Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Wielkanoc inna na Śląsku, inna w Zagłębiu? Poznaj różnice

Martyna Staśko
Baranek na wielkanocny stole łączy mieszkańców regionu
Baranek na wielkanocny stole łączy mieszkańców regionu arc.
Święta Wielkanocne w różnych regionach Polski obchodzimy nieco inaczej, bo różne są lokalne tradycje. Ale najważniejsze są podobieństwa. Jest to najważniejsze święto Kościoła katolickiego, a ponieważ jego wyznawcy stanowią ogromną większość mieszkańców województwa, więc niemal wszyscy świętujemy zgodnie z tradycją chrześcijańską.

Na Śląsku, w Zagłębiu, Częstochowie i na Podbeskidziu ważne są te same symbole. W wielkanocnym koszyczku wszędzie pojawiają się jaja, chleb, kiełbasa i chrzan. Podobno nie powinno się znaleźć tam nic innego, jak tylko potrawy, które pojawią się na stole. Na Śląsku, Śląsku Cieszyńskim i w Żywcu baranki wielkanocne są wprawdzie pieczone z ciasta, a nie robione z cukru. Cukrowe nigdy nie były tak popularne jak wypiek z pieca, gdyż były po prostu droższe. Baranki stoją jednak na stołach świątecznych w całym regionie. Na stołach nie brakuje też tradycyjnych drożdżowych babek wielkanocnych. Wszędzie też królują królują pisanki i kroszonki.


Nasze zwyczaje są prawdziwą mieszanką tradycji z różnych regionów

Rozmowa z Anną Grabińską-Szczęśniak, etnografem z Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu

Skąd się wzięły takie różnice w obchodach Świąt Wielkanocnych?

Jest wiele płaszczyzn, choćby podział za czasów zaborów. Były bardzo duże różnice kulturowe, a zaborcy podsycali niechęć pomiędzy Zagłębiem a Śląskiem. Śląsk był zawsze zwarty kulturowo, mówiło się, że to co polskie, to śląskie. Śląskie zwyczaje były wizytówką polskości. Mieszkańcy i Kościół o te zwyczaje dbali. Różnice kulturowe wynikają też z tego, że tereny były zamieszkiwane przez napływające mniejszości. Wiele tradycji regionalnych nałożyło się na siebie.

A jak obchodzony był drugi dzień świąt, tzw. lany poniedziałek?
Zaczynając od najdawniejszych czasów, lało się obficie wodą z wiader. A na terenach, gdzie były strumyki lub małe rzeki wrzucono w nie panny. W początkach XX wieku wchodzono do domów z wiadrami, a nie lano tylko na świeżym powietrzu. Później zaczęło to zanikać ze względów estetycznych. Przestało się to również podobać gospodyniom domowym, które musiały po tym sprzątać.

Jak ewoluuje ten zwyczaj?
Jak wszyscy wiemy, w poniedziałek nadal polewa się wodą. Jednak dla starszych osób stosuje się perfumy. Kulturalną formą jest również używanie zabawek-sikawek, a wiadra powoli odchodzą w niepamięć. W wielu domach to już tylko symbol, więc nie jest to już tak widowiskowe jak kiedyś. Na wsiach i małych miejscowościach przetrwał jednak jeszcze zwyczaj lania wody z wiader.


Śląsk, Zagłębie, Częstochowa i Podbeskidzie. Tak blisko siebie, a jednak są różnice w obchodach Świąt Wielkanocnych. Czy prezenty na zajączka są tak popularne jak w święta Bożego Narodzenia? Okazuje się, że mieszkańcy Śląska i Śląska Cieszyńskiego kupują na zajączka drobne upominki. Kiedyś tylko dzieci dostawały prezenty, a obecnie również otrzymują je dorośli. Są to przede wszystkim wyroby czekoladowe, ale w wielu domach nawet zabawki dla najmłodszych. Tymczasem w Zagłębiu i w regionie częstochowskim zajączek nigdy prezentów nie przynosił. Jednym z wyłącznie śląskich obrzędów jest procesja konna. Odbywa się w Gliwicach-Ostropie, Pietrowicach Wielkich i Krzeszowicach. To procesja błagalna o dobre plony. Procesja konna odbywa się zawsze w lany poniedziałek. Kolejną różnicą w obchodach świąt jest znana na Podbeskidziu tradycja wodzenia Judosza, podczas obrzędu pali się kukłę, co ma na celu wyprowadzenie całego zła z miasta. To tradycja mocno zakorzeniona w Skoczowie. Kukłę pali się również w innych miejscowościach na Śląsku. Jednak tego obyczaju nie znają mieszkańcy Zagłębia i Częstochowy.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Wielkanoc inna na Śląsku, inna w Zagłębiu? Poznaj różnice - Dziennik Zachodni