Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Te budynki nie powstały: 150 lat Katowic, których nie było

Marcin Zasada
Zamiast jednej Superjednostki przy Korfantego - cztery wieżowce. Takie rozwiązanie w 1963 roku proponował Jurand Jarecki
Zamiast jednej Superjednostki przy Korfantego - cztery wieżowce. Takie rozwiązanie w 1963 roku proponował Jurand Jarecki arc
Przypominamy najciekawsze niezrealizowane inwestycje z historii Katowic. Oto inwestycje, które teoretycznie miały szanse wzbogacić architekturę Katowic

Gdyby w krótkiej historii Katowic zrealizowano wszystkie budowlane plany i zamierzenia, dziś, na 150. urodziny miasta, wyliczalibyśmy jego 150 ikon architektury. Ale czasy ciągle były zbyt burzliwe, pieniędzy zwykle za mało, a ambicje projektantów często rozmijały się z oczekiwaniami władz. Na katowicki jubileusz przypominamy więc kilka interesujących przedsięwzięć, które wybraliśmy z archiwum "Śląska, którego nie było".

Drapacz chmur przy Rynku? Planowano go w latach 30

Nasi Czytelnicy, tak jak my zafascynowani śląską historią (w tym przypadku alternatywną) i architekturą, zapewne znają ten projekt. "Śląsk, którego nie było" to cykl, który możecie śledzić w DZ i na Facebooku (ma już 3 tysiące fanów). Prezentujemy w nim różne niezrealizowane inwestycje z różnych epok w dziejach Górnego Śląska.

Katowice? Spójrzmy tylko na imponujący ratusz (fot. nr 3), który w 1915 roku zaprojektował dla miasta Arnold Hartmann. Monumentalna budowla w neoklasycystycznym stylu nigdy nie powstała. Gmach słynnego berlińskiego architekta, autora m.in. ratusza gminy Zawodzie i Bogucice, miał zostać wybudowany przy Rynku. Gdzie dokładnie? To zagadka. Być może vis a vis Teatru Śląskiego?

Ledwie 20 lat później, gdy Katowice szczyciły się mianem najbardziej amerykańskiego z polskich miast, gdy nad Rawą rosły pierwsze drapacze chmur, również przy Rynku planowano ustawić niemal tak wysoki budynek, jak ten przy Żwirki i Wigury. Miał pomieścić między innymi bankowców z Miejskiej Kasy Oszczędności oraz urzędników. W latach 30. powstał nawet projekt tego wieżowca, sporządzony przez Tadeusza Łobosa. Ten unikatowy projekt (fot. nr 4) prezentujemy dzięki uprzejmości dr. Ryszarda Nakoniecznego, znawcy śląskiej architektury z Politechniki Śląskiej.

Teraz lata powojennej odbudowy śródmieścia. W 1947 roku w mieście trwał wielki namysł nad nowymi Katowicami. W planach czuć już było ducha socrealistycznej rewolucji w architekturze. I w takim duchu właśnie urządzono północny kraniec dzisiejszej osi rondo--Rynek. Gmach z kolumnową fasadą (fot. nr. 5; znów podziękowania za zdjęcie dla dr. Nakoniecznego), przywodzący na myśl antyczne świątynie, to jedno z wyobrażeń Teatru Opery i Baletu, który przez kilka dekad bezskutecznie zamierzano budować w Katowicach.

Kosmos dokładnie nad Rawą

Czas na Superjednostkę, zamiast której, gdyby inaczej potoczyły się konkursowe losy, Katowice wzbogaciłyby się o 4 mniejsze wieżowce mieszkalne. Taką kontrofertę przedstawił doskonale znany w mieście Jurand Jarecki (fot. nr 1). Ostatecznie zdecydowano się jednak na jedną wielką "maszynę do mieszkania" autorstwa Mieczysława Króla.

Na koniec coś naprawdę specjalnego: awangardowe dzieło Zygmunta Winnickiego (architektura) i Tadeusza Krzysztofia-ka (konstrukcja) nagrodzone w konkursie na budynki biurowe przy ul. Mickiewicza (fot. nr 2).

W latach 70. Katowice miały zamiar otwierać centrum miasta w stronę zachodnią, zaś jednym z etapów miała być ta właśnie inwestycja. Te budynki biurowe to dziś wieżowce Stalexportu, bardzo charakterystyczne, ale finalnie wybudowane poza konkursem, według projektu jugosłowiańskiego architekta, Georga Gruićicia.

Gmach Winnickiego miał niesamowicie oryginalną, futurystyczną bryłę i elewację niczym wielki plaster miodu. Budynek planowany był też bliżej ul. Sokolskiej, by lepiej wyeksponować go dla miasta. No i był rozpięty nad Rawą. Ciekawe? Zapraszamy na wiele innych interesujących historii do "Śląska, którego nie było".

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!