Na Śląsku pij kranówke

Badaniem jakości wody zajął się Krzysztof Stankiewicz, doktor nauk chemicznych. Akcja została przeprowadzona w dziesięciu miastach Polski, m.in. w Tychach i Katowicach.

Badania wykazały m.in., że odczyn pH wszystkich śląskich próbek mieści się w granicach normy, a obserwowane wartości należały do najniższych spośród zbadanych w polskich miastach.

- Dla mnie zaskakujące jest to, że macie taką miękką wodę. Czyli ma mało soli magnezu, wapnia, a w rezultacie mało kamienia w pralce i czajniku - tłumaczy prof. Iwona Wawer z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

Także wyniki badania czystości chemicznej wody okazały się bardzo dobre. Nie wykryto obecności wielu powszechnie występujących zanieczyszczeń, do których należą związki organiczne: akryloamid, benzen, chlorowcopochodne i pestycydy oraz szkodliwe metale ciężkie takie jak kadm, ołów, rtęć, arsen, antymon i nikiel.

A jaką wodę mamy w innych miastach województwa?

- Woda jest pod stała kontrolą. Badania są prowadzone zazwyczaj co 2 miesiące w kilkunastu wybranych punktach. Stałą kontrolę nad jakością wody sprawuje również przedsiębiorstwo produkujące wodę dla Bielska-Białej tj. AQUA SA. Wyniki badań wskazują, że woda jest bezpieczna dla zdrowia ludzkiego - mówi Edyta Trela z Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bielsku-Białej.
Podobnie jest w Częstochowie. - Na terenie miasta prowadzone są systematyczne badania pod względem mikrobiologicznym i fizykochemicznym. Wszystkie wskazują, że nasza woda jest czysta i dobra do spożycia - dodała Edyta Kapelka, rzecznik prasowy PSSE w Częstochowie.

Również mieszkańcy Sosnowca mogą spać spokojnie. - Woda jest dobra. W każdym tygodniu pobierane są próbki wody. Jakość wody zmieniła się na lepsze na przestrzeni ostatnich lat - mówi Teresa Pochwalska, kierownik higieny komunalnej PSSE w Sosnowcu.

Jak wynika z badań opinii publicznej przeprowadzonych przez firmę BRITA, aż 60 procent Polaków nie ma zaufania do wody z kranu. Nieufność wobec wody z kranu wynika z silnie zakorzenionych stereotypów.

"Zapachów się nie je" - mówią Francuzi jedząc śmierdzące sery. Jednym z najczęściej powtarzanych stereotypów jest ten mówiący o nieprzyjemnym zapachu i smaku wody kranowej. W powszechnym mniemaniu jeśli woda nieładnie pachnie, wygląda lub smakuje, uważamy, że nie jest ona bezpieczna. To naturalne zachowanie, jednak w przypadu wody kranowej w Polsce, która spełnia normy Światowej Organizacji Zdrowia, nie ma powodów do obaw.

Czy zatem rzeczywiście możemy sięgnąć po wodę z kranów i nie wydawać sporych pieniędzy (zwłaszcza podczas upałów) na wodę butelkową kupowaną w sklepach?
Profesor Iwona Wawer nie ma wątpliwości. - Plastikowe butelki z wodą są świetne na wycieczkę, ale bez sensu jest kupowanie ich do codziennego picia w domu i dźwiganie. Czysta woda płynie z wodociągu, jej jakość jest pilnowana przez fachowców, w tym moich byłych studentów oraz absolwenci farmacji z AM w Sosnowcu - podkreśla.

Jak te badania mają się do rzeczywistości? Przeprowadziliśmy test sprawdzający czy nie ma różnicy pomiędzy wodą z kranu, a butelkowanymi wodami. Poprosiliśmy kucharza z restauracji Tatiana w Katowicach o degustację wody z trzech butelek. W dwóch znajdowały się niegazowane wody popularnych marek, a w trzeciej woda z kranu. Chociaż nasz degustator przez moment się wahał to ostatecznie wybrał butelkę nr. 2, gdzie znajdowała się ta z kranówka.

