki z matury?
Na całym świecie 6 lipca. Każdy z nas dostał hasło i będzie je mógł sprawdzić w Polsce od godz. 21.30 w internecie. Z centrum egzaminacyjnego przyszły informacje, że wyniki dla nas będą dostępne od godz. 20.30, ale czasu GMT, czyli Greenwich.