Suplementy diety: Ostrożnie z suplementami! [SUPLEMENTY DIETY RODZAJE, PORADNIK]

Suplementy diety: Witaminy i minerały

Suplementy diety z definicji są skoncentrowanym źródłem witamin oraz składników mineralnych i właśnie ta grupa należy do najczęściej przyjmowanych preparatów przeznaczonych dla wspomagania prawidłowego funkcjonowania organizmu, z podziałem na grupy wiekowe, np. preparaty dla dzieci, dla seniorów, na płeć, a także do stosowania w stanach zwiększonego zapotrzebowania fizjologicznego, np. przez kobiety w ciąży czy sportowców.

Szczególnie warte uwagi są suplementy witaminowe dla dzieci, produkowane często w atrakcyjnych formach, np. żelków czy lizaków. Warto przypomnieć, że jeszcze przed dekadą preparaty o tym działaniu miały status leków. Bywały również wydawane na receptę. Obecnie można je dostać pod postacią "cukierków" dostępnych od ręki. Stwarza to poważne ryzyko przedawkowania. Należy zwracać uwagę na prawidłowe dawkowanie różnych żelków czy cukierków witaminowych (bywa, że nie więcej niż 1 żelek na dzień!). Dziecko objedzone żelkami witaminowymi może ulec zatruciu!

CZYTAJ WIĘCEJ O SUPLEMENTACH DIETY:
Suplementy diety: Korzyści i zagrożenia. Uważaj, co jesz, żeby być fit
Suplementy diety: Kupując suplementy nie zapomnij skonsultować tego z lekarzem

Suplementy diety: Na urodę i witalność

Wzrosło zainteresowanie nutrikosmetykami, których celem stosowania jest poprawa wyglądu zewnętrznego, a ich nabywcami są głównie kobiety. Można wśród nich wyróżnić suplementy diety poprawiające stan skóry, włosów i paznokci (zawierające np. aminokwasy siarkowe, witaminy A, E, C, kwas pantotenowy, biotynę, krzem, cynk, selen oraz niektóre ekstrakty roślinne, np. z pokrzywy, skrzypu polnego), preparaty przeciwtrądzikowe, które oprócz witamin antyoksydacyjnych zawierają często wyciąg z drożdży, cynk, niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT) i ekstrakt z bratka.

Suplementy diety: Na nadwagę

Są to produkty, w których występuje m.in. L-karnityna, błonnik pokarmowy, chrom, sproszkowany ananas, wyciąg z zielonej kawy, z zielonej i czerwonej herbaty. W tej grupie stwierdzono dotychczas wiele substancji niebezpiecznych. Jak twierdzi prof. Zbigniew E. Fijałek, dyrektor Narodowego Instytutu Leków, nie wynaleziono dotychczas substancji pomagającej redukować masę ciała, która byłaby jednocześnie skuteczna i bezpieczna. Zawsze jest albo-albo.

Suplementy diety: Na odporność

W tego typu produktach wynotować można ponad 160 składników, a wśród nich witaminy antyoksydacyjne, polifenole, kultury bakterii probiotycznych, ekstrakty roślinne - czosnek, jeżówka, acerola, aloes oraz bardzo popularny olej z wątroby rekina. Ostatnio pojawiły się także preparaty z witaminą D. Kojarzona przede wszystkim z prawidłową gospodarką wapnia, w wielu doniesieniach witamina ta przedstawiana jest w korzystnym świetle, jeśli chodzi o działanie regulujące prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego oraz wzmocnienie mechanizmów obronnych organizmu. W preparatach na odporność znajdujących się głównie w sprzedaży internetowej, ale także w aptekach, jest wiele składników nieznanych w Europie.

Suplementy diety: Na układ nerwowy

Wpływające na pamięć, koncentrację i witalność (zawierające m.in. kofeinę, taurynę, lecytynę, ekstrakt z miłorzębu japońskiego, żeń-szeń, guaranę, kwasy EPA i DHA), uspokajające i ułatwiające zasypianie, m.in. z wyciągiem z szyszek chmielu, kwiatów lawendy, ekstraktem z melisy czy passiflory.

