Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Kto zabił polski komiks i dlaczego?

Justyna Przybytek
Pierwszy do czarnej roboty na froncie polityki historycznej, a ostatni w kolejce do splendorów... O tym, kto zabił polski komiks i dlaczego, z twórcą komiksów - Michałem Śledzińskim rozmawia Justyna Przybytek

"Kolorowe, lub nie, obrazki z tekstem lub bez. Pierwszy z kultury do bicia w mediach, pierwszy do czarnej roboty na froncie polityki historycznej, pierwszy do robienia w wała, ostatni w kolejce do splendorów" - te słowa napisałeś na swoim blogu o… komiksie w Polsce. Jest aż tak źle?
Ja jestem zadowolony i potrafię się utrzymać z tego, co robię. Ale to jest tak, że komiksy czytają wszyscy, ale tych wszystkich jest bardzo mało. Czyta też biznesmen, pani ze sklepu i większość ludzi w tym kraju z dostępem do internetu, bo te śmieszne obrazki, które oglądamy w sieci, to nic innego jak komiks, ale oni nazywają to obrazkami. Jest świetny rysownik Marek Raczkowski, publikuje w "Przekroju". Rysuje rasowe komiksy, ale prezentowane na wystawie to już rysunki satyryczne. Jest w ludziach jakiś strach, że komiks to coś infantylnego, że będzie Myszka Miki i te sprawy.

To ilu jest tych wszystkich - świadomych czytelników?
Myślę, że od 10 do 15 tysięcy. Twórców kilkuset.

To niespecjalnie macie się z kim dzielić…
W Polsce sprzedaż 200 do 300 egzemplarzy komiksu, uznawana jest za sukces debiutanta. Niestety, uprawiam medium archaiczne, nie jest ani interaktywne, ani animowane. A żyjemy w kraju, gdzie mało ludzi czyta książki, jeszcze mniej komiksy, a nad jednym i drugim trzeba się skupić. Minimum 30 sekund.

*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera
To może skomiksujcie "Na dobre i na złe", albo inny telewizyjny hit. Boicie się mas?
(Śmiech) Komiks to komercja, sztuka niska, która czasem wskakuje na wyższy poziom, pod warunkiem, że ktoś dopatrzy się w kresce czegoś więcej niż rzemiosła. Komercja to korzenie komiksu - ma być łatwy i przyjemny, taką samą drogę przeszło zresztą kino.

Więc co z tymi serialami?

To casus Japonii, w której wychodzą komiksy specjalnie dla pań domu o gospodyniach, a dla starszych, poważnych mężczyzn o samurajach. W Stanach i Japonii komiksy funkcjonują kilkadziesiąt lat, w Stanach mają od kilku do kilkunastu milionów czytelników. W Japonii największy magazyn komiksowy, drukowany na papierze prawie toaletowym, ma nakład 40 mln egzemplarzy i 500 stron. Czyta się go i wyrzuca do śmieci.

W Polsce też jest casus - komiks na użytek. Na Śląsku swego czasu wydano zeszyt o Korfantym.
Tak i w temacie niewiele się zmienia, kiedyś wszystkie tytuły były sponsorowane przez państwo, dziś też: historyczne i hurrapatriotyczne. Ja się w takie nie bawię.

Sponsorowane czy propagandowe, ale kiedyś komiksy były potęgą. A tytuły jak Kapitan Żbik, czy Kajko i Kokosz do dziś są kultowe...

Wtedy mieliśmy rynek komiksów. To wyglądało tak, że trzeba było wydrukować 300 tys. zeszytów i nie było ważne, czy to się sprzeda, był plan i przydział papieru. Twórcy mieli czas, aby pracować nad seriami i dobrze im za to płacono. Nakład trafiał do księgarń i zachodził efekt masy: tata kupił synowi, syn pożyczył koledze i tak dalej. Dlatego wszyscy nadal pamiętają.

*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera
Pamiętają, stąd kontynuacja Żbika w wersji komisarza, wnuka słynnego kapitana? Z sentymentu zabrałeś się w 2006 r. za ciąg dalszy?
Żbik to była pomyłka. Potrzebowałem pieniędzy, a rysownik, który miał się tym zajmować zrezygnował i ja dostałem propozycję. Traktowałem to w konwencji żartu, ale sił na żart zabrakło mi już przy drugiej serii. To był zwyczajnie niemądry komiks.

