Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Prawdziwa Ślązaczka radzi premierowi Tuskowi

Teresa Semik
Aniela Langer z Radlina, Ślązaczka nad Ślązakami
Aniela Langer z Radlina, Ślązaczka nad Ślązakami arc.
Pan premier niech się przeniesie na Śląsk, na lepszy wikt, bo jak bydzie tak się trzymoł jak teroz, to uschnie na słońcu - radzi Donaldowi Tuskowi 86-letnia Aniela Langer, Ślązaczka nad Ślązakami. A polityka to jej nałóg - pisze Teresa Semik

Od seriali telewizyjnych woli pani debatę sejmową?
Polityka to jest mój nałóg. Kłócę się z córką, bo telewizor jest jeden. Ona chce oglądać serial "Sędzia Anna Maria Wesołowska", a tu taki ważny premier przemawia. Aż mnie skręcało, kiedy chciała przełączyć program.

KTÓRY ŚLĄZAK POTRAFI GODAĆ NAJPIĘKNIEJ

Córka mówi, że pani wymusiła na niej udział w ostatnich wyborach parlamentarnych.
No bo jak można nie głosować? Ale jeżdżę na wózku, to mówię do niej: Dziołcha, a jako my tam wylezymy, tam pewnie ni ma podjazdów?

Udało się?
Wózek wnieśli, mnie wprowadzili i głosowałam. Córka godała, że ten mój Tusk przepadnie, już długszyj nie uciągnie. A mnie się wtedy zdawało, że ona mi go obrażo. A jednak wygroł, biedok jedyn. Pan premier niech się przeniesie na Śląsk, na lepszy wikt, bo jak bydzie tak się trzymoł jak teroz, to uschnie na słońcu.

Jaki był pani śląski dom?
Moja matka pochodziła spod Góry Świętej Anny. Gdy był plebiscyt, z Poznańskiego przyjechała na Opolszczyznę agitatorka, Aniela Znaniecka, żeby mama głosowała za Polską. Wtedy Śląsk Opolski przegrał, ale mamie ta agitatorka tak utkwiła w pamięci, że na pamiątkę po niej dała mi na imię Aniela.

Mama głosowała za Polską?
A za kim miała głosować?! Była polską Ślązaczką.

Jak znalazła się w Radlinie?
Po przegranym plebiscycie musiała uciekać z domu aż ku Czechom przed niemieckim Grenzchutzem. Mój tata, teraz powiem po starej modzie, byli kolejarzem. Tata przygarnęli tę polską agitatorkę, moją mamę i tak powstała rodzina Serwotków, z której się wywodzę. Mama moja śpiewali: "Jestem śląskie dziecko, Boże Tobie chwała. Polka mnie zrodziła, Polka wychowała". I co więcej do tego dodać?

* CZYTAJ KONIECZNIE:

Katastrofa samolotu Cirrus w Pyrzowicach. NAJNOWSZE USTALENIA, NIEZNANE FAKTY, RELACJE ŚWIADKÓW
TOP 14 poszukiwanych przestępców w woj. śląskim ZOBACZ ICH TWARZE

*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera


Agnieszka Cisak. Seksowna góralka walczy o koronę Miss Polski [Zobacz ZDJĘCIA]
Kolejny cenny zabytek poszedł z dymem! Dramatyczne zdjęcia pożaru w Katowicach

Jak teraz słyszy pani opinię, że powstańcy śląscy wzniecili wojnę domową, że nie mamy za co im być wdzięczni, co pani myśli?
Boli mnie to na myśl o mamie. Dość przeżyła. Są tacy, którym się zaczęło źle powodzić, albo wywodzą się z troszkę niemieckich rodzin, to może by im się ta niemieckość podobała. Przyporządkowanie do ojczyzny to pierwsza i najważniejsza rzecz. A nie iść tylko tam, gdzie jest pełna miska.

