Patryk Białas: Idą dobre czasy dla czystego powietrza

Dlaczego smog jest niebezpieczny

Jak podała Europejska Agencja Środowiska, w 2013 roku aż 6 polskich miast znalazło się w pierwszej dziesiątce miast europejskich z największą liczbą dni w roku, w których przekroczono dobowe dopuszczalne stężenie pyłu PM10 (pozostałe cztery miasta są w Bułgarii). Według raportu NIK, najgorzej z polskich miast wypadają: Kraków, Nowy Sącz, Gliwice, Zabrze, Sosnowiec i Katowice. Według WHO, zanieczyszczone powietrze w Europie kosztuje podatników 1,6 bln dolarów rocznie. Polska płaci 101,8 mld dolarów rocznie. Co roku umiera przedwcześnie 430 tys. Europejczyków z powodu zanieczyszczonego powietrza w konsekwencji przewklekłych chorób układu oddechowego, naczyniowo sercowego czy neurologicznego, ataków serca, zawałów czy udarów.

Największym problemem dla jakości powietrza w Polsce jest ponadnormatywne stężenie pyłu zawieszonego (PM10 i PM2,5) oraz benzo(a)pirenu (B(a)P). Wysokie stężenie pyłu zawieszonego powoduje i pogłębia choroby płuc i układu krążenia. Benzo(a)piren jest związkiem silnie rakotwórczym. We wszystkich kontrolowanych w Polsce miastach w 2013 r. dopuszczalne stężenie benzo(a)pirenu zostało przekroczone średnio o 500 proc.

W Unii Europejskiej obowiązują dyrektywy: tzw. dyrektywa NEC, która ustanawia roczne pułapy zanieczyszczeń powietrza dla kraju członkowskiego i dyrektywa CAFE w sprawie standardów jakości powietrza. Polsce grozi postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości, który może nałożyć na Polskę 4 mld zł kary za niedopełnienie unijnej dyrektywy.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że Polak z powodu zanieczyszczeń powietrza traci średnio około 9 miesięcy życia. Głównym zanieczyszczeniem powietrza w Polsce jest niska emisja czyli spaliny samochodowe, dym z kominów pieców centralego ogrzewania w domach jednorodzinnych. Często piece są przestarzałe i nieefektywne. Na dodatek spala się w nich słabej jakości węgiel, muł i odpady, które powinny trafić do recyklingu, a nie do domowego pieca.

To nie jest problem pieniędzy

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z początkiem sierpnia uruchomił nowe nabory wniosków o dofinansowanie na oszczędzanie energii, ograniczenie szkodliwych emisji do powietrza i rozwój odnawialnych źródeł energii. W tym obszarze budżet Funduszu wynosi ponad 3 mld zł, z czego połowa skierowana jest do przedsiębiorców. Zdaniem Ministerstwa Środowiska w najbliższych 5 latach na poprawę jakości powietrza przeznaczy się ok. 12 mld zł.

Od 1 października obowiązuje Krajowy Program Ochrony Powietrza. Głównym celem Programu jest poprawa jakości życia mieszkańców Polski poprzez osiągnięcie w możliwie krótkim czasie dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego i innych szkodliwych substancji w powietrzu, wynikających z przepisów prawa unijnego, a w perspektywie do 2030 r. – poziomów wskazywanych przez Światową Organizację Zdrowia.

Wojciech Saługa, marszałek województwa śląskiego i Andrzej Pilot, prezes Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska podpisali porozumienie w sprawie uzupełnienia dofinansowania z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego środkami Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jest to ważne porozumienie, ponieważ zwielokrotni środki, jakie w regionie zostaną skierowane na wsparcie termomodernizacji budynków i zastosowanie niskoemisyjnych i wysokosprawnych kotłów węglowych. W latach 2014-2020, marszałek Saługa przeznaczy na wspieranie efektywności energetycznej ponad 227 mln euro. Jak powiedział podczas podpisywania umowy: „Dzięki tym unijnym pieniądzom możemy zrealizować projekty na szeroką skalę. Te kotły, które będą chcą wymienić beneficjenci to tylko część działań wpisujących w plany poprawienia efektywności energetycznej w województwie”. Eksperci katowickiego Funduszu szacują, że na realizację zawartej umowy przeznaczonych zostanie około 10 milionów złotych. Każdego roku WFOŚiGW w Katowicach na zadania z zakresu ochrony atmosfery wydaje około 260 milionów złotych w postaci pożyczek oraz 21 milionów złotych w formie dotacji. Od roku 2002 dzięki Funduszowi wymieniono 17 tys. źródeł ciepła w 78 gminach.

Ustawa antysmogowa nie jest antywęglowa

Bardzo się cieszę, że Prezydent RP Andrzej Duda podpisał tzw. „ustawę antysmogową”. Daje możliwość m.in. zastosowania na szczeblu lokalnym prawnych rozwiązań, które przyczynią się do poprawy jakości powietrza i ochrony przed hałasem. Władze lokalne, mogą wprowadzać na konkretnym terenie normy techniczne, emisyjne i jakościowe dla instalacji spalania paliw. Z całą pewnością przyczyni się to do ograniczenia emisji szkodliwych substancji. Jak podkreślił w środę minister środowiska Maciej Grabowski „ustawa antysmogowa nie jest antywęglowa czy antygórnicza”. Wyjaśnił, że celem ustawy jest eliminacja z rynku złej jakości paliw, jakimi pali się w piecach. Podkreślił, że „ta ustawa nie może być ustawą antywęglową czy antygórniczą (..). Przypomniał o tym, że 45 tys. przedwczesnych zgonów rocznie, zobowiązuje do podjęcia przeciwdziałania zanieczyszczeniu powietrza w Polsce. Podpisana ustawa daje szansę rozwojowi nowoczesnych technologii w górnictwie.

Nie zgadzam się z przeciwnikami ustawy, którzy zarzucali jej obojętność na los najbiedniejszych rodzin, których nie stać na wymianę instalacji grzewczych. Czuję się w obowiązku zwrócić uwagę na to, że „ustawa antysmogowa” nie nakazuje, a umożliwia samorządom wprowadzenie zakazu palenia węglem czy wskazanie standardów dla kotłów grzewczych. Dobrze, że ustawa została przygotowana, uchwalona i podpisana. Mamy podstawę prawną. Są pieniądze. Idą dobre czasy dla czystego powietrza na Śląsku.

*Koszmarny wypadek w Bytomiu. Dlaczego ciężarówka zmiażdżyła fiata i zabiła młoda kobietę?
*Rolnik szuka żony ODC. 5 ZDJĘCIA + WIDEO
*Nowe mieszkanie w Katowicach może być Twoje
*Straszny wypadek w McDonaldsie: Dziewczynka ma poparzenia 4. stopnia