Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Śląsk był kopalnią tematów dla zagranicznych reporterów

Grażyna Kuźnik
Julien Bryan filmował m.in. śląskich robotników
Julien Bryan filmował m.in. śląskich robotników ze zbiorów Muzeum Śląskiego w Katowicach
Historia naszego regionu jest ciekawa, gdyż nigdy nie brakowało tu sensacji, dramatów, wyborów moralnych, nieznanych w innych regionach kraju. Zbyt często była jednak przemilczana. O kulisach takich spraw, o których nie uczyliście się w szkole, możecie odtąd czytać na naszych łamach w każdą sobotę w cyklu "Historia z DZ".

Śląsk zawsze interesował Europę, a czasem cały świat. Tak było w okresie powstań i plebiscytu, gdy w ciężkich bólach rodziły się nowe granice. W pierwszym odcinku "Historii z DZ" zamieściliśmy unikalny wywiad Wojciecha Korfantego dla "The New York Timesa", udzielony w czerwcu 1921 roku. Trwało wtedy jeszcze III powstanie śląskie! Jego przywódca zapewniał Amerykanów, że Górny Śląsk nie spocznie, dopóki graniczne decyzje nie będą słuszne.

To była ważna rozmowa. Znak dla aliantów. W odezwie do Ameryki, którą NYT również zamieszcza, Korfanty tłumaczy: "Nadciągało niebezpieczeństwo, że Ślązacy, ciemiężeni przez Prusaków w ciągu stuleci, kiedy tylko posiądą moc, uduszą wszystkich Niemców na ich terytorium, rujnując doszczętnie kraj. Stanąłem na czele ruchów, aby je opanować i zapobiec wielkiej katastrofie". Alianci zrozumieli, że Śląsk jest zdeterminowany, będzie wrzeć aż do skutku. A to oznacza straty finansowe dla wszystkich. Słowa Korfantego nie poszły w próżnię. Decyzje graniczne dla powstańców były korzystne.

Clare odkrywa plany Niemców

18 lat później Górny Śląsk znowu znajduje się w centrum światowego zainteresowania. W 1939 roku czuć w Europie wojnę, ale nikt nie jest pewny, kiedy i jak do niej dojdzie. Wtedy na śląskim pograniczu zaczęli pojawiać się dziennikarze; ci najlepsi, obdarzeni intuicją i reporterskim zmysłem. Powstały jedyne w swoim rodzaju materiały, które ujawniają prawdę o zamiarach Niemców.

Jedną z takich osób była Clare Hollingworth, młoda brytyjska dziennikarka "Daily Telegraph". To ona pierwsza ogłasza światu, że Niemcy zbierają siły na granicy z Polską. I pierwsza, zaraz po godzinie piątej rano 1 września 1939 roku, zawiadomiła Brytyjczyków, że wybuchła wojna, a hitlerowskie bomby spadają na polski Śląsk.

Nie siedzi w jednym miejscu. Chociaż granica jest zamknięta, 28 sierpnia samochodem konsula brytyjskiego przedostała się do Bytomia i Gliwic. Widzi ufortyfikowaną granicę, na poboczach drogi stoją wojska z setkami czołgów, wozów opancerzonych i dział polowych. Domyśla się, że Niemcy zaatakują Polskę na północ od Katowic. Nie myli się. Przeżycia z tamtych czasów opisała w książce "The Front Line".

Po obu stronach granicy

Amerykański filmowiec Julien H. Bryan również przyjechał na Górny Śląsk przed samą wojną. Wrócił właśnie z Niemiec, gdzie nakręcił film o nazistach. Pokazał w nim grozę tego, co szykowali Europie. U nas filmował polski Śląsk; daleki od politycznego fanatyzmu, zajęty pracą, codziennym życiem. Te bezcenne dzisiaj taśmy spoczęły w amerykańskich archiwach. W niezwykły sposób, po 70 latach, trafiły do nas z powrotem, do Muzeum Śląskiego w Katowicach.

O Julienie Bryanie piszemy jutro na stronach "Historii z DZ". Amerykanin zasłynął z filmu o oblężonej Warszawie. A ze Śląskiem, oprócz filmów, które tu nakręcił, łączyło go jeszcze coś - po wojnie spotkał się z bohaterem sławnego zdjęcia, które zrobił chłopcu z kanarkiem, ocalonym z ruin domu w bombardowanej stolicy. Ten dawny chłopiec od lat mieszka w Zabrzu.


Już jutro "Historia z DZ"

Jutro w DZ przedstawimy postać Juliena Bryana, słynnego amerykańskiego filmowca, który pod koniec lat trzydziestych ubiegłego wieku na Śląsku filmował ludzi i ich małą ojczyznę. Ponadto w cyklu "Poczet królów polskich a sprawa Śląska", sprawdzimy, co wspólnego z naszym regionem miał Bolesław Chrobry.

W sobotnim DZ zamieścimy także przedruk "Dziennika Zachodniego" z 18 lipca 1972 r., w którym nasza redakcja zapowiadała oficjalne otwarcie dworca PKP w Katowicach na 22 lipca, czyli Święto Odrodzenia.


*Dworzec w Katowicach zdemolowany przez pseudokibiców ZDJĘCIA i WIDEO
*Dyktando 2012. Poznaj pełny tekst [ZDJĘCIA ZWYCIĘZCÓW]
*Wypadek w Kozach. 20-latka zażyła amfetaminę i zabiła na przejściu dla pieszych dwóch chłopców ZDJĘCIA I WIDEO

Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!