Dokumenty powstań śląskich i plebiscytu już w internecie

Dyrektor Archiwum Państwowego w Katowicach, dr hab. Piotr Greiner, poinformował właśnie o zakończeniu trwającego wiele lat procesu digitalizacji, czyli wprowadzenia do pamięci komputera tradycyjnych, drukowanych lub rękopiśmiennych dokumentów archiwalnych.

CZYTAJ KONIECZNIE:
POWSTANIA ŚLĄSKIE W INTERNECIE

Teraz każdy, kto zechce, do celów naukowych, ale też hobbystycznych, może popracować na oryginalnych pismach. Nie trzeba wychodzić z domu, by wpuścić do niego kawał wielkiej i ważnej historii. Przygotowanie skanów współfinansował Śląski Urząd Marszałkowski.

Z Piotrem Greinerem, dyrektorem Archiwum Państwowego w Katowicach, rozmawia Agata Pustułka
Archiwum Państwowe spełniło właśnie marzenie nie tylko Ślązaków, bo wreszcie otrzymaliśmy pełny dostęp do najważniejszych dokumentów powstańczych?
To bardzo ważny i miły dzień, gdyż możemy mówić o zakończeniu z sukcesem wieloletniego procesu związanego z pozyskaniem dostępu do dokumentów. Na internetowym portalu szukajwarchiwach.pl zostało opublikowanych ponad 68 tys. skanów dokumentów dotyczących powstań i plebiscytu na Górnym Śląsku ze zbiorów katowickiego Archiwum Państwowego. Domyka to trwający od 2006 r. program digitalizacji archiwaliów z tego okresu, przechowywanych ponadto w Centralnym Archiwum Wojskowym w Warszawie i w Instytucie Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku. Były to dokumenty rozproszone, a dostęp do nich utrudniony. Nie chodzi mi tylko o akta nowojorskie, do których dostęp mieli nieliczni, ale i o trudności z dostępem do materiałów przechowywanych w Polsce.

Co znajdziemy w materiałach? Czy doszukamy się informacji, które zmienią nasze spojrzenie na tamte wydarzenia? A przecież one do dziś budzą ogromne kontrowersje.
Spodziewam się wielu odkryć, uzupełniających naszą wiedzę o powstaniach. Być może przyczynią się do nieco innej interpretacji wydarzeń. Poza tym będzie możliwość sprawdzenia, w jakich oddziałach walczyli nasi przodkowie. W archiwum w Nowym Jorku są zgromadzone dane osobowe. Zostały tam wywiezione w 1939 roku, a tej "podróży" towarzyszyło wiele emocji. Akta znalazły się za granicą na polecenie władz wojskowych. Dostanie się tych danych w ręce Niemców groziłoby powstańcom i ich rodzinom prześladowaniami.

Warto też przypomnieć, że przez wiele lat także parlamentarzyści z województwa śląskiego domagali się przeniesienia na Śląsk materiałów dotyczących powstań z Centralnego Archiwum Wojskowego. Nam udało się przenieść do komputera ponad 428 tys. skanów. Archiwum nowojorskie zawiera ponad 90 tysięcy skanów. Czyli razem ponad 587 tys. skanów dostępnych w internecie.

Możemy powiedzieć, że mamy już dostęp do wszystkich danych na temat powstań? Nie mamy dostępu do tego, co znajduje się w archiwach niemieckich, a z pewnością też moglibyśmy spodziewać się kolejnej porcji wiedzy o tym okresie z punktu widzenia strony przeciwnej. Chodzi tu jednak bardziej o przebieg potyczek, analizę urzędowych dokumentów. Interpretacja zdarzeń nie należy do archiwistów.

Po latach jednak powstania śląskie wciąż budzą wielkie emocje. Dobrze to czy źle?
Na pewno dobrze, że interesujemy się historią, że się o nią spieramy, bo dzięki temu rośnie wiedza na temat wydarzeń kluczowych dla Górnego Śląska. A mamy w tym zakresie wieloletnie opóźnienia. Źle, gdy przy okazji się obrażamy.

Ile kosztowała digitalizacja danych?
Około 200 tysięcy i biorąc pod uwagę ogrom materiału, jego wagę, ilość włożonej pracy, to niewiele. Częściowo współfinansował przedsięwzięcie Śląski Urząd Marszałkowski.

To teraz wypada tylko zachęcić naukowców do zagłębienia się w internetowych archiwach? Spodziewam się, że w niedalekiej przyszłości powstanie sporo cennych historycznych prac, które pogłębią naszą wiedzę o tych wydarzeniach. Materiały są w zasięgu klawiatury komputera, a bliższe informacje można znaleźć na stronie katowickiego Archiwum Państwowego pod internetowym adresem: www.katowice.ap.gov.pl.

*Slash w Katowicach! Spodek oszalał [SENSACYJNE ZDJĘCIA i WIDEO]
*Hajmat, hanysy, gorole, powstania śląskie, godka! [Śląski Słownik Pojęć Kontrowersyjnych]
*Ranking szkół nauki jazdy 2013
*Poznaj tajemnicę abdykacji papieża Benedykta XVI