Katowice: Chuda jewa i brukiew na liście produktów tradycyjnych

Chuda jewa to tradycyjna zupa przygotowywana na Śląsku Cieszyńskim. Jest to polewka na kwaśnym mleku lub maślance podawana z ziemniakami lub z chlebem.

Przepisy na chudą jewę podaje wielu autorów śląskich książek kulinarnych. I tak np. Elżbieta Łabońska w "Śląskiej kucharce doskonałej" (1989 r. ) na stronie 228 zamieszcza przepis na chudą jewę - serulę. Również autorka Hanna Szymanderska w publikacji "Papatacze, bubliczki, moskole... Co się pod tym kryje?" (2009 r.) podaje przepis na tę zupę na maślance.

Składniki potrzebne do przygotowania tradycyjnej polewki "chuda jewa":

1½ litr kwaśnego mleka lub maślanki, lub serwatki,
ziemniaki ugotowane,
boczek wędzony, cebula,
kminek, czosnek i inne przyprawy sól, pieprz,
1 jajko,
mąka zwykła i mąka ziemniaczana,
koperek zielony - posiekany.

Brukiew - krzyżówkę rzepy i kapusty - hodowano od niepamiętnych czasów i zajmowała ona ważne miejsce w pożywieniu. Warzywo bogate jest w witaminę C. Brukiew zawiera olejki eteryczne i glukozydy nadające potrawom swoisty smak i aromat, jest ponadto bogate w cenne pierwiastki śladowe. Glukozyd nadaje warzywu specyficzny gorzkawy posmak i jest silną substancją bakteriobójczą. Ważną zaletą jest jego kulinarna uniwersalność i łatwość obróbki - można je gotować normalnie i na parze, dodawać do zup; nadaje się na puree, na surówki i na marynaty.

Kwaki/karpiel (regionalne nazewnictwo) to warzywo uprawiane w niewielkich gospodarstwach rolnych na Podbeskidziu tj. Żywiecczyźnie, Śląsku Cieszyńskim i w okolicach Bielska-Białej. Brukiew jeszcze do końca II wojny światowej uzupełniała braki ziemniaków w pożywieniu ludności zamieszkujących tych tereny.

Bulwy brukwi, tak jak ziemniaków, marchwi, buraków, pasternaku, były łatwe do przechowywania przez okres zimy. Z tego gotowanego warzywa przygotowywano potrawę, którą zagęszczano mąką lub podawano brukiew z ziemniakami.

Najprostszy przepis na przygotowanie warzywa:

Brukiew opłukać, obrać i pokroić w kostkę podobnie jak marchewkę. Pokrojoną brukiew zalać wrzącą wodą, tak aby była lekko przykryta, dodać sól do smaku i łyżeczkę cukru. Gotować pod przykryciem do miękkości. Po ugotowaniu i częściowym odparowaniu wody zagęścić zasmażką ze smalcu i mąki, ponownie zagotować, ciągle mieszając, zdjąć z ognia i dodać surowe masło. Podawać na ciepło jako dodatek do mięs.