Dziś w Dzienniku Zachodnim aktualny Kalendarz Alergologiczny dr. Piota Rapiejki

Ziarna pyłku roślin są to męskie komórki rozrodcze. Mają one zazwyczaj regularny kształt zbliżony do kuli lub elipsy. Ziarna pyłku roślin wiatropylnych mają średnicę około 50 mikrometrów i są niewidzialne nieuzbrojonym w mikroskop okiem (widzimy je czasem na brzegu kałuży w formie żółtego osadu, gdy zostały spłukane z atmosfery przez krótkotrwały deszcz, lub gdy osadzą się na ciemnym parapecie czy karoserii samochodu).

Kiedy ziarno pyłku osadzi się na błonie śluzowej nosa, gardła czy spojówce oka u osoby uczulonej na konkretne alergeny, z wnętrza ziarna pyłku wydostają się enzymy i inne substancje białkowe, które przenikają do błony śluzowej i wywołują w niej proces zapalenia alergicznego.

U osoby uczulonej na określony alergen po kilku minutach od kontaktu ze źródłem alergenu (np. pyłkiem roślin) dochodzi do wystąpienia kichania (nawet salwami po kilkanaście razy), wycieku wodnistej wydzieliny z nosa, świądu nosa i spojówek oczu, zaczerwienia i łzawienia oczu, a po kilkudziesięciu minutach do tych objawów dołączyć się może upośledzenie drożności nosa.
Objawy alergiczne wywołują wyłącznie rośliny wiatropylne, aby pyłek dostał się do naszego nosa, musi być bowiem lekki i produkowany w bardzo dużej ilości. Rośliny owadopylne wytwarzają duże i ciężkie ziarna pyłku, które łatwo przenoszone są przez owady (przyczepione do ich odnóży), ale są zbyt ciężkie, aby unosił je wiatr.

Stąd w kalendarzu pylenia znajdziecie Państwo włącznie rośliny wiatropylne, których kwiaty pozbawione są pięknego i pachnącego okwiatu (przyciągającego owady). Kwiaty drzew wiatropylnych rozwijają się w większości przypadków przed wykształceniem liści, któ-re przeszkadzałyby w rozprzestrzenianiu się pyłku. Patrząc obecnie na leszczynę czy olszę widać, że pokryta jest jedynie długimi baziami (kwiatostany).

W Polsce pylenie roślin rozpoczyna się zwykle w pierwszej dekadzie lutego (leszczyna i olsza), choć przy sprzyjających warunkach pogodowych pyłek tych roślin może pojawić się w atmosferze już nawet w połowie stycznia. Szczytowy okres pylenia olszy przypada zwykle na marzec. W kwietniu powietrze wysycone jest pyłkiem brzozy, będącym najczęstszą przyczyną alergicznego nieżytu nosa i spojówek w okresie wiosennym. Okres pylenia drzew liściastych trwa do połowy maja, kiedy to kwitną dęby. Koniec maja, czerwiec i lipiec to okres pylenia traw (w tym zbóż - traw uprawnych). W sierpniu i wrześniu w atmosferze dominują ziarna pyłku roślin złożonych, w tym bylicy.
Kalendarz pylenia roślin został przygotowany na podstawie danych retrospektywnych z ostatnich 20 lat, zawiera więc pewne uśrednienie danych i może służyć jedynie do orientacyjnej oceny zagrożenia uczulającym pyłkiem w konkretnych miesiącach. Czas rozpoczęcia i zakończenia pylenia przez poszczególne rośliny zależy od krainy geograficznej, warunków klimatycznych i gatunku rośliny. W Polsce pylenie drzew i traw zaczyna się najwcześniej w części południowo-zachodniej, a najpóźniej (po ok. 10-14 dniach) w północno-wschodniej. Pylenie roślin złożonych (chwasty) rozpoczyna się najwcześniej w części południowo-wschodniej kraju. Podobnie przesunięty jest szczyt sezonu pylenia różnych gatunków roślin.

W poszczególnych latach terminy rozpoczęcia i zakończenia pylenia mogą się różnić od średnich wieloletnich.

Szczególnie duże różnice w terminach rozpoczęcia i szczytu pylenia obserwujemy w przypadku wczesnokwitnących drzew. Początek pylenia leszczyny, olszy i brzozy (choć w mniejszym stopniu) zależny jest ściśle od kumulacyjnej temperatury.
Pylenie leszczyny rozpoczęło się w 2013 roku już w ostatnich dniach stycznia. W punkcie pomiarowym w Sosnowcu odnotowano w dniu 31 stycznia br. 4 ziarna pyłku leszczyny, to bardzo mało i bez znaczenia dla chorych, bowiem pierwsze objawy występują u osób uczulonych przy ekspozycji na stężenia 10 do 20 ziaren pyłku w 1 metrze sześciennym powietrza.
Ochłodzenie w lutym i marcu zahamowało pylenie, ale w czasie krótkotrwałego ocieplenia 15 marca w Sosnowcu odnotowano stężenie 41 ziaren pyłku leszczyny w 1 m sześciennym powietrza. Średnie stężenia pyłku leszczyny utrzymywały się w trzeciej dekadzie marca. Tak więc rośliny budziły się do życia po zimowym śnie nawet wtedy, gdy my widząc śnieg czuliśmy jeszcze obecność zimy.

Nagły wzrost temperatury powoduje gwałtowne przyspieszenie wegetacji roślin i czyni sezon pylenia bardziej zwartym i gwałtownie przebiegającym. Stężenia pyłku olszy mogą być w 2013 roku znacznie wyższe niż w latach poprzednich, a przez to objawy chorobowe u osób uczulonych mogą być silniejsze. Bardziej zwarty sezon pylenia oznacza jednak jego skrócenie. Będzie więc najprawdopodobniej mniej dni z wysokim stężeniem, ale stężenia będą wyższe. Dla chorych uczulonych na alergeny pyłku olszy oznacza to mniej dni z objawami, ale za to w tych dniach, w których objawy wystąpią, będą one silniejsze. Bezpośrednio po ekspozycji na wysokie stężenia pyłku olszy alergicy narażeni będą na wysokie stężenia pyłku brzozy, której pylenie w 2013 roku przewidywane jest na drugą połowę kwietnia.
dr Piotr Rapiejko

Komunikaty pylenia moż-na sprawdzić na stronie: www.alergen.info.pl

*Kutz: Autonomia okazała się oszustwem. Ślązakom należy się status mniejszości etnicznej [WYWIAD RZEKA]
*TYLKO W DZ: Niesamowite zdjęcia górników i kopalń z XIX w. Maxa Steckla
*Cygańskie wesele w Rudzie Śl. On - 21 lat, ona 16 lat. ZOBACZ ZDJĘCIA Z ZABAWY
*Serial Anna German [STRESZCZENIA ODCINKÓW]