Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Brak wiedzy to główna przeszkoda w stosowaniu przemyślanej antykoncepcji

Agata Markowicz
fot. 123RF
Na forach internetowych poświęconych tematom seksu roi się od sprzecznych informacji na temat antykoncepcji. Niestety, jest wśród nich wiele mitów. Te najbardziej powszechne rozwiewa prof. dr hab. n. med. ANDRZEJ WITEK, specjalista z zakresu ginekologii, położnictwa i uroginekologii.

Antykoncepcja hormonalna powoduje problemy z zajściem w ciążę, a nawet bezpłodność.
Brak jest badań, które potwierdzałyby bezpośredni wpływ antykoncepcji hormonalnej na płodność. Po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej płodność kobiety wraca szybko, a owulacja zwykle pojawia się już w pierwszym cyklu u ponad połowy pacjentek, a u prawie wszystkich w okresie 3 cykli. Zahamowanie owulacji podczas zażywania antykoncepcji jest to proces całkowicie odwracalny, dodatkowo obecnie stosowane niewielkie dawki hormonów nie kumulują się w organizmie. Natomiast wystąpienie owulacji jest uwarunkowane wieloma dodatkowymi czynnikami, takimi jak: choroby towarzyszące, wiek kobiety, wcześniejsze ciąże, jak i długotrwały stres. Ponadto często hormonalna antykoncepcja jest stosowana w celu regulacji cyklu, np. u pacjentek z PCOS (zespół policystycznych jajników), co umożliwia im zajście w ciążę.

Antykoncepcja hormonalna może zwiększać ryzyko nowotworów.
Antykoncepcja hormonalna minimalnie zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia raka piersi, szyjki macicy i wątroby, natomiast zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwór złośliwy trzonu macicy, jajnika i jelita. W przypadku raka szyjki antykoncepcja sama w sobie nie zwiększa ryzyka wystąpienia tego nowotworu, natomiast w związku ze zmianą składu śluzu szyjkowego może sprzyjać zakażeniu podczas stosunku wirusem HPV. Wiadomo, że pośród wielu czynników predysponujących do rozwoju raka szyjki macicy infekcja wirusem brodawczaka HPV odgrywa jedną z głównych ról. Zastosowanie antykoncepcji hormonalnej u kobiet może wpływać na występowanie przetrwałego zakażenia HPV lub jego uaktywnienie, co w końcowym efekcie może doprowadzać do inicjacji procesu nowotworowego w obrębie szyjki.

Stosowanie antykoncepcji hormonalnej może promować wzrost istniejących uprzednio guzów piersi, natomiast prawdopodobnie nie wpływa na proces inicjacji nowych zmian nowotworowych. Natomiast ze względu na regularność wizyt kontrolnych podczas stosowania antykoncepcji zmiany w obrębie sutka wykrywane są zwykle na wczesnym etapie rozwoju.

W chwili obecnej wpływ na zwiększenie prawdopodobieństwa choroby nowotworowej wątroby nie został poparty wystarczającą liczbą dowodów naukowych.

W 2010 r. ukazała się wieloośrodkowa praca potwierdzająca ochronny wpływ zwłaszcza długo trwającej antykoncepcji hormonalnej w stosunku do raka jajnika. U kobiet mających genetyczne predyspozycje do zachorowania na nowotwór złośliwy jajnika po roku stosowania tabletek antykoncepcyjnych, ryzyko choroby spada o 10-12 proc., po 5 latach - o 50 proc. Natomiast w przypadku raka trzonu macicy profilaktyczne skutki doustnej antykoncepcji utrzymują się nawet przez wiele lat po jej ustaniu.

Aktualne wyniki badań (Nurses’ Health Study) wykazują również zmniejszenie ryzyka wystąpienia raka jelita grubego i odbytnicy, prawdopodobnie poprzez zmniejszanie produkcji kwasów żółciowych.

Stosując antykoncepcję hormonalną, nie należy palić papierosów.
Zażywanie dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych jest przeciwwskazane w przypadku kobiet powyżej 35. roku życia palących papierosy. Połączenie palenia papierosów i estrogenu zawartego w tabletkach może wiązać się ze zwiększeniem ryzyka chorób układu krążenia i choroby zakrzepowo-zatorowej. U kobiet poniżej 35 lat i palących papierosy stosowanie antykoncepcji dwuskładnikowej powinno być ostrożne i odbywać się pod stałym nadzorem lekarza. U pacjentek palących zaleca się stosowanie jedno-składnikowych tabletek antykoncepcyjnych.

Przyjmując tabletki antykoncepcyjne, co jakiś czas trzeba robić okresowe przerwy dla „oczyszczenia” organizmu.

Niskodawkowa antykoncepcja hormonalna nie kumuluje się w organizmie, więc nie ma potrzeby stosowania przerw podczas terapii. Właściwie dobrana antykoncepcja może być bezpiecznie stosowana przez wiele lat.