ŚLĄZACY, SZYKUJCIE SIĘ NA KONKURS PO NASZYMU, CZYLI PO ŚLĄSKU

Pewnie wypowiedź Jarosława Kaczyńskiego o "ukrytej opcji niemieckiej" na Śląsku też panią zdenerwowała?
Oj, bardzo, bo znów pomyślałam o mojej mamie. Chodziła do niemieckiej szkoły, a nazywała się Barteczko. Nauczyciel kazał napisać jej sto razy, że pisze się nie przez "cz" tylko "tsch". Starzyk obejrzeli to doma i godają do niej: "Tyś jest Barteczko i tak się bydziesz pisać. Pisz sto razy: »Barteczko«, cobyś wiedziała na przyszłość". Jak ktoś ma takie głębokie korzenie śląsko-polskie, to mu trudno znieść tę "ukrytą opcję niemiecką". Nie wolno wsadzać Ślązaków do jednego worka. Każdy ma swoje poglądy.

Prawdą jest jednak to, że ludzie spoza Śląska nie rozumieją tego regionu, nie znają jego trudnej historii.
I wszyscy przypisują go do Germańców. Jak powiedziałam publicznie, że jestem Polka, to mnie pytali, dlaczego? Że niby Langer to niemieckie nazwisko. Mój świętej pamięci mąż był wciągnięty do Wehrmachtu, ale przeszedł do wojska polskiego, generała Andersa. Jak wrócił do domu, musiał stawiać się do prokuratury i tłumaczyć, dlaczego przeszedł do Andersa, kto go skaperował. A to była jego decyzja.

Jak zmienił się Śląsk od czasów pani dzieciństwa?
Nie kurzy się tak, jak kiedyś. Kiedy prezydent Ignacy Mościcki miał urodziny, to my mieli wolne we szkole. "Hej, polskie chorągwie na wietrze furkoczą, w którą spojrzysz stronę. Urodziny dzisiaj pana prezydenta. Każde dziecko polskie o dniu tym pamięta". To my byli przeciw Polsce, jak my tak mówili? A jak umarł marszałek Piłsudski, była taka pieśń: "To nieprawda, że ciebie już nie ma. Nieprawda, że leżysz już w grobie. Dziś po tobie płacze polska ziemia. Cała Polska w żałobie".

Od Piłsudskiego Ślązacy woleli Wojciecha Korfantego.
Ale my we szkole byli tak uczeni.

Po drugiej wojnie Ślązacy doznali wielu krzywd. Niewybaczalnych.
A Śląsk bogacił Polskę. Górnicy wspomagali strzaskaną Warszawę. Nie wzdrygali się, żeby Polakom pomagać. Mój mąż był górnikiem, niedzielny urobek szedł na odbudowę stolicy. Pracowali w te niedziele za darmo. Jak tu mówić, że Ślązak jest przeciwny Polsce.


Agnieszka Cisak. Seksowna góralka walczy o koronę Miss Polski [Zobacz ZDJĘCIA]
Kolejny cenny zabytek poszedł z dymem! Dramatyczne zdjęcia pożaru w Katowicach

Dziś wielu Ślązaków mówi, że są... Ślązakami i nic więcej.
Jak był teraz ten spis powszechny, mówię znajomej przez telefon, żeby napisała: jestem Ślązaczką, ale jestem Polką. To mi odłożyła słuchawkę. Obraziła się, albo co?

Gdy odbierała pani tytuł Ślązaczki Roku 1996, juror Kazimierz Kutz pytał o radę dla Śląska. Pamięta pani?
Oczywiście. Powiedziałam, że Ślązacy mają się uczyć i jeszcze raz uczyć. Nie zaraz do roboty.

Zrozumieli, bo poziom wykształcenia na Śląsku ciągle rośnie.
Znowu tak nie jest, że mi zawsze przyznają rację. Nie chcą teraz wcześnie posyłać dzieci do szkoły, bo to odbierze im dzieciństwo. Zdenerwowałam się, jak to usłyszałam. Taki sześciolatek umie już obsłużyć komputer, to nie może uczyć się pisać literek? Miałam 5 lat, jak mnie mama posłała do szkoły. Nie było mi za wcześnie. Dzięki temu skończyłam polską szkołę powszechną przed wybuchem wojny i nie musiałam chodzić do niemieckiej.

