Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Bakterie zjadają metan i ratują kopalnie

Aldona Minorczyk, Ilona Leć
Metan jest śmiertelnym zagrożeniem dla górników. Na walkę z nim kopalnie przeznaczają krocie. Mikroby byłyby tańsze?
Metan jest śmiertelnym zagrożeniem dla górników. Na walkę z nim kopalnie przeznaczają krocie. Mikroby byłyby tańsze? Arkadiusz Gola
Bakterie zjadają metan i ratują kopalnie. Produkcja substancji droższej od złota jest na wyciągnięcie ręki Zajmie się nią m.in. Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla z Zabrza

Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla wraz z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim i kilkoma innymi podmiotami zakładają konsorcjum, które ma zająć się produkcją ektoiny - substancji droższej od złota.

- Cieszę się, że wysiłek prac prowadzonych przez lata w zamkniętym laboratorium przynosi efekty - przyznała prof. Zofia Stępniewska.

CZYTAJ KONIECZNIE:
SERWIS GÓRNICZY DZIENNIKA ZACHODNIEGO

To ona oraz zespół naukowców z Katedry Biochemii i Chemii Środowiska KUL opracowali i opatentowali metodę produkcji ektoiny. To substancja wykorzystywana w przemyśle kosmetycznym i medycznym, np. przy leczeniu nowotworów.
Optymalizacja procesu produkcji ektoiny będzie pierwszym zadaniem, któremu ma stawić czoła nowe konsorcjum. Udział w projekcie mają KUL Creative, Fundacja Rozwoju KUL, Elementa Critica, Lubelski Węgiel "Bogdanka", kancelaria Dentons oraz Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla z Zabrza.

- Po raz pierwszy uczelnia tworzy spółkę, dzięki której komercjalizacja wiedzy będzie miała szansę na zaistnienie w życiu gospodarczym - zachwala Krzysztof Hetman, marszałek województwa lubelskiego.

Naukowcy z KUL trafili do Bogdanki, by dociec, dlaczego w tej kopalni nie obserwuje się wysokich stężeń metanu i nie ma jego wybuchów. Pobrano próbki do badań.

- Gdy zobaczyłam pod mikroskopem elektronowym kolonie mikroorganizmów, miałam ochotę upaść na kolana - wspomina prof. Stępniewska.

Okazało się, że to właśnie one są sojusznikami górników, bo żywią się metanem. Oczyszczają z niego pokłady węgla, a na dodatek wytwarzają ektoinę. Po tym odkryciu o lubelskich badaczach zrobiło się głośno. Z propozycją produkcji ektoiny według ich patentu zgłosiły się firmy z Polski i Wielkiej Brytanii. Sukces naukowców wzbudził zainteresowanie także w USA.
Jeżeli badaczom z KUL uda się przebić na światowe rynki, mają szansę na rozpoczęcie badań wpływu ektoiny na środowisko oraz na zdrowie. Bo bakterie nie tylko produkują ektoinę, ale przede wszystkim zjadają metan, który stanowi zagrożenie dla większości śląskich kopalń.
- Na tym etapie nie możemy ocenić racjonalności badań. Dlatego będziemy czekać na wyniki prac konsorcjum - mówi Mirosław Koziura, p.o. prezesa Wyższego Urzędu Górniczego - Każda metoda zwalczania zagrożenia metanowego w polskim górnictwie jest na wagę ludzkiego życia. Wiemy, jak tragiczne konsekwencje mogą mieć wypadki z udziałem tego gazu. Obserwujemy realizację eksperymentu odmetanowania złoża z powierzchni, który jest prowadzony w kopalni Wesoła należącej do KHW SA. Ocena możliwości zastosowania tej metody na skalę przemysłową ma być gotowa w tym roku. Cieszy, że ośrodki naukowe chcą wspierać górnictwo, zwłaszcza w zwalczaniu zagrożeń - dodaje Mirosław Koziura.

Koziura dodaje, że tak dużego zagrożenia metanowego jak teraz, jeszcze nie było w polskich kopalniach. W ostatnich latach ilość wydzielonego metanu stale wzrastała: obecnie w przeliczeniu na tonę węgla wynosi od 10,5 do 11,1 m sześc. W 2004 roku ten wskaźnik był na poziomie 8,3.

Eksploatację w pokładach metanowych prowadzi 21 kopalń, 17 z nich stosuje odmetanowanie.

***

Ektoina to naprawdę niezwykle wyjątkowa substancja. Na pierwszy rzut oka - niepozorny aminokwas. Tymczasem idealnie utrzymuje wodę w skórze, zapobiega jej starzeniu się. Gram tej substancji jest droższy od grama złota.

Ektoina działa ochronnie i stabilizująco na komórki człowieka. Stosowana jest w łagodzeniu objawów alergii błon śluzowych nosa i oczu, takich jak kichanie, blokada nosa, wodnisty katar, łzawienie czy zaczerwienienie powiek.

Wykorzystywana jest również w dermatologii, głównie w leczeniu i łagodzeniu objawów atopowego zapalenia skóry. Badania, w których stosowano ektoinę, potwierdziły, że cząsteczka dzięki wyjątkowym właściwościom wiązania wody nawilża skórę, zmniejsza świąd i szorstkość skóry. Działanie ektoiny polega w głównej mierze na wiązaniu cząsteczek wody, tworzeniu tzw. hydrokompleksów ektoinowych, które tworzą "pancerz" chroniący komórkę przed utratą wody.

Zdaniem naukowców, mikroorganizmy wytwarzają ektoinę po to, aby przetrwać w ekstremalnych warunkach, takich jak kopalnia. Pobudzone do pracy, dożywione, wyrzucają tę cenną substancję na zewnątrz. W laboratoriach KUL wyprodukowano ją w małych bioreaktorach. Możliwe jest produkowanie ektoiny na skalę przemysłową. Potrzebny jest odpowiednio wielki bioreaktor. Aby go kupić, trzeba 1,5-2 mln zł. Nowa metoda ektoiny jest nawet dziesięciokrotnie tańsza od obecnej, chemicznej. Zainteresowane współpracą z nowym konsorcjum są koncerny kosmetyczne. Uruchomienie produkcji na skalę przemysłową może być gotowe w ciągu pół roku od pozyskania dużego bioreaktora. Obecna produkcja jest niezwykle skomplikowana. To są aż 22 etapy syntezy chemicznej.


*Matura 2014 ARKUSZE + KLUCZ ODPOWIEDZI + PRZECIEKI
*Elementarz: Bezpłatny podręcznik POBIERZ PDF
*Weź udział w quizach Dziennika Zachodniego. SPRAWDŹ SWOJĄ WIEDZĘ
*Prawo jazdy kat. A. Egzamin na motocykl [PORADNIK WIDEO, ZDJĘCIA PLACU]

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Michał Pietrzak - Niedźwiedź włamał się po smalec w Dol. Strążyskiej

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Materiał oryginalny: Bakterie zjadają metan i ratują kopalnie - Dziennik Zachodni