Jak wyłonaczyć słownik śląski

Miałem kolegę w szkole, który za każde: "pani, jo niy kapuja!" i "ó zawarte" dostawał linijką po rękach od polonistki. Pan też miał takie problemy, a teraz mści się na nauczycielkach swoim słownikiem - zgadza się?
Toć że zn_o_m te godki o prześladowanych Śl_o_nzokach we szkole abo we robocie, ale jo mioł chyba fest szczynście, bo mie sie nic a nic takigo niy porzitrefiyło. Yno czasym sie zastanowi_o_m, czy jak Śl_o_nzok we szkole dostoł od rechtorki jako zło nota, zło ocyna za to, że napisoł "bochatyr" zamiast "bohater" - to tyż uważoł, że prześladuj_o_m jego śl_o_nskość? Ale mo sie rozumieć niy wyklucz_o_m, że keregoś rychtig prześladowano!

Fakt, chłopak z ortografią też był na bakier, ale jak mówił i pisał "bohatyr" to też nie bardzo było "rychtig". Za to śmiesznie było: "Ymilia Platyr: baba-bohatyr". Ekspedientka w sklepiku szkolnym też go nie rozumiała, jak prosił o "krepla". Ze słownikiem Szołtyska by zrozumiała?
To chyba było abo za ko_muny abo ta sprzedowaczka we tym sklepiku jakoś była moło gramotno i bele jak merketingowo wyszk_o_lono, bo przeca klijynt nasz pan. I jak chcesz na Śl_o_nzokach zarobić, to sie musisz wyszkolić we śl_o_nskim i wiedzieć co to krepel, ancug i tepich. A ze drugij str_o_ny Śl_o_nzoki tyż niy żyj_o_m na wyspie i powinni tyż wiedzieć co to je pączek, garnitur i dywan, żeby Goroli niy sztresować. N_o i na to s_o_m słowniki śl_o_nskij godki, s_o_m dlo Śl_o_nzok_o_w i Goroli.

Za komuny? A co to komuna, bo ja młody człowiek jestem. Mówi pan że słownik jest dla Śl_o_nzok_o_w i Goroli, tylko jak mniemam, Gorole i tak nieskore do nauki. A ciekawym przede wszystkim jak się robi taki słownik.
Jak jo zaczynoł pisanie tego słownika we 1995 roku, to jeszcze niy było bezmała inkszych ślo_nskich słownik_o_w i best_o_ż niy było łod kogo łodgapiać, łodpisywać. Wtedy człowiek b_o_ł zdany s_o_m na siebie. Niy stykło tyż zrobić se we komputrze szuflody, takigo pliku na kożdo litera i to tam szkryflać. Ku tymu trza było łazić ze heftym, takim notatnikiym we kapsie i jak sie yno co sp_o_mniało, to zarozki te sł_o_wko śl_o_nske naszkryflać. Pamiynt_o_m, że wtedy tyż rozpytywołech wszyjskich napotkanych ludzi o jake fajne sł_o_wka abo o ich 
dosłowne znaczynia. Wtedy tyż robi_o_łech prawo jazdy i ze instruktorym-Śl_o_nzokym jeździyli my i sp_o_minali se jake nastympne śl_o_nske miana i inksze nazwy. Mono skiż tego zdołech egzamin na prawo jazdy za piyrszym razym?
Szkoda, że podczas szukania zaginionego języka nie towarzyszyła panu kamera kanału "Discovery". A propos słów. Mnie zawsze będzie śmieszyć "klopsztanga", moi znajomi z innej części Polski uważają, że najpiękniejsze polskie słowo to "Sz_o_mbierki" (dzielnica Bytomia; im wydawało się, że to jakieś górnicze narzędzia: "No wiesz: kilof, kombiniyrki, sz_o_mbierki..."). A pańskie ulubione śląskie słowa?
Zadoł Pan pora pytań we jednym k_o_nsku. A dyć dlo porz_o_ndku musza pedzieć, że unik_o_m określynio "jynzyk śl_o_nski", bo ze jednyj str_o_ny jynzykoznawce tego tak niy klasyfikuj_o_m zaś z drugij str_o_ny sprawa je troszka politycznie uciaprano. Jo wola godać śl_o_nsko godka, abo śl_o_nsko mowa - to je uniwersalne i nikt sie skiż tego niy bydzie ciepoł jak sagi w pokrziwach. Ale jedźmy dalij: śl_o_nszczyzna to niy jakoś zagini_o_no mowa, yno dalij blank żywy spos_o_b k_o_munikowanio sie dziesiontek a możno i sete tysi_o_nc_o_w Śl_o_nzok_o_w. Możno ze perspektywy Katowic abo Sosnowca wygl_o_ndo to inaczyj - ale jo zapewni_o_m, że pogłosko co śl_o_nszczyzna je umrzikiym je fest przesadz_o_no. Kolejno sprawa to fakt, że niykerych śl_o_nske słowa śmiysz_o_m. Ale to je dow_o_d na bliskość, na bratniość śl_o_nskij godki ze jynzykiym polskim. Tak samo podobno je polszczyzna do czeskigo jynzyka. N_o i sie zgodzo - czeskie słowa tyż nos śmiysz_o_m. Nat_o_miast niy zn_o_m ludzi co sie śmiej_o_m ze jynzyka niymieckigo abo francuskigo - bo to blank inkszo familijo godek. A jake śl_o_nske słowa mie sie podobaj_o_m nojbardzij?

