Jako historyk jestem bardzo zdziwiony takim stanowiskiem. Świadczy ono nie tylko o niezrozumieniu samej idei powołania muzeum (bądź jako placówki samodzielnej, bądź jako filii Muzeum Śląskiego mającej dużą samodzielność), ale także o braku woli śląskich elit, aby taka placówka powstała. A to ostatnie jest już niepokojące.
Sądzę, że należy zadać jeszcze jedno pytanie - dlaczego w Katowicach takie muzeum w wolnej Polsce jeszcze nie powstało? Zwłoka powoduje bardzo negatywne skutki. Nie tylko zanika wśród społeczeństwa wiedza o tych wydarzeniach, ale w jej miejsce pojawia się często błędna ich nadinterpretacja. A przecież nie chodzi o zwykłe muzeum o zwykłych wydarzeniach. Takimi bowiem powstania śląskie i plebiscyt w latach 1919-1921 nie były.
Był to na Górnym Śląsku swoisty koniec pewnej epoki - jak niektórzy piszą "czasu szczęśliwego" - i początek trwającego do dzisiaj "rozdarcia" Ślązaków, jak i mniej lub większej wrogości wobec "obcych", którzy przyszli, narzucili, zniszczyli itp. Bez względu jak ocenialibyśmy te powstania i komu przyznalibyśmy racje, jedno jest pewne: zapoczątkowały one okres dramatycznych śląskich wyborów.
Zrodzony w tamtym czasie konflikt było zderzeniem dwóch postaw wobec Górnego Śląska: zewnętrznej, nierozumiejącej skomplikowanych miejscowych realiów i wewnętrznej, która znając miejscowe realia nie potrafiła się z nimi przebić na zewnątrz. Wyrazem tego był między innymi konflikt Wojciech Korfanty - Michał Grażyński, ale przecież ze śmiercią adwersarzy on się nie zakończył.
Powstałe wówczas problemy i pytania są nadal żywe, czego dowodzą wydarzenia naszej sceny politycznej w ostatnim czasie. Należy także pamiętać, że powstania śląskie były ewenementem na skalę europejską, bowiem po wiekach nieobecności, część tej ziemi, z woli wielu jej mieszkańców, wróciła do Polski. Z tego punktu widzenia były to nieliczne w naszych dziejach powstania zwycięskie. Przyłączenie Górnego Śląska do Polski miało wpływ na rozwój zarówno Polski, jak i Śląska przez, bez mała, cały miniony wiek.
Chodzi o powołanie nowoczesnej placówki na wzór Muzeum Powstania Warszawskiego, które położone w centrum regionu, tj. w Katowicach, ma spełniać bardzo ważną funkcję edukacyjną i ma być elementem szeroko rozumianego wychowania patriotycznego. Eksponaty są rozproszone po wielu muzeach, gdzie trudno je dostrzec w salach wystawienniczych czy w magazynach. Zebrane w jednym miejscu i odpowiednio wyeksponowane miałyby o wiele większą siłę oddziaływania.
Muzeum Powstania Warszawskiego odrodziło pamięć Polaków o tych jakże dla nas ważnych wydarzeniach. To swoiste zwycięstwo zza grobu bohaterów tamtych wydarzeń, przez lata poniżanych i wymazywanych z pamięci zbiorowej. U nas również manipulowano i zamazywano pamięć o powstaniach śląskich, a nawet szkalowano ich bohaterów. Czas przywrócić im należną rangę. Ślązacy, podobnie jak warszawiacy, powinni być dumni ze swych powstańców, pochylić się nad ich męstwem, ale i zadumać nad ich wyborami. Chyba szkoda o nich zapomnieć?
Zygmunt Woźniczka, Instytut Nauk o Kulturze Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
* III POWSTANIE ŚLĄSKIE, CZYLI PRAWDA I MITY. PRZECZYTAJ KONIECZNIE
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?