Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Cykl UŚ i DZ, czyli ”Błędy i owędy - przedmaturalne porady językowe”

KD
Cykl UŚ i DZ, czyli ”Błędy i owędy - przedmaturalne porady językowe”
Cykl UŚ i DZ, czyli ”Błędy i owędy - przedmaturalne porady językowe” arc.
Styl ubierania i styl językowy łączy jedno. Dbanie, by właściwie dobrać pasujące do siebie elementy. Niestety nie zawsze nam się to udaje - zarówno w ubiorze, jak i języku. Dzisiaj dowiecie się jak rozwiązać ten problem w przypadku naszej mowy. Emilia Czarnota, doktorantka z Katedry Dydaktyki Języka i Literatury Polskiej Uniwersytetu Śląskiego, przygotowała kilka podpowiedzi. Do wykorzystania są nie tylko przed maturą.

Uczymy się na błędach… stylistycznych

Troska o dobry styl językowy, podobnie jak dbałość o dobry styl ubierania się, polega na właściwym wyborze elementów z wielu możliwych oraz świadomym ich łączeniu. Często jednak dokonanie wyboru określonych środków (wyrazów, ich form, konstrukcji składniowych) z bogatego systemu językowego przysparza nam trudności. Ich przejawem zaś są m.in. błędy stylistyczne.

Najczęściej błędy te wynikają z nieświadomego łączenia w wypowiedzi elementów pochodzących z różnych odmian polszczyzny. Powinniśmy między innymi unikać wtrącania w wypowiedziach oficjalnych kontrastujących wyrazów potocznych (kolokwializmów), np. *Warto podkreślić, że autor już na początku dzieła fajnie przedstawił wszystkie postaci; *Wokulski miał dużo forsy, ale nawet to mu nie pomogło. W wypracowaniu maturalnym szczególnie rażą słowa zaczerpnięte z gwary uczniowskiej, np. *Syn głównego bohatera był po prostu noobem i lamerem. _Trzeba też unikać sformułowań należących do stylu urzędowego, takich jak: _płynność finansowa, miejsce zamieszkania, być w posiadaniu; czy stylu artystycznego, np.: niebiańska piękność, firanki rzęs, perlisty śmiech.

Za błąd stylistyczny uznaje się również poprzedzanie wyrazem pan/pani nazwisk wybitnych twórców, np. autorów dzieł literackich. Nie piszmy więc o Wisławie Szymborskiej – *Pani Szymborska, a o na przykład Witoldzie Gombrowiczu – *Pan Gombrowicz. Niestosowane jest również przywoływanie tylko imienia twórcy, np. *Wisława porusza w omawianym wierszu problematykę filozoficzną. Negatywnie oceniane są także próby zastąpienia nazwiska autora dzieła określeniami typu: kobieta, mężczyzna, np.: *Szymborska była wybitną poetką. Kobieta w swoich wierszach często posługiwała się ironią.
Pamiętajmy, by zbyt często nie powtarzać tego samego wyrazu lub wyrazów pokrewnych w pobliskich zdaniach lub akapitach, obniża to bowiem walory stylistyczne wypowiedzi. Podczas korekty tekstu zwracajmy uwagę, by nie dokonać zamiany jakiegoś słowa na jego bliskoznaczny odpowiednik, który jednak nie pasuje do kontekstu wypowiedzi, ponieważ przynależny do innego stylu lub nacechowany jest emocjonalnie (np. mężczyzna – jegomość – facet). Z rozwagą i umiarem stosujmy również zaimki (zwłaszcza wskazujące i nieokreślone). Ich nagromadzenie prowadzi zazwyczaj do braku precyzji, np. *I właśnie to sprawiło, że poszli oni tam.

Konsekwentnie starajmy się również rezygnować z budowania zbyt długich zdań, często zawiłych i niezrozumiałych dla odbiorcy. Na ogół niejasne są także wypowiedzenia z wieloma przeczeniami, np. *Bohater nie wiedział, jak nie może tego nie powiedzieć nikomu. Warto też ograniczyć konstrukcje w stronie biernej, por. Nowy dyrektor jest lubiany przez uczniów (lepiej: Uczniowie lubią nowego dyrektora). Ponadto unikajmy struktur składniowych, które prowadzą do dwuznaczności czy wręcz do niezamierzonego komizmu językowego, np. *Nagroda dyrektora bardzo wszystkich zaskoczyła; *Antek wszedł na lód i zaczął pękać; *Soplica miał wyrzuty po mordzie.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!