Ciało "do przeglądu", czyli badaj się, żeby nie było za późno...

Nie jest też ważne to, jaki prowadzimy tryb życia (w przypadku regularnych badań oczywiście). Choroba może się czaić zarówno u kogoś, kto godzinami siedzi przy komputerze, jak i u aktywnego, uprawiającego sporty i korzystającego z siłowni młodzieńca w sile wieku. Tak to już jest, że stara maksyma "Bądź przezorny" nie "zwraca uwagi" ani na tryb życia, ani na płeć.

Są oczywiście ludzie, którzy kwalifikują się do tzw. grup ryzyka - genetycznych czy wynikających z różnych uzależnień. Ale akurat ci pacjenci, właśnie dlatego, że do tych grup należą, badani są częściej. Bo albo przeżyli tragedię związaną z chorobą kogoś z rodziny i są świadomi genetycznego zagrożenia, albo trafiają do lekarza częściej niż ci potencjalnie zdrowi.

Cywilizacja nam nie sprzyja
Żyjemy w niezbyt zdrowych i "higienicznych" dla naszego organizmu czasach. W ciągłym biegu i z całą "furą" spraw na głowie nie dbamy o siebie, niezdrowo i byle jak się odżywiamy, a wielu z nas na co dzień towarzyszy stres. To wszystko powoduje, że ryzyko związane z chorobami cywilizacyjnymi jest większe niż nam się wydaje. Nie warto igrać z losem, podstawowe badania trwają zaledwie kilka minut i są praktycznie bezbolesne, a mogą uratować nam zdrowie, a nawet życie.

Co i kto powinien badać?
Jest grupa badań profilaktycznych, które powinien co pewien czas wykonywać każdy - niezależnie od płci. Ale są też badania szczególnie ważne dla kobiet i takie, którym powinni poddawać się przede wszystkim mężczyźni. Te niezależne od płci - to morfologia krwi oraz inne badania laboratoryjne, do których zalicza się OB (obecnie częściej stosowaną w wypisach nazwą jest CRP), poziom glukozy, elektrolitów, mocznika oraz kreatyniny, poziom aminotransferaz i cholesterolu oraz badanie ogólne moczu.

Gdy lata dają o sobie znać...
Zarówno kobiety, jak i mężczyźni, po przekroczeniu "magicznej" czterdziestki powinni bardziej zadbać o siebie, badać się częściej i bardziej szczegółowo. O jakie badania chodzi? Zdjęcie rtg klatki piersiowej (profilaktyka raka płuc) powinien raz do roku robić każdy palacz po czterdziestce. To podstawowe badanie umożliwiające rozpoznanie nowotworu płuca. Test na obecność krwi utajonej w kale (profilaktyka raka jelita grubego) warto robić raz w roku, gdy ma się więcej niż 40 lat. Dzięki temu badaniu jest szansa na szybkie wykrycie zmian nowotworowych jelita grubego. Dziś dostępne są już także testy do samodzielnego wykonania tego badania w domu. Dla kobiet w 10 lat po menopauzie, dla mężczyzn po skończeniu 65. roku życia ważna jest densytometria kości, która pozwala ocenić gęstość kości i wykryć zagrażającą osteoporozę. Badanie ostrości wzroku oraz ciśnienia śródgałkowego u pacjentów powyżej 40. roku życia pozwala na wczesne rozpoznanie jaskry, jednej z chorób, która nieleczona może doprowadzić do ślepoty. No, i stomatolog! Raz na 6 miesięcy wizyta w jego gabinecie jest konieczna, niezależnie od tego czy nosimy już protezę, czy mamy stałe zęby.
Zaproszenie tylko dla pań!
Każda kobieta po 20. roku życia powinna raz w miesiącu, w tym samym dniu cyklu (najlepiej kilka dni po miesiączce), dokładnie badać swoje piersi. W czasie wizyty w gabinecie ginekologicznym lekarz powinien pokazać, jak ma wyglądać takie samobadanie. Dzięki niemu istnieje duża szansa na wykrycie guzków, często złośliwych, w stadium, w którym są całkowicie wyleczalne. Nie wolno zapominać o tym, że na nowotwór piersi mogą zachorować naprawdę bardzo młode kobiety. Warto więc, niezależnie od wieku, wykonywać mammografię. To obrazowa metoda badania piersi przy wykorzystaniu promieni rentgenowskich. Badanie jest proste, nie wymaga znieczulenia, a pozwala na wykrycie raka w bardzo wczesnym stadium.