Antykoncepcja transder-malna (plastry antykoncepcyjne) jest mniej skuteczna od pigułki antykoncepcyjnej.

Miarą skuteczności wybranych metod antykoncepcji jest wskaźnik Pearla. Wylicza się go na podstawie liczby zapłodnień, do jakich doszło wśród 100 kobiet stosujących dany typ antykoncepcji przez okres roku. Im niższy wskaźnik, tym skuteczniejsza metoda antykoncepcji.

Wskaźnik Pearla dla plastrów antykoncepcyjnych wynosi 0,5-0,9, natomiast dla tabletek dwuskładnikowych jednofazowych 0,2-0,5, tabletek dwuskładnikowych sekwencyjnych 0,2-1,4, tabletek jednoskładnikowych 1-3. Z czego wynika, że jest to skuteczniejsza metoda od tabletek jednoskładnikowych, natomiast mniej skuteczna w porównaniu z tabletkami dwuskładnikowymi.

Jeśli brzegi plastra odklejają się, nie ma pewności, że będzie skutecznie chronił przed zajściem w ciążę.

Odklejenie się zaledwie brzegów plastra nie zaburza wchłaniania hormonów, w związku z tym nie ma wpływu na osłabienie działania antykoncepcyjnego. Jeżeli odkleił się cały plaster lub znaczny jego fragment, należy przykleić go na całej powierzchni, wtedy ciągłość ochrony antykoncepcyjnej zostanie zachowana. Jeśli minęło więcej czasu lub nie wiadomo dokładnie, kiedy plaster odkleił się, to w nadchodzącym tygodniu należy zastosować antykoncepcję wspomagającą (np. prezerwatywy), aby skutecznie zapobiec ciąży.

Używanie lubrykantów wspólnie z prezerwatywą może obniżyć jej skuteczność.
Wszystko zależy od stosowanego rodzaju lubrykantu. Środki takie, jak wazelina, oliwki czy kremy kosmetyczne niszczą lateks każdej grubości, z którego jest zrobiona prezerwatywa. Prezerwatywy wykonane z poliuretanu nie ulegną uszkodzeniu. Przy suchości pochwy zalecane jest jednak używanie prezerwatyw fabrycznie pokrytych dodatkową ilością środka nawilżającego. Jeżeli jednak chce się użyć środka nawilżającego prezerwatywy, to można używać tylko tych środków, które mają podłoże wodne, a nie tłuszczowe.

Metody antykoncepcji długoterminowej: wkładka domaciczna, implant podskórny czy wewnątrzmaciczny system hormonalny są zarezerwowane wyłącznie dla kobiet, które już rodziły.

Zgodnie ze wskazaniami WHO, wkładki wewnątrzmaciczne i inne rodzaje antykoncepcji długoterminowej mogą być stosowane u nieródek. Nie jest to niestety powszechnie stosowana metoda antykoncepcji w Polsce. W chwili obecnej na rynku dostępne są znacznie mniejsze wkładki zakładane na krótszy czas. U nieródek sam proces założenia wkładki może być trudniejszy i bardziej nieprzyjemny dla pacjentki.

Antykoncepcja długoterminowa jest bezpieczna przy karmieniu piersią.
Antykoncepcja długoterminowa może być stosowana przez kobiety w okresie laktacji. Ponadto można ją stosować już 6 tygodni po porodzie. Nowoczesne metody długoterminowe nie zawierają estrogenów, przez co nie wpływają na laktację i są bezpieczne dla zdrowia i rozwoju dziecka. Najniższą dawką hormonów spośród nowoczesnych metod długoterminowych charakteryzuje się wewnątrzmaciczny system hormonalny, który niewielkie dawki hormonu uwalnia powoli, bezpośrednio do macicy. Dzięki takiemu rozwiązaniu utrzymuje się stałe działanie antykoncepcyjne, a ogólnoustrojowy wpływ hormonu jest minimalny.

Wkładka domaciczna zawierająca miedź ma działanie wczesnoporonne.
Obecnie brak jest doniesień naukowych świadczących o wczesnoporonnym działaniu wkładek wewnątrzmacicznych. Nie można jednak takiego działania całkowicie wykluczyć. Mechanizm ich działania polega na reakcji na ciało obce - miejscowy proces zapalny, co powoduje przekrwienie i gromadzenie się leukocytów. Ponadto jony miedzi upośledzają ruch plemników, blokują receptory progesteronu w endometrium, co utrudnia przemianę lutealną oraz powodują nasilenie skurczów macicy, co przyspiesza transport i wydalenie komórki jajowej.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Brak wiedzy to główna przeszkoda w stosowaniu przemyślanej antykoncepcji - Dziennik Zachodni