Suplementy diety: Na serce

Zawierają głównie substancje o działaniu przeciwutleniającym, zarówno w postaci syntetycznej, jak i naturalnych ekstraktów roślinnych, oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Inne grupy suplementów diety to m.in. wspomagające pracę układu moczowego, pokarmowego czy preparaty stosowane w alergiach. Szeroka różnorodność składników występuje także w suplementach polecanych do stosowania w cukrzycy. Nie wszystkie z nich mają potwierdzone działanie kliniczne.

Suplementy diety: Na nowotwory

Poszukuje się także naturalnych substancji o działaniu przeciwnowotworowym, wiele z nich znalazło się w sprzedaży w postaci suplementów diety (np. błonnik pokarmowy, likopen, resweratrol, ekstrakt z jagód Acai, z owoców granatu, izoflawony sojowe, amigdalina, ekstrakt z grzybów Reishi). W literaturze naukowej występuje wiele danych o ich korzystnym działaniu w warunkach in vitro i in vivo, niewiele jest natomiast badań klinicznych, potwierdzających ich skuteczność działania u ludzi; wyniki takich badań są często rozbieżne.

Suplementy diety: Na "kaca"

Suplementy diety są także stosowane na specyficzne potrzeby, np. na złagodzenie objawów tzw. "zespołu dnia następnego".

Suplementy diety: Na "męskość"

Coraz więcej jest także preparatów na męskie libido i coraz bardziej poszerza się katalog zastosowanych w nich składników (wynotowano około 75). Te, które wykazują rzeczywiste działanie stymulujące erekcję zawierają substancje chemiczne obecne w lekach. Jest to, oczywiście, nielegalne i podejmuje się działania zmierzające do wycofania tych suplementów. Osobną grupę stanowią suplementy dostępne w internecie. Często nie wiemy, co w nich się znajduje. Kategorycznie nie powinno się ich stosować.

Czy można przedawkować suplementy diety?

Jeśli pacjent bierze jeden preparat na stawy, drugi na pamięć, trzeci na serce i na dodatek inne, wieloskładnikowe suplementy na poprawę ogólnej sprawności psychofizycznej - to o przedawkowanie w takiej sytuacji nie trudno. Maksymalne dopuszczalne zawartości chociażby mikroelementów (np. selenu) czy wysokie dawki witaminy A - mogą prowadzić do zatrucia i innych problemów zdrowotnych.

Przedawkowanie niektórych witamin, przy jednoczesnym spożyciu dużej ilości produktów żywnościowych zawierających daną witaminę, może także skutkować różnymi zagrożeniami dla zdrowia. U kobiet ciężarnych przedawkowanie witaminy A może prowadzić do uszkodzenia płodu.

Nadmierne ilości witaminy C u osób z tendencją do kamicy nerkowej, mogą być przyczyną kamicy nerkowej oraz zaburzenia czynności przewodu pokarmowego. Nadmierna kumulacja witaminy B6 może powodować neuropatię. Dodatkowo, jeżeli pacjent nie poinformuje lekarza, jakie suplementy diety przyjmuje, to wówczas może się zdarzyć, że lekarz będzie miał trudności w zdiagnozowaniu przyczyn zdrowotnych niedomogów. Oznaczanie mikroelementów we krwi pacjentów nie należy do badań rutynowych.

Osobna uwaga należy się bezpieczeństwu stosowania suplementów diety u małych dzieci. Troskliwi rodzice dodają witaminki jedne do drugich, albo beztrosko pozostawiają kuszące żelki i lizaki w łatwo dostępnym miejscu. Przedawkowanie może się nawet skończyć koniecznością interwencji lekarskiej.

Z badań wynika także, że w wielu przypadkach suplementacja nie jest w ogóle potrzebna, zarówno u osób dorosłych, jak i u dzieci. Jak się okazuje, wystarcza prawidłowo skomponowana dieta.

Poradnik na podstawie wykładów zaprezentowanych podczas Ogólnopolskiego Sympozjum Naukowego "Suplementy diety pod lupą farmaceuty", UM w Białymstoku, 14 grudnia 2013 r.

*Próbny sprawdzian szóstoklasistów 2014 ARKUSZE + KLUCZ ODPOWIEDZI
*Horoskop 2014: Karty tarota ostrzegają [PRZEPOWIEDNIE NA 2014]
*Tabliczka mnożenia do wydrukowania [WZORY TABLICZEK MNOŻENIA]
*Urlop macierzyński 2014 [ZASADY I TERMINY: URLOP RODZICIELSKI]