Mammograf wykrywa guzki o średnicy około 0,5 cm i zmiany tzw. bezobjawowe. Specjaliści podkreślają, że nowotwory piersi wykryte na takim etapie są łatwo wyleczalne. Coroczne ogólne badanie ginekologiczne powinny wykonywać wszystkie kobiety po rozpoczęciu współżycia. Bardzo ważna jest cytologia. To badanie przesiewowe umożliwiające wczesne rozpoznanie raka szyjki macicy, który zwykle nie daje żadnych objawów. Według zaleceń Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego każda kobieta musi mieć wykonywaną cytologię raz do roku. Jeśli trzykrotny wynik badania jest prawidłowy, wtedy badanie można powtarzać co 3 lata. Kobiety, które nie rozpoczęły współżycia, nie muszą wykonywać cytologii, chyba że ukończyły 25. rok życia. Natomiast kobiety z grupy ryzyka (np. nosicielki wirusa HPV) muszą mieć wykonywaną cytologię nie rzadziej niż raz do roku. Tylko panie po siedemdziesiątce oraz te, którym usunięto macicę z przyczyn nieonkologicznych, nie muszą wykonywać cytologii.

Co mamy tylko dla panów?
Trochę tych badań jest, chociaż - prawdę mówiąc - nieco mniej niż w przypadku kobiet. Ale panie - statystycznie - żyją dłużej, więc badań przybywa... A może odwrotnie? Panie od wczesnej młodości muszą mieć kontakt z lekarzem i dlatego dłużej zachowują zdrowie? Ale wracając do panów - są badania specjalnie dla nich. Jakie? Po przekroczeniu pięćdziesiątki każdy mężczyzna powinien odwiedzić urologa, aby zbadać gruczoł krokowy. Trzeba także wykonać badanie oceniające PSA, czyli antygen, którego poziom mówi o stanie prostaty (to profilaktyka raka prostaty). Panowie zapadają częściej i wcześniej niż panie na choroby układu krążenia. Oczywiście, choroby serca dotyczą wszystkich, ale jak wynika ze statystyk, to panom głównie "kłania się" dobry kardiolog.
Nie konsultuj wyników badań z "dr. Google'em"
Wyniki badań są łatwe do odczytania, ale... To tylko nam się tak wydaje. Dobra rada: nie próbujmy na własną rękę ich odczytywać, nie szukajmy w internecie znaczenia i sami nie stawiajmy diagnozy, nie posiłkujmy się "dr. Google'em", aby stwierdzić, co jest "tak", a co "nie". Internetowa wyszukiwarka to nie lekarz i łatwo możemy przeoczyć coś istotnego albo niepotrzebnie się przestraszyć. Od interpretacji wyników jest lekarz rodzinny, który oprócz ich oceny, dokładnie nas również zbada.

NOT. EK

Pięć głównych badań dla każdego!
1. Morfologia krwi może pomóc w postawieniu wstępnej diagnozy w przypadku wielu chorób. Daje informacje o czynności układu krwiotwórczego, wątroby, nerek, gruczołów dokrewnych. Pomocne jest także w ocenie diety. Morfologię z rozmazem i badanie OB należy robić raz w roku.

2. Analiza moczu. Badanie wykonuje się, gdy chcemy poznać stan nerek, pęcherza i dróg moczowych. Dzięki analizie moczu można sprawdzić, czy nie doszło do zaburzeń przemiany materii, stwierdzić predyspozycje do tworzenia się kamieni, zdiagnozować cukrzycę, żółtaczkę czy zapalenie trzustki. Analizę moczu wykonujemy raz w roku. Do badania oddajemy mocz rano, na czczo, po podmyciu się.

3. EKG - elektrokardiografia. Umożliwia nieinwazyjne sprawdzenie, jak działa nasze serce. Po 40. roku życia trzeba je wykonywać regularnie co roku (jeśli istnieje takie wskazanie) lub co 2-3 lata.

4. Przegląd stomatologiczny. Zdrowe zęby to nie tylko piękny, szeroki uśmiech. Zdrowe zęby to również zdrowy organizm. Krwawienie dziąseł, opuchlizna i przykry zapach z ust, to sygnał, że dzieje się coś złego. Kontrolne badanie stomatologiczne należy wykonywać co 6 miesięcy.

5. Rentgen klatki piersiowej. Jest badaniem diagnostycznym układu oddechowego. Pozwala także ocenić stan piersiowego odcinka kręgosłupa i ocenić układ sercowo-naczyniowy. Należy wykonywać raz w roku.

*Koszmarny wypadek w Bytomiu na autostradzie A1. Mężczyzna jechał pod prąd [ZDJĘCIA]
*Egzamin gimnazjalny 2015: PYTANIA + ARKUSZE + ODPOWIEDZI
*Potężny wstrząs w kopalni odczuwalny na Śląsku i Zagłębiu: Akcja ratunkowa trwa
*Nowe becikowe: 1 tys. zł przez 12 miesięcy ZASADY + DOKUMENTY
*Śląsk Plus. Zobacz nowe wydanie interaktywnego tygodnika o Śląsku