Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Dr Kurek: III Powstanie Śląskie wywołuje skrajne emocje

Teresa Semik
Dr Jacek Kurek
Dr Jacek Kurek ARC Dziennik Zachodni
Bolesne i niesprawiedliwe jest jednak pojawiające się czasami utożsamianie propolskich postaw z czasami PRL-u na zasadzie: bronisz polskości Śląska, pewnie jesteś uwikłany w tamtą władzę, a przynajmniej mówisz, jak ona. Takie stanowisko nie jest uprawnione - mówi dr Jacek Kurek, historyk z Uniwersytetu Śląskiego w rozmowie z Teresą Semik.

Czy pan też odnosi wrażenie, że rocznica wybuchu III powstania śląskiego jest marginalizowana w naszym życiu publicznym?
Rzeczywiście, jest chyba taka tendencja, żeby tego tematu nie podnosić. Myślę, że staje się mniej popularny, bo dziś wywołuje różne skrajne emocje. Przypomnijmy, że ostatnio sporo mówiło się o powstaniu jako o wojnie domowej, w której Ślązak stanął przeciw Ślązakowi.

A była to wojna domowa?
Ja bym tego tak nie ujął, bo Śląsk nigdy nie miał swojej odrębnej państwowości. Zresztą dramat Ślązaków pojawił się już wcześniej, kiedy Ślązak stanął przeciwko Ślązakowi podczas I wojny, a potem na znacznie większą skalę w czasie II wojny światowej. Przypomnijmy, że już po wojnie prusko-francuskiej (1870-1871, w której Ślązacy walczyli, przyszedł kulturkampf, a więc bardzo swoista i gorzka zapłata za przelaną krew i obywatelską postawę.

NIE PRZEGAP:
Dr Kurek: Granice II Rzeczpospoliteju wypracowane wysiłkiem zbrojnym
III Powstanie Śląskie KOMPENDIUM WIEDZY
III Powstanie Śląskie: zryw narodowy, czy wojna domowa?
Dr Żak: Polska była zaangażowana w III Powstanie Śląskie
RAŚ przeciwny upamiętnianiu III Powstania Śląskiego
Archiwum Wojskowe ujawnia historię kadetów w III Powstaniu Śląskim

Dlaczego III powstanie śląskie, to jedno z najważniejszych wydarzeń w dziejach regionu, tak dzieli dziś samych Ślązaków?
Myślę, że daje o sobie znać to, co przez długie lata było skrywane czy wręcz zwalczane, a mianowicie podmiotowość Ślązaków, dziś coraz odważniej manifestujących swoją tożsamość. W ferworze dyskusji i najrozmaitszych wydarzeń (jak chociażby ostatnio spis powszechny) polaryzują się postawy na Śląsku. Z jednej strony mamy pokolenie Ślązaków, które pielęgnuje pamięć o powstańcach i broni śląskości ściśle powiązanej z polskością. Po przeciwnej stronie stają Ślązacy, którzy dystansują się od polskości, bo - jak twierdzą - zawiodła ich, i w gruncie rzeczy jest im mniej lub bardziej obca.

Są i tacy, którzy uważają, że dziś w Niemczech byłoby im pewnie lepiej.
Oczywiście. Rzecz w tym, że dziś już o tym wszystkim możemy mówić, wyrażać, manifestować, a to oczywiście prowadzi do konfrontacji poglądów, postaw, tożsamości. Bolesne i niesprawiedliwe jest jednak pojawiające się czasami utożsamianie propolskich postaw z czasami PRL-u na zasadzie: bronisz polskości Śląska, pewnie jesteś uwikłany w tamtą władzę, a przynajmniej mówisz, jak ona. Takie stanowisko nie jest uprawnione. Bardzo wielu Ślązaków utożsamiających się z polską tożsamością było przez komunizm niszczonych i nie można odmówić Ślązakowi prawa do bycia Polakiem. Podobnie jak nie można odmawiać bohaterstwa tym, którzy w czasach powstań walczyli o swoje najwyższe wartości. Mam nadzieję, że jak opadną emocje, w najbliższych latach nauczymy się współistnieć niezależnie od różniących nas poglądów na śląską tożsamość, bo to, że będą się one różniły, nie ulega wątpliwości. Zresztą taka umiejętność jest już wpisana w śląski etos i śląską historię.

Próbuje się też tłumaczyć powstańców w ten sposób, że w 1921 roku chwycili za broń walcząc o autonomię, a nie o to, by połączyć się z Polską.
Nie potrafiłbym tego tak uprościć. Już w drugiej połowie XIX w. na Śląsku rozwinął się mit Polski jako kraju dobrobytu. Brał się stąd, że Ślązak uginał się pod ciężarem pracodawcy niemieckiego. Szlachcic polski wydawał się mu na tym tle dobrym panem i tylko dlatego, że Ślązak nie miał okazji tego sprawdzić. Gdy w okresie międzywojennym sytuacja się zmieniła, polski mit zaczął kruszeć, a poczucie rozczarowania rosło.

ZGADZASZ SIĘ Z OCENĄ HISTORYKA? NAPISZ SWÓJ KOMENTARZ

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Dr Kurek: III Powstanie Śląskie wywołuje skrajne emocje - Dziennik Zachodni