Wyrok sądu z lustracją w tle

Pietrzykowski podtrzymuje swoje wszystkie oceny, a Iwanek, który rozpoczął sądową batalię, stara się wyjść z niej z twarzą. Ale czy w ogóle można mówić o zadowoleniu, gdy w grę wchodzi sprawa tak poważna i żenująca, jak kwestia współpracy pracowników naukowych ze Służbą Bezpieczeństwa?

Na dodatek, gdy chodzi o naukowca, który wychował kilka pokoleń dziennikarzy? Ci przecież w sposób szczególny powinni dbać o uczciwość. Zdaję sobie sprawę, że każdy przypadek podjęcia współpracy był inny, inne towarzyszyły mu motywy i okoliczności. Poza tym inna była szkodliwość działań poszczególnych tajnych współpracowników. Patrząc na pojawiające się co jakiś czas materiały dotyczące współpracy z SB różnych mniej lub bardziej znanych Olków i Bolków, boleję, że sprawa lustracji stała się w Polsce orężem w brutalnej walce politycznej, że dwadzieścia lat temu nie doszło do spokojnego otwarcia archiwów i wystawienia na światło dzienne esbeckich teczek. Teraz wszystko byłoby jasne, przetrawione, wydalone.

Dziś jest jednak za późno na spokojne rozliczenie się z przeszłością. W wielu przypadkach jest ono niemożliwe. Nawet z powodów technicznych, a nie etycznych: akta są szczątkowe, świadkowie nie pamiętają. Wiem jedno: każdy ma prawo wytłumaczyć się ze swoich działań. Oczywiście jeśli chce się tłumaczyć, a my tego słuchać. Ma też prawo milczeć. Ma również prawo do normalnego życia, na ile sumienie pozwala, a samopoczucie dopisuje. Prawo nie zabrania też piastować pewnych funkcji. To kwestia smaku, jak pisał wielki poeta Zbigniew Herbert. W rezultacie wszystko zależy od naszej osobistej uczciwości, od tego czy możemy spojrzeć sobie w lustro, od tego, czy potrafimy wybaczać.