To właśnie tam, w miejscu, gdzie stoi monument, polała się pierwsza powstańcza krew. Zginął czułowianin, Franciszek Mróz.
Powstanie było odpowiedzią mieszkańców Górnego Śląska na niemieckie represje i terror. Ich najkrwawszym przejawem była masakra górników z kopalni Mysłowice. Doszło do niej 15 sierpnia 1919 roku. Oddziały Grenzschutzu zaatakowały wówczas domagających się zaległych wypłat górników - zginęło 7 mężczyzn, 2 kobiety i 13-letni chłopiec. Wiele osób zostało też rannych.
O wybuchu powstania zdecydowano w nocy po tej tragedii. Jego przywódcą został mieszkaniec Tychów, Alfons Zgrzebniok. Powstańcami pochodzącymi z powiatu pszczyńskiego dowodził również pochodzący z Tychów, Stanisław Krzyżowski. To dzięki jego akcji zbrojnej zdobyto między innymi tyski folwark, dworzec i pocztę.
Walki powstańcze objęły tereny powiatu rybnickiego i pszczyńskiego oraz część okręgu przemysłowego. Sztab powstańczy, na czele z Alfonsem Zgrzebniokiem, stacjonował w Sosnowcu.
Powstanie upadło po 10 dniach, przygotowało jednak grunt do następnych śląskich zrywów niepodległościowych w kolejnych latach.
- Wolność musi mieć czasem swoją ofiarę cierpienia, a niekiedy nawet i życia - powiedział ks. Krzysztof Anczok, proboszcz parafii pw. Krzyża Świętego w tyskim Czułowie, który celebrował uroczystą modlitwę w intencji powstańców.
Kwiaty pod pomnikiem złożyli m.in. inicjator budowy pomnika Józef Twardzik oraz wnukowie Józefa Dedy, jednego z powstańców. Był on twórcą i budowniczym pierwszego pomnika Powstańców Śląskich, który został wzniesiony w 1937 roku, przez mieszkańców Czułowa oraz członków Związku Powstańców Śląskich. W 1939 roku budowlę zniszczyli hitlerowcy, a Józef Deda został zamordowany przez nich w obozie koncentracyjnym.
Uroczystość uświetnił występ orkiestry dętej kopalni "Murcki", a "Gaude Mater Polonia" odśpiewał tyski chór mieszany Presto Cantabile. Na zakończenie odśpiewano "Rotę".
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?