Nie sól! Jeśli musisz, wybierz sól nieoczyszczoną albo morską

Jeśli sądzisz, że powyższe wyliczenia ciebie nie dotyczą, najprawdopodobniej się mylisz. Zastanów się, jak dużo soli dodajesz na co dzień - podczas przygotowywania posiłków, np. do ziemniaków, surówek, mięsa i zupy? Czy na śniadanie albo kolację jesz wędliny, ser żółty, a wciągu dnia pogryzasz paluszki albo chipsy? Jaką wodę mineralną popijasz? A może jesteś amatorem gotowych zup w torebce?

Dietetycy uczulają, aby mocno ograniczyć używanie soli w kuchni. Bo zjadamy jej wystarczająco dużo - pod naturalną postacią w wędlinach, serach, pieczywie, warzywach i owocach, a przede wszystkim w produktach typu instant. Nadmiar soli w diecie sprzyja nadciśnieniu. Jest też powodem zatrzymywania wody w organizmie. Sól spowalnia również spalanie tłuszczy, dlatego jej spożycie powinni ograniczyć wszyscy, którzy walczą ze zbędnymi kilogramami. Uczeni dowiedli, że ograniczenie soli zmniejsza o jedną czwartą ryzyko wystąpienia ataku serca albo udaru. Nadmiar soli obciąża nerki, a nawet może przyczyniać się do rozwoju cukrzycy typu 2, otyłości czy nowotworów. Osoby spożywające zbyt dużo soli w aż 80 proc. przedwcześnie umierają!

Najzdrowiej byłoby w ogóle nie używać soli i jeść produkty jak najmniej przetworzone.

Solona, czarna lista

Najwyższe pozycje na solonej czarnej liście zajmują: konserwy, wędliny i mięso, chipsy i solone przekąski, niektóre mrożonki i soki warzywne (reklamowane jako zdrowe!), kostki rosołowe, ekstrakty sosów, marynaty do przyprawiania potraw.

Trzeba także uważnie wybierać wody mineralne i sięgać po te z niską zawartością sodu. Prawie wszystkie etykiety na butelkach zawierają wyniki badań analitycznych wody. Warte polecenia są wody mineralne zawierające w litrze mniej niż 100 mg sodu i mniej niż 300 mg chlorków. Niektóre wody mineralne zawierają 1 g i więcej soli kuchennej na 1 litr. Takich należy unikać, jeżeli chce się ograniczyć spożywanie soli. Ubogie w sól są również kawa, wszystkie rodzaje herbat oraz świeże soki owocowe i warzywne (niedosalane!).

Co zamiast?

Smaki to kwestia przyzwyczajeń, a te jak wiadomo można zmienić. Jedzenie bez soli tylko na początku wydaje się mdłe i bez smaku. Po kilku tygodniach jedzenia potraw mniej słonych, przyzwyczaisz się do nich, a nawet zaczną ci smakować.
Zamiast soli do przyprawiania potraw znakomicie nadają się przyprawy ziołowe. Wszystkie świeże i suszone zioła nie zawierają soli. Również chrzan, curry, przecier pomidorowy oraz musztarda (niesolone) mogą być stosowane bez ograniczeń. Warzywa warto gotować w małej ilości wody lub na parze, wówczas zostanie wzmocniony ich naturalnie słony smak.

Zamiast gotowych mieszanek przyprawowych typu wegeta - składających się w 70 proc. z soli, a dodatkowo wzbogaconych glutaminianem sodu - zwolennicy kuchni naturalnej polecają zrobić domowe gomasio.

Gomasio to sól sezamowa, wywodząca się z kuchni japońskiej, która dodawana do ryżu, kasz, warzyw surowych (sałatek, surówek), mięsa, nadaje potrawom unikalnego aromatu. Uzyskuje się ją łącząc naturalną sól kamienną albo sól morską z nasionami sezamu, można również dodać siemię lniane. Taka sól ma właściwości prozdrowotne i silnie odkwaszające organizm. Jest wiele przepisów na gomasio (niektórzy zastępują sezam siemieniem lnianym, orzechami włoskimi, pestkami dyni, kminkiem albo łączą kilka tych składników) - jednak główną zasadą przygotowania tej przyprawy jest stosunek soli do ziaren 1:10. Jeden z najbardziej popularnych przepisów podajemy obok.