Warsztaty, które prowadziłeś w Rondzie Sztuki w Katowicach, odbywały się pod hasłem "Kto zabił polski komiks". Więc kto, kiedy i dlaczego?
Straciliśmy ciągłość w latach 90. Wtedy zniknęły polskie tytuły, a nowych Kajków nie było. Rysujący przeszli do powstających agencji reklamowych, a młode pokolenie zostało bez szans na duży nakład, więc trafili do pism o grach komputerowych.

Rysownicy wracają, a czytelnicy nie. A winnego morderstwa nadal brak. Może to cena zabija polski komiks?
Na pewno. Zdarzają się wydania kolekcjonerskie za 200 zł, a ostatnio standardem stało się, że komiksy są sprzedawane po 50 i 60 zł. Sam ograniczyłem kupowanie, bo to chora cena. Jest też problem z dystrybucją w dużych sieciach. Gdy do sklepów trafia 400 komiksów, to ludzie je oglądają, czytają, ale nie kupują i tak zniszczona, niesprzedana partia 200 sztuk wraca do wydawcy. Ratunkiem dla komiksu jest cyfrowa dystrybucja i myślę, że w ciągu kilku lat wydawcy pójdą w tę stronę i komiksy można będzie czytać na iPadach i tabletach. Na papier specjalnie już nie liczę.

*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera
Powiedziałeś, że ludzie czyta-ją albo oglądają... Właśnie, forma czy treść?
Z komiksami trzeba zacząć od dzieciństwa, tak aby pracowały półkule mózgu odpowiedzialne i za oglądanie, i czytanie ze zrozumieniem. Ci, którzy zaczęli od dziecka, nie mają problemu i wtedy pytanie "forma czy treść" nie istnieje, bo robi się obie czynności jednocześnie. Są jednak rysownicy przedkładający dobrą kreskę nad głupawą treść. Ja wolę fajną historię, nawet gorzej narysowaną.

A ile w historii jest z życia?
Komiks obyczajowy to czyste życie: anegdotki, historie i śmieszne sytuacje, które spotkały mnie i i moich znajomych w wielkim mieście.

W wielkim mieście Bydgoszczy?
Teraz mieszkam w Warszawie, ale Bydgoszcz odcisnęła na mnie wielkie piętno. Zresztą w "Osiedlu Sowoboda", który jest podobno moim najlepszym komiksem, pokazałem bydgoskie osiedle Szwederowo. Moi znajomi odnaleźli się w komiksie raz, dwa, nadałem im różne charaktery, ale fizjonomie doskonale pasowały. Przy fantasy wymyślam bohaterów, ale zdecydowanie lepiej ściągnąć czyjeś zdjęcie z sieci, albo zagłębić się w Facebooka i zrobić kilka szkiców.

Znaczy, że każdy jest zagrożony sportretowaniem?
Każdy!

*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera
Uczysz młodych w Katowicach komiksu, a mówisz im, czy da się z tego wyżyć?
Można. Najlepiej mieć fajny deal z popularną gazetą albo magazynem. Ja tak zaczynałem i dalej to utrzymuję, od małych rysunków w pismach o grach komputerowych doszedłem do większych plansz, ale nadal zdecydowanie wolę dłuższe formy. Rysownik to niegłupia fucha. Fajne pieniądze dają rysunki do reklam, pod warunkiem, że kogoś nie zmęczy taka głupia robota, jak rysowanie obrazków do reklamy mydła. Jest też rynek gier komputerowych: małe i duże studia, które cały czas szukają rysowników.


Michał Śledziński, jedna z największych legend polskiego komiksu. Twórca i redaktor naczelny kultowego magazynu "Produkt", autor cieszących się olbrzymim uznaniem serii "Osiedle Swoboda", "Na szybko spisane" i "Wartości rodzinne". Przez tydzień prowadził warsztaty komiksowe w katowickiej galerii Rondo Sztuki w ramach Tymczasowej Akcji Kulturalnej Katowice (projektu promującego polską prezydencję w UE). Efektem warsztatów będzie zbiór kilkunastu krótkich komiksów, dotyczących Katowic, które Rondo Sztuki opublikuje w internecie.

*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!