Chcą tworzyć prawo, omijając radnych

Takie prawo wywalczyli już sobie mieszkańcy kilku polskich miast, np. Lublina czy Szczecina.

Czeladzianie złożyli oficjalne pismo z wnioskiem o wprowadzenie zmian w statucie miasta. Jak twierdzi Przemysław Szałański, pomysłodawca, należy ustalić tylko, że składany projekt uchwały musi być poparty odpowiednią liczbą podpisów mieszkańców. Radni będą musieli zająć się wtedy rozpatrzeniem takiej uchwały obligatoryjnie.

- Obecny statut zezwala zgłaszać projekty uchwał wyłącznie burmistrzowi, radnym oraz komisjom rady. Mieszkańcy są od takiej możliwości odsunięci - tłumaczy Przemysław Szałański, przewodniczący Czeladzkiego Stowarzyszenia Rozwój Miasta.

W piśmie, które złożył w Urzędzie Miasta, jest pomysł utworzenia Komitetu Inicjatywy Uchwałodawczej. Miałby reprezentować mieszkańców i przekazywać uchwały radnym. Warunkiem byłoby zebranie stu podpisów mieszkańców Czeladzi, mających czynne prawo wyborcze.

- Taki wymóg zapewni, że Radę Miejską nie będą zalewały mało istotne projekty uchwał. Skoro wystarczy 80 głosów, aby zostać czeladzkim radnym (w ostatnich wyborach jeden z radnych zdobył 78 a drugi 82 głosy), to wydaje nam się, że sto podpisów mieszkańców na wniesienie ważnego pomysłu pod obrady jest uzasadnione - argumentuje Szałański.

Tego typu inicjatywa jest podejmowana zwykle w sporadycznych przypadkach. Jeśli np. mieszkańcy nie zgadzają się na budowę spalarni śmieci w ich mieście, zbierają podpisy i zgłaszają odpowiedni projekt uchwały. Taki projekt musi być przez Radę Miejską rozstrzygnięty. Do tej pory było tak, że można było mieć nawet tysiąc podpisów, a rada nie musiała nic z nim robić. O taką możliwość starają się także mieszkańcy Katowic.

- Projekt uchwały w tej sprawie jest teraz oceniany przez wojewodę. Musi być też opinia premiera, co jest wymogiem przy tego typu decyzjach, jeśli dotyczą miasta, które ma ponad 300 tysięcy mieszkańców. W projekcie jest mowa o dwóch tysiącach podpisów pod daną uchwałą - wyjaśnia Michał Markiewicz, naczelnik Biura Rady Miasta w Katowicach. Sprawa jeszcze trochę potrwa, bo nawet po wprowadzeniu uchwały o zmianach, może ona zostać oprotestowana.

Zmiany do statutu, dające możliwość zgłaszania projektów uchwał mieszkańcom, zostały zaakceptowane w Lublinie. Mieszkańcy wystąpili już ze swoją pierwszą uchwałą.

- Dotyczy zawetowania uchwały o budowie bloku socjalnego - wyjaśnia Iwona Blajerska, rzeczniczka prasowa UM w Lublinie. Sprawa będzie dyskutowana na najbliższej sesji. Zgodnie ze zmianami statutu, mieszkańcy Lublina muszą zebrać pod swoim projektem tysiąc głosów.

Możliwość składania projektów uchwał uzyskali już mieszkańcy Szczecina. Tu pod projektem musi się podpisać 400 mieszkańców.

O pomyśle czeladzian radni będą dyskutować podczas najbliższej sesji, czyli 26 września.

Jak w Sejmie

W Polsce prawo inicjatywy ustawodawczej przysługuje kilku podmiotom.

Należą do nich posłowie, Senat, prezydent i Rada Ministrów, grupy co najmniej 100 tysięcy obywateli posiadających czynne prawo wyborcze. Poselskie projekty ustaw mogą być wnoszone przez komisje sejmowe lub przez co najmniej 15 posłów. Inicjatywa ustawodawcza dotycząca: ustawy budżetowej, prowizorium budżetowego, zmiany ustawy budżetowej, zaciągania długu publicznego oraz udzielania gwarancji finansowych przez państwo, przysługuje tylko rządowi. Projekty składa się marszałkowi Sejmu. Jeden z ostatnich projektów uchwał w ramach inicjatywy obywatelskiej dotyczył przywrócenia, jako dnia wolnego od pracy, Święta Trzech Króli - 6 stycznia. Zebrano ponad pół miliona podpisów.