Dzieci prowadzą pojazdy bez uprawnień. Co się dzieje, gdy nastolatek łamie prawo?

Nikt nie wie, ilu kierowców porusza się po naszych drogach bez prawa jazdy. Do policyjnych statystyk trafiają tylko ci, którzy usiedli za kierownicą mimo orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia (w ubiegłym roku w całym kraju ukarano niemal 4,5 tysiąca takich osób), zapomnieli zabrać ze sobą w podróż ten dokument (ponad 188 tys. ukaranych), bądź np. prowadzili motocykl mając jedynie samochodowe prawo jazdy (ponad 28 tys. spraw). Ci, którzy jeżdżą bez jakichkolwiek "papierów" pozostają w swoistej szarej strefie. I w tej grupie należy szukać nieletnich, którzy za milczącą zgodą, bądź wręcz zachętą swych rodziców wyjeżdżają na drogi.

CZYTAJ KOMENTARZ:
Szymonik: Nikt im nie dał prawa jazdy

Pytani przez nas o skalę tego zjawiska policjanci ze śląskiej drogówki mówią, że jest ona niewielka. Do mediów wiadomości o takich sytuacjach trafiają głównie wtedy, gdy dochodzi do jakiegoś wypadku. Takiego właśnie jak w niedzielę pod Chełmnem (województwo kujawsko-pomorskie), gdzie zginęło siedmiu nieletnich. Jechali samochodem prowadzonym prawdopodobnie przez swego 16-letniego kolegę. Nie miał prawa jazdy.

CZYTAJ RÓWNIEŻ:
Wypadek w Chorzowie: Nie żyje 18-letni motocyklista [ZDJĘCIA] Wypadek motocyklisty Chorzów

Wciąż jeszcze nie jest jasne, w jakich okolicznościach nastolatkowie weszli w posiadanie samochodu - czy ruszyli na drogę w tajemnicy przed rodzicami czy za ich zgodą? Z przekazanych wczoraj mediom przez prokuraturę informacji wynika jednak, że nawet sytuacji, gdyby ktoś z dorosłych "ułatwił" nastolatkom dostęp do samochodu, to nie poniesie z tego tytułu konsekwencji karnych, gdyż śledczy nie zamierzają go z tego powodu ścigać - od odpowiedzialności karnej ze względu na wiek zwolniony będzie też domniemany kierowca - jego sprawa trafi zapewne tylko do sądu rodzinnego.

Zupełnie inaczej może być jednak z odpowiedzialnością cywilną. Prawnicy przypominają bowiem, że zgodnie z Kodeksem Cywilnym opiekun - niekoniecznie rodzic, ponosi odpowiedzialność za swego podopiecznego.

- A to oznacza, że dziecko nie powinno mieć dostępu do kluczyków i dokumentów samochodu - mówi dr Mariusz Fras z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego.

Jak dodaje, tolerowanie sytuacji, gdy dziecko korzysta z pojazdu nie mając do tego uprawnień - a nawet zachęcanie je do tego w imię "nauki" jazdy - może mieć konsekwencje. I skończyć się tym, że w razie jakiegoś spowodowanego przez dziecko zdarzenia rodzic może zostać zaskarżony przez poszkodowanego o "winę w nadzorze" i będzie musiał płacić odszkodowanie. Fakt braku nadzoru może wykorzystać również ubezpieczyciel, który ma prawo ograniczyć rozmiary wypłaconego świadczenia, a następnie wystąpić o tzw. regres, czyli roszczenie zwrotne.

- Każdy taki przypadek będzie zawsze indywidualnie rozpatrywany przez sąd - mówi Krzysztof Zawała, rzecznik Sądu Okręgowego w Katowicach.

Łagodniej będzie zapewne potraktowany rodzic, któremu niesforny nastolatek wykradł kluczyki do samochodu, a inaczej taki, który te kluczyki wręczył dziecku sam.

Naiwnością byłoby sądzić, że nie mający prawa jazdy nieletni siadają za kierownicą bez świadomości tego, co robią. Doskonale wiedzą, że łamią prawo i jedyne co ich martwi, to ewentualne kłopoty, jakie mogą ich spotkać w razie zatrzymania przez policję.

- Co grozi mi za jazdę bez uprawnień z ubezpieczeniem, przeglądem przy rutynowej kontroli? Czy poza mandatem mogę dostać odroczenie zdawania prawka? - dopytuje na forum prawnym 16-latek, który - jak sam przyznaje - jeździ od kilku lat motocyklem i w tym czasie tylko raz miał kontrolę, przy czym "udało się uprosić policję". - I właśnie dlatego trzeba zaostrzyć prawo w zakresie odpowiedzialności cywilnej rodziców. Bo dziś mają świadomość, że są bezkarni - mówi dr Fras.

Rośnie liczba kierowców ukaranych przez policję za jazdę bez uprawnień. W roku 2010 takich przypadków odnotowano niespełna 190 tysięcy, dwa lata później już ponad 197 tysięcy, zaś w ubiegłym roku liczba ta przekroczyła 221 tysięcy. Jeśli w tym roku tendencja z pierwszego kwartału się utrzyma (przeszło 68,5 tysiąca ukaranych), to można spodziewać się kolejnego rekordu. Zdecydowaną większość karanych stanowią osoby, które po prostu nie miały dokumentów przy sobie w chwili zatrzymania przez drogówkę. Kilkakrotnie mniej jest kierowców, którzy nie mieli prawa jazdy na daną kategorię pojazdów (czyli np. jechali motocyklem mając jedynie prawo jazdy kat. B), zaś ostatnie miejsce w tej klasyfikacji zajmują osoby, które jeżdżą, mimo orzeczonego przez sąd zakazu prowadzenia samochodu.

Zatrzymanych, którzy nigdy w ogóle nie zrobili prawa jazdy nie znajdziemy w tej statystyce. Co im grozi w razie spotkania z policją? Jeśli nie mają jeszcze ukończonych 17 lat, to sprawa zostaje skierowana do sądu rodzinnego. Jeśli delikwent jest starszy, policja może ukarać go mandatem, a w skrajnym przypadku (jeśli stworzył bardzo duże zagrożenie na drodze) może wystąpić do sądu o wydanie w stosunku do niego zakazu prowadzenia. Innymi słowy, taka osoba, zanim zdobędzie prawo jazdy, już będzie miała wydany "pre-wencyjnie" zakaz jazdy.

*Eurowybory 2014: Sprawdź, kogo naprawdę popierasz [TEST WYBORCZY]
*Egzamin gimnazjalny 2014 ARKUSZE + KLUCZ ODPOWIEDZI
*Wielkanoc 2014: Tradycje i zwyczaje wielkanocne, które musisz znać
*Gala 50 wpływowych kobiet woj. śląskiego [ZOBACZ ZDJĘCIA Z GALI]