Książka to, jakiej jeszcze nie było, bo po raz pierwszy dostajemy w niej tak szczegółowe opracowanie modeli autonomii działających w takich krajach, jak Portugalia, Finlandia czy Włochy. Jest też sporo o Śląsku - szczególnie w ujęciu współczesnym. Ale naukowo, bezstronnie, bez wchodzenia na grząski polityczny grunt.
Jak to się robi w Europie
Autorem jest dr Tomasz Ćwienk, śląski politolog. Przez blisko dekadę badał, jak autonomia terytorialna umocowana jest w prawodawstwie kluczowych organizacji politycznych (np. Unia Europejska, Rada Europy, Organizacja Narodów Zjednoczonych czy Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie) oraz jak działa w krajach Europy Zachodniej. Efekt to książka zatytułowana "Autonomia śląska. W perspektywie historycznej i współczesnej".
- Zaproponowałem podział na otwarty i zamknięty model autonomii. Ten pierwszy od lat sprawdza się w Hiszpanii czy we Włoszech, z kolei ten drugi doskonale wpisał się w system polityczny Portugalii i Finlandii. W każdym z tych krajów autonomia terytorialna jest czynnikiem stabilizującym i integrującym - podkreśla dr Ćwienk. - W historii znane są tylko dwa przykłady, gdy autonomia przerodziła się w separatyzm: Kosowo i Krym. O obu przypadkach pisałem w książce i już podczas prac nad nią w 2005 r. ostrzegałem, że jeśli Ukraina nie wykaże się dalekowzroczną polityką uwzględniającą Tatarów Krymskich, może dojść do wydarzeń znanych nam z ostatnich miesięcy. Jest to efekt przedmiotowego i powierzchownego wykorzystania autonomii terytorialnej jako środka do realizacji bieżących celów: w Kosowie amerykańskich, na Krymie - rosyjskich - wyjaśnia politolog.
Dla wyznawców i wrogów
Dr Ćwienk jako pierwszy w Polsce dogłębnie analizuje m.in. autonomiczne systemy Azorów i Madery. Ostatnie polskie publikacje na ten temat pochodziły z lat 70. XX wieku, gdy po rewolucji goździków wprowadzono autonomię w Portugalii. Każdy europejski przykład autonomii jest w książce opisany przez pryzmat tła historycznego i politycznego. Autor wylicza też różnice w poszczególnych modelach, wyłuszcza ich pozytywy i negatywy, a także, przede wszystkim, posługuje się wieloma konkretnymi danymi.
Jak na przykład w Hiszpanii, gdzie autonomiczne regiony wyróżniały się znaczącym wzrostem gospodarczym, wypracowały efektywne wzorce komunikacji pomiędzy władzami centralnymi i regionalnymi, ale też do dziś borykają się z nadmiernym rozrostem administracji.
To ważna lektura z perspektywy śląskiej dyskusji, nie tylko o autonomii, ale i rozmaitych formach decentralizacji (vide: metropolia). I - co mocno podkreślamy - sięgnąć po nią powinni zarówno wyznawcy tej idei w regionie, jak i jej zaciekli wrogowie. Tym bardziej, że dr Ćwienk bada koncepcje polityczne śląskich organizacji (w tym m.in. RAŚ i ZG). Wskazuje przy tym nie tylko ich zasługi, ale i krytykuje część działań, które nie przysłużyły się idei decentralizacji.
Premiera, potem dyskusja
Dzisiejsza premiera książki dr. Ćwienka odbędzie się w Mysłowicach, w restauracji Lari (ul. Laryska 105). Spotkanie, współ-organizowane przez Stowarzyszenie Progres, będzie też poświęcone 220. rocznicy założenia jednej z najstarszych kopalni na Śląsku, Daru Karola, która zapoczątkowała istnienie dzielnicy Larysz w Mysłowicach. Na koniec zaplanowano dyskusję pt. "Czy autonomia jest potrzebna Śląskowi?", w której udział zapowiedzieli przedstawiciele PO, PiS, SLD i RAŚ. Początek o godz. 17.
- Czeka nas ciekawa debata - liczy dr Ćwienk. - Czy nie obawiam się politycznej awantury? Na szczęście materiały zbierałem niezależnie, pisałem bez żadnego dyktanda, wydałem wreszcie własnymi siłami, w wydawnictwie, które nie ingerowało w oryginalną treść. Książkę napisałem po to, by nie tylko Kowalscy, ale też politycy, którym często do tych Kowalskich wiele brakuje, przestali powtarzać "prawdy objawione" i "półprawdy", a skupili się na faktach.
W przyszłym tygodniu książka powinna trafić do księgarń w cenie ok. 30 zł. Można już zamawiać ją przez internet na stronie wydawnictwa Prasa i Książka. W przyszły piątek w DZ opublikujemy fragmenty pracy dr. Ćwienka.
*Superbudowa kadencji 2010-2014. Co się zmieniło w naszych miastach. [PLEBISCYT]. Głosuj, lub zgłoś kandydata
*Kto ma zagrać na meczu otwarcia stadionu Górnika Zabrze? ZAGŁOSUJ
*Motocykle 125 cm3 na prawo jazdy kat. B WYBIERZ NAJLEPSZY
*Nasz elementarz za darmo [ZOBACZ WSZYSTKIE CZĘŚCI PODRĘCZNIKA]
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?