Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Chrześcijanie złamali tabu w podejściu do ciał zmarłych [WYWIAD]

rozm. Matylda Witkowska
Doktor Inga Kuźma
Doktor Inga Kuźma archiwum prywatne
Doktor Inga Kuźma z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ opowiada Matyldzie Witkowskiej o kulcie relikwii.

Skąd wziął się kult relikwii?
Trudno wskazać pierwszy moment w historii, w którym się pojawił. Ale jeśli przyjrzymy się rozwojowi pobożności w różnych religiach, zobaczymy, że w prawie każdej kult relikwii się pojawia. W chrześcijaństwie mogą to być: części ciała osoby uznanej za świętą, przedmioty, którymi się posługiwała lub takie, którymi dotknięto relikwii. Podobny system znajdziemy w innych religiach. W islamie czczone będą przedmioty, związane z prorokiem Mahometem: jego miecz czy włos z brody, ułamany ząb. W buddyzmie tak samo - znajdziemy tu ząb Buddy.

Dlaczego ludzie czczą relikwie?
Wynika to z poszukiwań bliskości ze świętością, chęci posiadania przy sobie czegoś, co ma związek z sacrum. Relikwie z reguły są przenoszone, wystawiane, obwożone. Taka świętość krąży, ma do niej dostęp wiele ludzi, często się do tej świętości podróżuje. Relikwie dotyczą osób wybitnych pod względem duchowym, będących blisko świętości, są osobami najbliższymi Bogu, jego reprezentantami lub same są bogami. Pozwalają pielgrzymować do źródła, mieć kontakt z boskością.

Skąd wziął się kult relikwii w chrześcijaństwie?
W chrześcijaństwie w IV wieku rozwija się uznawanie męczenników za świętych. Powraca też załamana wcześniej wiara w cuda, których można doświadczyć przy grobach świętych. Zresztą od samego początku chrześcijaństwo troszczy się o szczątki męczenników za wiarę. To oni są prototypem świętych. Wskazuje się też na ślady przekonania o mocy relikwii w Starym Testamencie. W Księdze Królewskiej był człowiek, który kazał się pochować przy grobie proroka. Albo inna historia o zmartwychwstaniu zmarłego, gdy jego ciało dotknęło kości proroka Elizeusza. To były ważne argumenty w dyskusji o kulcie relikwii.

Ich kult nie był oczywisty?
Nie, wiele dyskutowano na ten temat. W pierwszych wiekach chrześcijaństwa długo trwało, zanim ustaliła się ta tradycja. Pamiętajmy, że chrześcijaństwo wywołało pewien rodzaj skandalu. Chrześcijanie nazywani byli "czcicielami grobów" czy "czcicielami zmarłych". W ówczesnej kulturze basenu Morza Śródziemnego grób i ciało traktowane było jako coś nieczystego, a cmentarzy się nie odwiedzało. Chrześcijanie złamali to tabu, doprowadzili do bardzo głębokiej zmiany kulturowej w stosunku do ciała. Kontrowersje wzbudzało także rozczłonkowywanie ciał świętych. Zwłaszcza w Średniowieczu, gdy nasilał się handel relikwiami, pojawiło się po kilka rąk i kilka nóg świętego. Gdyby złożyć te kości razem, powstałaby zupełnie nieprawdopodobna postać.

Jak na tym tle wyglądają relikwie Marii Magdaleny?
Znam kult Marii Magdaleny i szczątków, ale nie z góry Athos, tylko z bazyliki Saint-Maximin-la-Sainte-Baume, w której znajduje się jej czaszka. Tamtejszy kult związany jest z apokryficzną legendą, jakoby podczas prześladowań chrześcijan Maria Magdalena przeprawiła się przez Morze Śródziemne, żyła w grocie w Prowansji i tam została pochowana.

Skąd wiadomo, które szczątki są prawdziwe?
Nie mamy jak tego stwierdzić. Mówiąc językiem naukowym, nie mamy przecież materiału genetycznego do porównania. Są pewne tradycje i kanony, podane do wierzenia.

A jak się ma kult relikwii w XXI wieku?
Nadal jest wiele osób, do których ten kult przemawia. Weźmy kult Jana Pawła II, z którym związane są różne przedmioty, a także relikwie pierwszego stopnia. Jest mnóstwo sanktuariów, które funkcjonują wokół takich relikwii. Wciąż zdarza się, że przedmiotem kultu są figura lub obraz, które są wyjątkowo pomocne w pewnych sprawach. To funkcjonuje, jest uniwersalnym gestem wyrażania pobożności.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Chrześcijanie złamali tabu w podejściu do ciał zmarłych [WYWIAD] - Dziennik Łódzki