Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Autonomia Śląska jest utopią? Wcale nie - przekonuje dr Ćwienk

Marcin Zasada
Nowe spojrzenie na Śląsk i autonomię? Tomasz Ćwienk ma swoją własną, teoretyczną propozycję modelowego rozwiązania kwestii autonomii terytorialnej Śląska w XXI wieku...
Nowe spojrzenie na Śląsk i autonomię? Tomasz Ćwienk ma swoją własną, teoretyczną propozycję modelowego rozwiązania kwestii autonomii terytorialnej Śląska w XXI wieku... Arkadiusz Gola
Śląski politolog dr Tomasz Ćwienk porównał systemy autonomii terytorialnej w krajach europejskich. Zbadał też śląskie dążenia do decentralizacji. Efekt? Świetna książka.

Dla tych, którzy ją znają i tych, którzy tylko tak sądzą. Dla wszystkich, którzy widzą w niej magiczne rozwiązanie wszystkich problemów Śląska i dla tych, którzy się jej boją. Dr Tomasz Ćwienk, śląski politolog, napisał książkę o autonomii, jakiej jeszcze nie było.

Utopie, które sprawdzają się w Europie

Czemu ją napisał? Bo na pierwszym roku studiów usłyszał, że autonomia na Śląsku jest utopią.

- Tak na wykładzie powiedział jeden z moich profesorów. Zastanawiałem się, jak to możliwe, skoro autonomia od początku XX wieku z powodzeniem funkcjonuje w Europie, a jej początki sięgają starożytnej Grecji - mówi dr Ćwienk.- Przez kilka lat badałem więc, jak autonomia terytorialna umocowana jest w prawodawstwie kluczowych organizacji politycznych (np. w Unii Europejskiej, Radzie Europy, Organizacji Narodów Zjednoczonych czy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) oraz jak działa w krajach Europy Zachodniej.

Efektem jest bardzo szczegółowe opracowanie problemu autonomii w ujęciu ogólnoeuropejskim - tytuł książki: "Autonomia śląska w perspektywie historycznej i współczesnej" - bez propagandowego zadęcia w jedną lub drugą stronę.

Szczególnie interesujące i cenne są wnikliwe omówienia ich postaci w takich krajach, jak Hiszpania, Włochy, Portugalia i Finlandia - ze wskazaniem modelowych różnic, tła historycznego i politycznego oraz pozytywnych i negatywnych zjawisk towarzyszących poszczególnym systemom. To ważna lektura również z perspektywy śląskiej dyskusji, nie tylko o autonomii, ale i rozmaitych formach decentralizacji (vide: metropolia). Autor posługuje się konkretnymi danymi, jak choćby w przykładzie hiszpańskim, gdzie autonomiczne regiony wyróżniały się znaczącym wzrostem gospodarczym, wypracowały efektywne wzorce komunikacji pomiędzy władzami centralnymi i regionalnymi, ale też do dziś borykają się z nadmiernym rozrostem administracji.
Autonomia stabilizująca kontra powierzchowna

- Zaproponowałem podział na otwarty i zamknięty model autonomii. Ten pierwszy od lat sprawdza się w Hiszpanii czy we Włoszech, z kolei ten drugi doskonale wpisał się w system polityczny Portugalii i Finlandii. W każdym z tych krajów autonomia terytorialna jest czynnikiem stabilizującym i integrującym - podkreśla dr Ćwienk. - W historii znane są tylko dwa przykłady, gdy autonomia przerodziła się w separatyzm: Kosowo i Krym. O obu przypadkach pisałem w książce i już podczas prac nad nią w 2005 roku ostrzegałem, że jeśli Ukraina nie wykaże się dalekowzroczną polityką uwzględniającą Tatarów Krymskich, może dojść do wydarzeń znanych nam z ostatnich miesięcy. Jest to efekt przedmiotowego i powierzchownego wykorzystania autonomii terytorialnej jako środka do realizacji bieżących celów - w Kosowie amerykańskich, na Krymie rosyjskich.

Ćwienk podkreśla, że choć temat historycznej autonomii terytorialnej Śląska był dość dobrze opisany - przez prof. Józefa Ciągwę - o tyle szersza wiedza na temat jej współczesnego wymiaru była szczątkowa.

- Szukałem u źródeł, kontaktowałem się bezpośrednio z parlamentem Azorów i Madery, uzyskując bezcenne informacje na temat funkcjonowania autonomii (wcześniej polskie publikacje pochodziły z lat 70. XX wieku, gdy po rewolucji goździków wprowadzano autonomię w Portugalii). Kontaktowałem się też z przedstawicielami RE, UE czy OBWE, wykorzystując np. mój staż w MSWiA, w Departamencie Integracji Europejskiej - mówi autor. - Książka to efekt przeszło dekady prac, poszukiwań, zwątpień i rozważań prowadzonych równolegle do pracy zawodowej (z tych badań, czy książki nie utrzymałbym rodziny). Ale dzięki temu mogłem pisać dla "idei", by rzetelnie i holistycznie odpowiedzieć na pytanie, czym jest, a czym nie jest autonomia terytorialna.
Mniej o historii, więcej o dzisiejszych warunkach

Połowa książki została poświęcona problematyce autonomii śląskiej. I, co znowu ciekawe, autor w mniejszym stopniu skupia się na samej historii województwa śląskiego z czasów II Rzeczypospolitej - o tym z kolei bardzo dobrą książkę napisał w tym roku dr Jan F. Lewandowski. Raczej porównuje ówczesne i współczesne okoliczności oraz analizuje koncepcje polityczne regionalnych organizacji (w tym m.in. Ruchu Autonomii Śląska, Związku Górnośląskiego czy Górnośląskiego Związku Metropolitalnego). Wskazuje przy tym nie tylko na ich zasługi, ale i krytykuje część działań, które nie przysłużyły się idei decentralizacji.

- Pokusiłem się też o teoretyczną propozycję modelowego rozwiązania autonomii terytorialnej Śląska w XXI wieku. Jestem przekonany, że takiej koncepcji nikt do tej pory nie przedstawił - zaznacza dr Ćwienk.

Książka we wrześniu trafi do księgarń. Można już teraz zamawiać ją za pośrednictwem internetu, pod adresem: www.prasaiksiazka.pl/index. php/zamowienia. Cena to ok. 40 złotych.

Kilka fragmentów tej niezwykle ciekawej pracy przedrukujemy na łamach "Dziennika Zachodniego". Niebawem przeczytacie też Państwo wywiad z jej autorem.


*Najlepsze baseny, aquaparki i kąpieliska w woj. śląskim [GŁOSUJ W PLEBISCYCIE]
*Tajemnica śmierci 21-latka w Zawierciu. Jego koledzy oskarżają policję
*Energylandia w Zatorze, atrakcje, ceny, mapa oraz film z kamery Go Pro [WIDEO GO PRO]
*Gdzie na basen? Zobacz kryte baseny w woj. śląskim [LISTA BASENÓW]
*Prognoza pogody na sierpień 2014 [POGODA W SIERPNIU]

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Autonomia Śląska jest utopią? Wcale nie - przekonuje dr Ćwienk - Dziennik Zachodni