No właśnie. Zamieniam się w wielkie ucho.
A dyć je to słowo - ł_o_naczyć. To take śl_o_nske słowo-joker, kere idzie podkłodać we kożdym miyjscu , jak zap_o_mnymy se jakigo fachowego określynio. Przikłodowo jak jadymy ze autym do mechanika, to niy muszymy sie znać na autach i jego k_o_nstrukcyji, bo styknie jak powiymy: Panie majster, nał_o_naczcie mi we tym aucie te rozł_o_nacz_o_ne ł_o_ne. I ł_o_n to weźnie, nał_o_naczy, prził_o_naczy, wył_o_naczy  - i auto już momy nał_o_naczone na zicher.

CZYTAJ W TYM TEMACIE
Zobacz Słownik śląskiej godki Dziennika Zachodniego
Plebiscyt na najzabawniejsze śląskie słowo
Kulisz: Uczymy się mówić po śląsku, bo jest nasz
Polska nie zna Śląska. Póki nie pozna, nie zrozumie

* CZYTAJ KONIECZNIE:

*REKORDOWY 20. FINAŁ WIELKIEJ ORKIESTRY ŚWIĄTECZNEJ POMOCY W WOJ. ŚLĄSKIM
*NAJŁADNIEJSZE SZOPKI WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO - ZOBACZ ZDJĘCIA
*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera

WIELKI KONKURS. Pokaż zimę na Śląsku i wygraj narciarski WEEKEND!Wybieramy NAJFAJNIEJSZĄ CHOINKĘ w woj. śląskim. ZAGŁOSUJ na swoją!
*Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera


- Mój wujek, Krakus czasem mówił na to "tegować": "Panie mechaniku, wytegujcie mi w tym aucie to, co się stegowało". A ja mam dla pana pomysł na przyszłość: rozmówki śląsko-gorolskie! Biorąc pod uwagę obecne okoliczności, wyobrażam sobie, że może być zabawnie jak w słynnym skeczu Monty Pythona o rozmówkach angielsko-węgierskich dla imigrantów. Węgrom w Anglii ktoś zrobił kawał i kupując papierosy, mówili: "Mój poduszkowiec jest pełen węgorzy".
- Toć! Take coś, co sie nazywo "Rozm_o_wki śl_o_nske" już je zł_o_nacz_o_ne, już je przirychtowane, już to je i jak yno nasze Czytelniki sie fest zainteresuj_o_m Słownikiym i byd_o_m chcieli wiyncyj, to niyskorzij, we późniyjszym terminie we Dziynniku Zachodnim puszczymy jeszcze take śl_o_nsko-gorolske czy gorolsko-śl_o_nske rozm_o_wki. Jo je za tym fest!