Pisze pani po śląsku piękne monologi. Ma pani kłopot z zapisaniem tych treści?

A kaj tam. Ale gdzież tam, mam powiedzieć. Piszę jak godom.

Niektórzy Ślązacy dążą do jakiejś kodyfikacji śląskiej mowy. Widzi pani taką potrzebę?
Niech se każdy godo po swojemu. W Opolskim na gęsi nie mówią, jak my gynsi ino gansi. My ich przedrzeźniali: "A te gansi na tej kampie" czyli "gęsi na kępie".

Choć gwara śląska ma się dobrze, zanika. Jak ten proces powstrzymać?
W najbliższym czasie nie zaniknie, choćby się o nią bić trzeba było. Dużo dzieci jeszcze mówi po śląsku. Najlepszy dowód na konkursie "Po naszymu, czyli po śląsku". Jeden z tych szkolorzy, znaczy uczniów, mówił: "Gimbusoma my jechali do szkoły". Nie powiedział gimbusami ino po swojemu - gimbusoma.

* CZYTAJ KONIECZNIE:

Katastrofa samolotu Cirrus w Pyrzowicach. NAJNOWSZE USTALENIA, NIEZNANE FAKTY, RELACJE ŚWIADKÓW
TOP 14 poszukiwanych przestępców w woj. śląskim ZOBACZ ICH TWARZE

*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera


Agnieszka Cisak. Seksowna góralka walczy o koronę Miss Polski [Zobacz ZDJĘCIA]
Kolejny cenny zabytek poszedł z dymem! Dramatyczne zdjęcia pożaru w Katowicach

Językoznawcy mówią, że to proces nieunikniony.
Tu dużo werbowanych przyszło na kopalnie, ale ten tata się dostosował do żony. Nie mówił, ino godoł z nimi. Ale jak matka jest Polka, a tata - Ślązak, to się raczej dostosowuje do mowy maminej i może ta gwara zanikać w pewnych środowiskach.

Jak zmienił pani życie konkurs "Po naszymu, czyli po śląsku"
Pani kochana, brakowało dni w miesiącu. Występy w szkołach, zakładach pracy, świetlicach, nie umiem tego zliczyć. Przez to mnie teraz nogi bolą. Jak przyjdzie mi iść do świętego Piotra, to pójdę z lekkim sercem. Nie zmarnowałam swojego czasu.


Po naszymu, czyli po śląsku

Niedziela, 27 listopada, godzina 17.00, Dom Muzyki i Tańca w Zabrzu

Tegoroczny konkurs "Po naszymu, czyli po śląsku" ma nieco inny charakter. Będzie to finał finałów. Jury wybierze kolejnego Ślązaka nad Ślązakami spośród laureatów poprzednich konkursów. W 2002 roku taki właśnie tytuł zdobyła Aniela Langer z Radlina w powiecie wodzisławskim.

Półfinały odbędą się w sobotę, 26 listopada, w Radiu Katowice. Wstęp wolny. Kandydatów do głównej nagrody oceniać będzie jury w składzie: prof. Jan Miodek, prof. Dorota Symonides i prof. Daniel Kadłubiec.

Bilety na koncert finałowy w Zabrzu kosztują 50 zł. W części artystycznej wystąpi Stanisław Soyka z kwartetem Altra Volta oraz Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk".

* CZYTAJ KONIECZNIE:

Katastrofa samolotu Cirrus w Pyrzowicach. NAJNOWSZE USTALENIA, NIEZNANE FAKTY, RELACJE ŚWIADKÓW
TOP 14 poszukiwanych przestępców w woj. śląskim ZOBACZ ICH TWARZE

*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera


Agnieszka Cisak. Seksowna góralka walczy o koronę Miss Polski [Zobacz ZDJĘCIA]
Kolejny cenny zabytek poszedł z dymem! Dramatyczne zdjęcia pożaru w Katowicach

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!