Oświęcim: 60 mln euro na ratowanie Auschwitz

To odpowiedź na dramatyczny apel premiera Donalda Tuska, który zwrócił się do przywódców kilkudziesięciu państw o wsparcie finansowe w ratowaniu pozostałości po byłym obozie koncentracyjnym. - Podpisanie umowy, po rocznych przygotowaniach, to postawienie kropki nad "i". Przechodzimy od deklaracji do konkretów. Teraz można być już pewnym, że uda się stworzyć fundusz, z którego finansowana będzie konserwacja Miejsca Pamięci - komentuje Paweł Sawicki z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Miejsce Pamięci Auschwitz to prawie 200 ha terenu, 155 budynków i 300 ruin (w tym komór gazowych i krematoriów), a także ponad 100 tysięcy osobistych rzeczy po zamordowanych, innych przedmiotów, dokumentów archiwalnych i dzieł sztuki więźniarskiej. Do tej pory Muzeum utrzymywało się głównie z pieniędzy pochodzących z budżetu państwa oraz przychodów własnych muzeum (w 2008 r. pomoc zagraniczna wyniosła zaledwie ok. 5 proc. budżetu placówki).

Pieniędzy zaczęło dramatycznie brakować, zwłaszcza na kosztowne konserwacje przedmiotów i budynków po byłym obozie. - Każdy zabytek i każda ruina, jeśli nie jest konserwowana, to pomału znika z mapy. W przypadku pozostałości po Auschwitz jest to trochę szybszy proces niż w przypadku np. średniowiecznych zamków, gdyż obiekty obozowe nie były budowane po to, by trwać wiekami.

Niektóre obiekty są w gorszym stanie, inne stosunkowo w lepszym. Przykładowo jeszcze 10 lat temu prawie wszystkie baraki murowane w Birkenau były ot-warte dla publiczności. Dziś już ponad połowa jest zamknięta. Proces starzenia tych obiektów przyspiesza na naszych oczach - mówił na łamach DZ Piotr M.A. Cywiński, dyrektor PMAB.

Dlatego powstała Fundacja Auschwitz-Birkenau, której celem jest gromadzenie pieniędzy na prowadzenie konserwacji. Niemcy jako pierwsi zadeklarowali, że przekażą pieniądze i obietnicy dotrzymali, o czym świadczy podpisanie umowy z przedstawicielami Fundacji (pieniądze będą dawać w transzach przez pięć lat, począwszy od tego roku). Pomoc zadeklarowały też rządy Austrii, Francji, Belgii i USA. Na prace konserwacyjne w Auschwitz-Birkenau potrzeba ok. 120 mln euro.

Rocznica i program uroczystości
KL Auschwitz został wyzwolony 27 stycznia 1945 r. przez żołnierzy 60. Armii I Frontu Ukraińskiego. Wyzwolenia doczekało około 7,5 tys. więźniów. Ponad 60 tys. więźniów tuż przed wyzwoleniem wzięło udział w tzw. Marszach Śmierci i zostało wywiezionych w głąb III Rzeszy.

Program jutrzejszych uroczystości:
- godz. 11.30 - msza w kościele Miłosierdzia Bożego (osiedle Rotmistrza W. Pileckiego),
- godz. 13.15 - oddanie hołdu ofiarom przez przedstawicieli Polski i Niemiec (Ściana Śmierci, Auschwitz I),
- godz. 14.00 - początek obchodów (budynek tzw. Sauny, Birkenau - wejście do godz. 13.30, wyłącznie za zaproszeniem),
- godz. 15.30 - oddanie hołdu ofiarom przed pomnikiem Ofiar w Birkenau.

Od 2012 ruszą poważne prace
Rozmowa z Jackiem Kastelańcem, dyrektorem generalnym Fundacji Auschwitz-Birkenau

Niemcy pierwsi dali pieniądze na konserwację Miejsca Pamięci...
To ważny krok prowadzący do zapewnienia autentyczności tego miejsca. Dzięki podpisanej umowie od 2012 roku rozpoczną się poważne prace konserwatorskie, których skala z roku na rok będzie się zwiększać. Na początek konserwowane będą murowane baraki dawnego obozu kobiecego w Birkenau. Decyzja rządu Niemiec i niemieckich landów świadczy o tym, że mają świadomość, iż to miejsce jest bardzo ważne, jako miejsce przestrogi i refleksji.

Czy inne kraje zainteresowane są wsparciem Funduszu?
15 milionów dolarów zadeklarowały USA, 6 milionów euro Austria, dużo mniejsze kwoty Belgia, Holandia, Norwegia, Szwecja, Czechy, Estonia.

Rozumiem, że z samych polskich pieniędzy nie udałoby się przeprowadzić konserwacji Miejsca Pamięci.
Polska finansowała konserwacje przez ponad 60 lat. To miejsce ważne dla całego świata i wspieranie przez inne państwa to dobre rozwiązanie.