Arnold Zweig w prezencie

W poniedziałek Biblioteka Śląska otrzymała od Bernharda Stübnera bogaty księgozbiór Zweiga. Gest prof. Stübnera sprawił, że życie i dzieło Zweiga zamknęło się w śląskiej paraboli. A było to życie skomplikowane, pełne różnych doświadczeń, niekoniecznie aprobowanych z dzisiejszej perspektywy. Ale przez to bardzo... ludzkie.

Zweig urodził się w śląskim Glogau (obecnie Głogów) w rodzinie żydowskiego siodlarza Adolfa Zweiga, który przeprowadził się z rodziną do Katowic, gdy Arnold miał 9 lat. Najpiękniejszy okres życia spędził więc nad Rawą. Późniejsze lata już takie piękne nie były. Po przeżyciach wojennych w mundurze pruskiego żołnierza, po masakrze pod Verdun, stał się zaangażowanym pacyfistą. Od 1923 r. mieszkał w Berlinie i był redaktorem pisma "Jüdischen Rundschau". Gdy hitlerowcy doszli do władzy, zmuszony był opuścić Niemcy. Dotarł do Francji, potem do Hajfy w Palestynie. Na miejscu zraził się jednak do syjonizmu i pokochał socjalizm. W 1948 r. dotarł do NRD. Komuniści ulokowali go wysoko w aparacie władzy. Był delegatem na kongresy pokojowe w Paryżu i Warszawie, zasiadał w Izbie Ludowej, dostał Nagrodę Państwową NRD I kl., a w Moskwie Międzynarodową Leninowską Nagrodę Pokoju. Czy ktoś taki przeszedłby dzisiaj proces lustracji? W Polsce pewnie nie, ale jego dzieła nadal funkcjonują w obiegu światowym.

Dzięki odważnej, pełnej uznania dla Polski i Śląska decyzji niemieckiego kolekcjonera, każdy, kto odtąd będzie zajmował się życiem Zweiga, musi szukać materiałów źródłowych w Katowicach. "Kto raz znalazł sam siebie, nie może już nic stracić na tym świecie, a kto raz zrozumiał człowieka w sobie - zrozumie wszystkich ludzi". To też słowa Zweiga, człowieka, który całe życie chciał zrozumieć ludzi i siebie.