Ile soli w soli?

Dietetycy są zgodni: Będąca w powszechnym użyciu sól ratyfikowana to najgorszy z kulinarnych wyborów. Która sól jest najlepsza? - na ten temat zdania specjalistów są podzielone. Jedni uważają, że najlepszą solą jest sól morska, która zawiera niemal wszystkie makro- i mikroelementy niezbędne dla człowieka, zaś zwolennicy nieoczyszczonej soli kamiennej twierdzą, iż jest ona szlachetniejsza, ponieważ ma starszą genezę i pochodzi z głębokich złóż pod ziemią.

W sprzedaży jest także sól ziołowa. W jej składzie oprócz soli (stanowi ok. 70 proc. mieszanki, więc koniecznie zwracajmy uwagę na jej pochodzenie) znajdują się takie zioła, jak: lubczyk, lebiodka, bazylia, rozmaryn, pokrzywa, majeranek, tymianek. Sól ziołową też warto zrobić samodzielnie w domu. Odwracając proporcje na korzyść ziół.
Domowe gomasio zamiast soli

1. Płaską łyżkę soli prażymy na suchej patelni przez kilka minut.

2. Podobnie prażymy 6 łyżek niełuszczonego sezamu i 6 łyżek siemienia lnianego.

3. Kiedy prażone nasiona zaczną wydzielać przyjemny zapach (po 3-5 minutach), przerywamy i wsypujemy do makutry.

4. Ucieramy, z wcześniej uprażoną solą drewnianą pałką, aż połowa nasion będzie utarta na proszek, a połowa zostanie w całości.

5. Dodawać do potraw zamiast soli. Albo do kanapek.

Rodzaje soli kuchennej
Sól warzona to rafinowana, czyli poddawana procesowi oczyszczania, sól kamienna. W efekcie pozostaje prawie czysty chlorek sodu pozbawiony cennych makro- i mikroelementów. Posiada jedynie wartości smakowe.
W obecnych czasach sól wzbogacana jest jodem (sól jodowana), a np. w Niemczech dodatkowo fluorem. Może zawierać również przeciwzbrylacze, np. żelazocyjanek potasu (E-536).

Sól kamienna wydobywana jest w postaci brył, bloków i kamieni. Nieoczyszczona sól kamienna zawiera bogactwo minerałów, nie jest poddawana procesowi ługowania. Może mieć różne kolory i smak w zależności od miejsca wydobycia oraz składu mineralnego, np. czarna wulkaniczna sól z Hawajów, różowa z Peru, szara - nasza polska sól z Wieliczki. Za bardzo dobrą sól kuchenną uchodzi również kamienna sól z Kłodawy, która stanowi bogate źródło pierwiastków. Co ciekawe, sól ta powstała ok. 250 mln lat temu przez odparowanie wód morskich. Ma właściwości konserwujące.

Sól morska - otrzymuje się ją poprzez odparowanie wody morskiej o dużym zasoleniu. Zawiera mniej sodu niż sól kuchenna, jest źródłem składników mineralnych pochodzących z głębin morza, takich jak m.in. minerały magnezu, wapnia, potasu, lit, selen, poleca się ją także ze względu na nasycenie jodem. Należy jednak wziąć pod uwagę zanieczyszczenia morza, które mogą mieć wpływ na jakość soli.

*Koszmarny wypadek w Bytomiu na autostradzie A1. Mężczyzna jechał pod prąd [ZDJĘCIA]
*Egzamin gimnazjalny 2015: PYTANIA + ARKUSZE + ODPOWIEDZI
*Potężny wstrząs w kopalni odczuwalny na Śląsku i Zagłębiu: Akcja ratunkowa trwa
*Nowe becikowe: 1 tys. zł przez 12 miesięcy ZASADY + DOKUMENTY
*Śląsk Plus. Zobacz nowe wydanie interaktywnego tygodnika o Śląsku