- W dzieciństwie piłem dużo kranówki. Ma dość charakterystyczny smak, do którego jednak można się przyzwyczaić - podsumował Sebastian Guziur.

Badania jakości wody trwały od kwietnia. W Katowicach próbki pobrano 22 i 23 czerwca.

Najpierw zbadano właściwości organoleptyczne wody (zapach, smak, barwę) i sprawdzono stopień jej twardości. Następnie pobrano próbki potrzebne do analizy laboratoryjnej. Oceniano czy zawartość substancji niekorzystnie wpływających na zdrowie człowieka nie przekracza bezpiecznych dawek. Przeprowadzono również badanie bakteriologiczne, fizykochemiczne oraz w zakresie wymagań chemicznych. Wyniki porównano z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

Z dr. Krzysztofem Stankiewiczem, degustatorem wody kranowej, rozmawia Ola Szatan

Ma pan nosa do wody?
Woda to moja pasja, obecna w pracy i poza nią, bo moim ulubionym sposobem spędzania wolnego czasu jest nurkowanie.

Dlaczego został pan testerem wody?
Jestem doktorem chemii i wiele lat przepracowałem w laboratoriach. A na dodatek mam wyostrzony zmysł smaku i węchu, co jest niezbędne w pracy degustatora wody z kranu.

Jak wyglądał casting na testera?
W konkursie na degustatora wody kranowej wzięło udział ponad trzy tysiące kandydatów. Na jednym z etapów rekrutacji, trwającej około dwóch miesięcy, czekało na mnie sześć próbek wody, a moim zadaniem było odgadnąć, w której z nich znalazła się np. woda wysoko zmineralizowana, podwójnie destylowana albo z wysoką zawartością chloru.

Jak się sprawdza jakość wody?
Badam wodę organoleptycznie, oceniam jej twardość i odczyn PH, a następnie pobieram próbki do badań laboratoryjnych. Badam zapach, smak i barwę wody, czyli między innymi sprawdzam, czy woda nie pachnie np. chlorem lub czy nie zawiera zanieczyszczeń organicznych. Idealna woda nie powinna mieć żadnego smaku ani zapachu. Działam trochę jak "detektor wodnych" smaków i zapachów: wyczuwam je i próbuję określić ich źródło. Pomagają mi w tym badania laboratoryjne. Dopiero po nich na podstawie wszystkich wyników oceniam jakość i przydatność wody do picia.
Przebadał pan jakość wody w 10 największych miastach w Polsce. Wysoko oceniona została jakość wody w Tychach i Katowicach...
Katowicka woda zaskoczyła mnie niskim stopniem jej twardości. Tymczasem na przykład we Wrocławiu i Poznaniu mamy do czynienia z wodą twardą, która jest przyczyną osadzania się kamienia. Drugą pozytywną niespodzianką była niska mętność wszystkich próbek śląskiej wody i brak zauważalnej barwy. Natomiast smak wody był albo niewyczuwalny, bądź na akceptowalnym poziomie, zaś zapach wyczuwalny, a niekiedy nawet wyraźnie wyczuwalny.

Nie ma więc sensu kupować wody butelkowanej?
Ja i moja rodzina od lat pijemy wodę z kranu, bez przegotowania, poddając ją jedynie procesowi filtracji przy pomocy dzbankowych filtrów do wody. Przemawiają za tym nie tylko względy ekonomiczne, lecz również dbałość o środowisko naturalne, zaśmiecane codziennie tonami plastikowych odpadów.

Jak przekonać ludzi do wody z kranu?
Niechęć ludzi do picia wody z kranu często wynika ze stereotypów, które są głęboko zakorzenione w polskiej świadomości. Analizy przeprowadzone przez Uniwersytet Warszawski wykazały w sposób jednoznaczny, że w wodzie kranowej nie ma szkodliwych bakterii, a poziom badanych substancji nie przekracza norm określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia.