Szpieg w komórce, karcie płatniczej, a nawet w liczniku energii elektrycznej

Szpiegów śledzących to, co robimy w domu już i teraz nie brakuje. To m.in. telefon komórkowy, aparat fotograficzny, komputer z dostępem do internetu i karta płatnicza.

- Wszystkie te urządzenia dają cząstkową wiedzę o każdym z nas. Zebranie ich w całość i analiza pozwoliłaby na zdobycie szczegółowej wiedzy o naszym życiu - podkreśla Zbigniew Engiel z Mediarecovery Lidera Informatyki Śledczej.

W naszym regionie nowe liczniki montowane są m.in. przez Tauron S.A. W Częstochowie jest ich już ponad 1100. Mają je także mieszkańcy Pawłowic, Pisarzowic, Pniowa i Toszka. Docelowo w całym kraju będzie ich 5 milionów. Zmierzą zużycie prądu automatycznie przekażą informacje pomiarowe do systemu teleinformatycznego, który będzie również obsługiwał centralną bazę danych. A klienci będą mogli śledzić zużycie energii przez internet na bieżąco.

Niestety, coś za coś. Wojciech Wiewiórowski zwraca uwagę, że nowe liczniki mierzą zużycie prądu z dużą częstotliwością, nawet do kilkudziesięciu razy dziennie.

-To pozwala na zbudowanie profilu użytkownika w zakresie ilości zużywanej energii i tym samym uzyskanie szczegółowych informacji o jego działaniach i zachowaniach - twierdzi Wiewiórowski.

Zdaniem GIODO informacje zbierane za pośrednictwem liczników pozwalają głęboko ingerować w naszą prywatność. Na ich podstawie można się dowiedzieć np. czy jesteśmy w domu, a nawet jaki program w telewizji oglądamy. Jeśli do tego dołożyć informacje, jakie można uzyskać z naszych telefonów, aparatów fotograficznych, komputerów i kart płatniczych - możemy być pewni, nic co robimy nie jest anonimowe.

Skąd to zamieszanie? Polska buduje sieć energetyczną o nazwie Smart Grid. Zgodnie z przepisami UE zwykłe liczniki mają zostać zastąpione inteligentnymi do 2020 roku. Ich instalowanie już rozpoczęto - w całym kraju jest ich już ponad 150 tys. takich liczników.

Ingerencja w prywatność to jedno, ale są i korzyści. Jak niedawno zapewniał DZ wiceminister gospodarki Tomasz Tomczykiewicz mają one zmniejszyć dotkliwość czekających nas podwyżek cen energii. Bo to, że za prąd zapłacimy w najbliższych latach dużo więcej (nawet o 40 proc.) to pewnik. Bo wykorzystując możliwości nowych liczników będziemy oszczędzać prąd korzystając z niego wtedy, kiedy jest tańszy i np. korzystać z pralki, zmywarki oraz ogrzewać mieszkanie w nocy.
Mierząc zużycie prądu, twój sprzedawca energii będzie wiedział, o której godzinie wychodzisz do pracy i o której z niej wracasz, czy w weekendy wyjeżdżasz poza miasto, a nawet o której kładziesz się spać. Dowie się, jakie masz w domu urządzenia, a nawet jakie programy w telewizji oglądasz. Jednocześnie podpowie ci, kiedy prąd jest najtańszy, abyś mógł go zaoszczędzić. Czy warto? A może jesteśmy już tak inwigilowani za pomocą internetu w naszych komputerach i telefonach, że to żadna różnica?

- No przecież operator telefoniczny w każdej chwili może sprawdzić, gdzie jestem. A bank wie, gdzie chodzę na zakupy, co kupuję i że np. lubię pizzę. Jeśli licznik pozwoli mi oszczędzać, to chętnie go zamontuję w moim domu - mówi Mikołaj Miroń, informatyk z Katowic.

Już teraz nikt, kto korzysta z internetu, kart płatniczych czy telefonu nie może marzyć o anonimowości. Dane o naszych połączeniach internetowych i telefonicznych są przechowywane przez dwa lata i udostępniane służbom, kiedy sobie tego zażyczą. Rocznie do operatorów telekomunikacyjnych w Polsce wpływa z sądów i prokuratur aż milion zapytań! Chcą wiedzieć kiedy, z kim i gdzie rozmawialiśmy, do kogo wysyłaliśmy SMS-y. W Niemczech takich zapytań jest zaledwie 16 tysięcy.

Co można wyczytać z naszych billingów? Sporo. Wszystkie kontakty, daty i czas połączeń z konkretnymi osobami, a także miejsce, gdzie w danym momencie się znajdowaliśmy. Bywa i tak, że te dane zamiast pomóc, mogą śledczych wprowadzić w błąd. Tak może się stać w przypadku korzystania z bramek internetowych z usługą podszywania się pod cudzy numer. Operator nie ma wtedy możliwości stwierdzenia, że do takiej sytuacji doszło. Zweryfikować to można jedynie sprawdzając billing połączeń wychodzących. Takiego połączenia czy wysłanego SMS-a tam po prostu nie będzie. Sami też nie jesteśmy bez winy. Z chęcią korzystamy z portali społecznościowych. Zamieszczamy tam swoje zdjęcia, opisujemy co robimy, gdzie pracujemy, spędzamy wakacje. Wystarczy niewiele zachodu, by zebrać mnóstwo informacji o każdym z nas. Czy inteligentne liczniki mogą nas jeszcze bardziej odsłonić?

W opinii dra Wojciecha Rafała Wiewiórowskiego, generalnego inspektora ochrony danych osobowych, sam pomysł wprowadzenia inteligentnych sieci i urządzeń pomiarowych jest dobry i może pozytywnie wpłynąć m.in. na nasze wydatki za energię elektryczną, jednak rodzi też pewne zagrożenia dla prywatności.

- Trzeba zdawać sobie sprawę z tego, że liczniki będą gromadziły dużą grupę informacji dotyczących naszego zachowania czy posiadanego przez nas sprzętu technicznego. Oznacza to, że przy pomocy danych zebranych przez inteligentne liczniki można byłoby teoretycznie opracować profil osobowy użytkowników, którzy zamieszkują pod wskazanym adresem - podkreśla dr Wojciech Rafał Wiewiórkowski w rozmowach z mediami.

Dodaje, że zebrane w ten sposób informacje to nasze dane osobowe, a ich przetwarzanie wiązać się będzie z niebezpieczeństwami - od czysto biznesowych, polegających na sprzedaży danych, po fizyczne, czyli pozyskanie przez osoby nieuprawnione informacji o schematach naszych zachowań - np. o tym, kiedy nas nie ma w mieszkaniu.

*Marsz Autonomii 2012 ZDJĘCIA, WIDEO, OPINIE
*Wielki koncert Guns N'Roses w Rybniku ZOBACZ ZDJĘCIA, WIDEO