Hobbit w kinach 28 grudnia. A w Sosnowcu mieszka znawca języków Śródziemia

Zagłębiowsko-śląski hobbit nie mieszka w norze gdzieś w Shire, tylko na 9. piętrze bloku w centrum Sosnowca. Za to niziołka mógłby zagrać bez charakteryzacji (wyłączając wzrost, wcale nie nikczemny oraz stopy - normalnego rozmiaru i nie nadmiernie owłosione), a i charakter ma właściwy.

Pogodny, wesoły, lubiący ludzi i życie, człowiek wielu pasji. Dwa lata temu zakochał się w capoeirze, którą ćwiczy w wolnych chwilach z paczką znajomych. Jednak ideałem nie jest, sam mówi o sobie "katol". - Ale J.R.R. Tolkien też był bardzo oddany sprawom wiary - mówi 38-letni Ryszard "Galadhorn" (czyli Ryszard w języku sindarin) Derdziński, jeden z największych w Polsce znawców twórczości autora "Władcy Pierścieni" oraz specjalista od języków stworzonych przez Tolkiena na potrzeby książek o istotach zaludniających Śródziemie (w tych językach toczą się też dialogi w trylogii "Władca Pierścieni" i teraz w "Hobbicie"). Na co dzień Ryszard jest pilotem i przewodnikiem turystycznym katowickiego biura Abraksas, mówi po angielsku, hiszpańsku, rosyjsku. Liznął też staroislandzkiego, fińskiego, gockiego (utożsamia się z mieszkańcami naszych ziem z czasów rzymskich) i staroangielskiego.

Sam Rysiek wcale nie uważa się za najlepszego znawcę quenyi (języka Elfów Wysokiego Rodu), sindarinu (języka Elfów Szarych) czy khuzdulu (mowy krasnoludów), twierdząc, że takich jak on jest więcej, tylko nie mają takiej śmiałości do ludzi. Skromność skromnością, ale to właśnie jemu wydawnictwo Amber powierzyło konsultację merytoryczną polskiego tłumaczenia serii książek ilustrowanych o filmie "Hobbit", które niedawno ukazały się na rynku. Sam przetłumaczył z angielskiego album "Hobbit w malarstwie i grafice J.R.R. Tolkiena" (już jest na rynku). W Polsce dotąd nie ukazała się pozycja o sztuce Tolkiena, który był też utalentowanym ilustratorem książek.

Środziemie jak Norwegia

Przygoda Ryśka z literaturą Tolkiena zaczęła się, gdy był jeszcze w podstawówce. Długo polował na "Hobbita", bo wtedy książki Tolkiena sprzedawało się spod lady. Gdy w końcu ją zdobył, znalazł w niej tajemnicze runy. Aby je przetłumaczyć, siedział nad encyklopediami. W końcu się udało, a Ryś wsiąkł na dobre w świat stworzony przez angielskiego mistrza literatury fantastycznej. Na łacinie, z której był bardzo dobry, w liceum im. Emilii Plater w Sosnowcu, pod ławką studiował quenyę i sindarin. Świat Śródziemia zafascynował go również dlatego, że przypominał mu Norwegię, o której opowiadał mu dziadek (tata mamy) Jerzy Wolf, który przeszedł z Kriegsmarine szlak bojowy w Norwegii. Do dziś zdjęcie dziadka w mundurze zajmuje poczesne miejsce w mieszkaniu Ryszarda, sąsiadując na ścianie z portretem Tolkiena.

Dzieje rodziny Ryszarda to temat na książkę. Rodzina od strony mamy pochodzi ze Śląska, od strony taty - z Galicji. Brat babci, mamy ojca, Jan Dziopek był więźniem KL Auschwitz, KL Melk, KL Mauthausen i KL Ebensee z numerem 5636; żyjący jeszcze wujek Staszek z Gliwic był jako chłopiec pracownikiem Oskara Schindlera; drugi dziadek Edward Derdziński jako pracownik Wojskowej Komisji Uzupełnień w Łańcucie o mało nie dostał się do sowieckiej niewoli po 17 września 1939 r.

Doda też lubi elfy

Ryszard częstuje mnie gorącą zupą pomidorową (kilka lat temu odkrył w sobie pasję do gotowania). Wracamy do języków Śródziemia. Pytam go, czy istnieją programy komputerowe, które przetwarzają słowa pisane w alfabecie łacińskim na runy. - Są, ale największa frajda to umieć napisać takimi literkami samemu, ręcznie. O, na przykład typowe pozdrowienie elfickie: Elen... síla... lúmenn'... omenti... lwo - literuje, pisząc na kartce. - Co to znaczy - pytam? - Niech gwiazda świeci nad godziną naszego spotkania. Takie "cześć" - śmieje się Ryś. Litery elfów (tengwar) nie wyglądają jak nasze, łacińskie. A runami pisze się w języku sindarin.

Uwielbienie Tolkiena zaprowadziło Ryszarda i jego kolegę Tomka Gubałę na Mazury, do dawnych Prus Wschodnich. Odkryli, że stamtąd, z wioski Tołkiny, wywodził się ród pisarza. Okazało się, że przydomek "Tolk" oznaczał tłumacza, więc już kilkaset lat temu Tolkienowie mieli coś wspólnego z językami. - Marzy mi się najbardziej, żeby, gdy to wszystko mocniej udokumentujemy i nagłośnimy, przyjechał tam jakiś potomek Tolkiena - mówi Ryszard.

Znajomość języka elfów nieoczekiwanie zaowocowała też znajomością z... Dodą. Piosenkarka poprosiła Ryśka o przetłumaczenie sentencji, które chciała wypowiadać między utworami na płycie "7 pokus głównych", nad którą pracowała. Poza tym marzył jej się tatuaż ze zdaniem w języku elfów. - Od razu się zgodziłem, bo lubię jej muzykę. Poza tym jest piękną kobietą. Spędziłem z nią cały dzień. Na jej potrzeby wymyśliłem język oparty na sindarinie. Nazwałem go dodarin - mówi.

Recenzja "Hobbita"

Jak na wiernego fana Tolkiena przystało, Ryszard już obejrzał "Hobbita" w kinie. Specjalnie poleciał do Irlandii. "To wyraźnie pierwsza część trylogii filmowej. Akcja rozpędza się z każdą minutą, by w momencie kulminacyjnym znaleźć większość widzów siedzących na czubeczku foteli. Film jest świetny i czujemy, że następny będzie jeszcze lepszy, że zostaniemy wrzuceni w wir akcji jak krasnoludy, z patelni w ogień!" - pisze na stronie Elendiliona, Tolkienowskiego Serwisu Informacyjnego. Czas biec do kin!

*Aquadrom w Rudzie Śląskiej - najpiękniejszy park wodny w Polsce ZOBACZ ZDJĘCIA i WIDEO
*Zniewalający wystrój restauracji Kryształowa Magdy Gessler ZOBACZ ZDJĘCIA i WIDEO
*75. urodziny Stanisława Oślizło. Benefis legendy Górnika Zabrze ZDJĘCIA
*Morderstwo w Skrzyszowie - NIEZNANE FAKTY