Portal hanysy.pl szuka rzeźby orła, która przed laty zdobiła wejście do budynku Archiwum Państwowego w Gliwicach. Zaginęła prawdopodobnie w styczniu 1945 roku. Czy ktoś zna jej los? Pobawmy się wspólnie w detektywów i rozwiążmy tę historyczną zagadkę. Nawet jeśli nie odnajdziemy orła, to być może uda się nam choć o kilka kroków zbliżyć do rozwiązania zagadki jego zniknięcia. Gotowi? Oto fakty. Skąpe, ale lepsze takie niż żadne.
Orzeł, który w szponach trzymał herb Gliwic
Poszukiwania gliwickiego orła rozpoczęliśmy w lutym 2013 roku. Przechodząc kiedyś ul. Zygmunta Starego obok Archiwum Państwowego, zauważyłem nad wejściem pusty cokół oraz dwa wystające haki. Postanowiłem zapytać kierownika Archiwum Bogusława Mału-seckiego, co znajdowało się na cokole. Okazało się, że był tam orzeł trzymający w szponach herb Gliwic - opowiada Jerzy Ławniczak z portalu hanysy.pl.
Dodaje, że herb wraz z orłem zaginął prawdopodobnie w 1945 roku i jego losy do dzisiaj nie są znane. Wersji zaginięcia jest kilka.
HISTORIA ŚLĄSKA W DZIENNIKU ZACHODNIM [SENSACYJNE FAKTY, NIEZWYKŁE ZDJĘCIA]
Były już dwie próby odszukania orła z budynku archiwum, jednak obie spaliły na panewce. Jedyne dowody na istnienie orła to zdjęcie i wycinek prasowy z gazety przedwojennej. Brakuje natomiast fotografii, planów i opisów dokumentujących jego historię i genezę powstania. - Postanowiliśmy wówczas odszukać ślady gliwickiego orła. Zaczęliśmy od poszukiwań wśród firm i stowarzyszeń działających na terenie miasta. Były to m.in.: Archiwum Państwowe, Muzeum Miejskie, GZUT, Gliwickie Metamorfozy oraz towarzystwa i pasjonaci zainteresowani historią Gliwic. Poszukiwania obejmowały archiwalia, takie jak książki, gazety i dokumenty miejskie - relacjonuje Jerzy Ławniczak.
Niestety, rezultaty nie zadowoliły twórców portalu hanysy.pl. Gliwicki orzeł jakby zapadł się pod ziemię.
Szukali na Śląsku, w Niemczech i Czechach
Następnie krąg poszukiwań twórcy portalu hanysy.pl rozszerzyli na muzea i archiwa: śląskie, czeskie i niemieckie.
- Niestety, do dzisiaj udało się jedynie z małą dozą prawdopodobieństwa ustalić rzeźbiarza i lata, kiedy orzeł został odlany. Na początku maja wraz z grupą pasjonatów historii przeszukaliśmy wykrywaczami teren wokół Archiwum Państwowego. Bezskutecznie - ubolewa Jerzy Ławniczak.
A czego udało się do tej pory dowiedzieć o rzeźbie orła? Portal hanysy.pl ustalił, że została odlana w latach 1800-1830 przez Königlich Preußische Eisengießerei, czyli Królewską Odlewnię Żeliwa w Gliwicach, zwaną również Hutą Gliwicką lub Starą Hutą. Obecnie są to Gliwickie Zakłady Urządzeń Technicznych.
Twórcą orła z budynku archiwum jest prawdopodobnie Theodor Erdmann Kalide, który wzorował się (także prawdopodobnie) na orłach projektu swojego nauczyciela i mistrza - Christiana Daniela Raucha. Kalide terminował u Raucha w latach 1819-1830.
Nad wejściem do nowo oddanego budynku archiwum przy ul. Zygmunta Starego w Gliwicach rzeźba została umieszczona 5 sierpnia 1936 roku. Wcześniej zdobiła tamtejszy ratusz. Niestety nie ma jej na żadnym zachowanym do dzisiaj zdjęciu.
- Wszystkie fotografie archiwalne ukazują ratusz tylko z dwóch stron: od ulicy Zwycięstwa lub od fontanny Neptuna. Orzeł natomiast był umiesczzony od strony dzisiejszego EMPiK-u - wyjaśnia Jerzy Ławniczak.
Być może ktoś w prywatnym archiwum ma fotografie, na których uwieczniono orła? Sprawdźcie koniecznie.
Niemcy czy radzieccy szabrownicy?
Jaka jest powojenna historia rzeźby? Wiadomo, że gliwicki orzeł zaginął prawdopodobnie w styczniu 1945 roku. Jak to się stało? Wersji jest znowu kilka. Wszystkie możliwe.
Być może orła zabrały oddziały wycofujących się Niemców. Może ukryli go gliwiczanie w obawie przed radzieckimi szabrownikami. No i oczywiście - być może padła łupem sowieckich sołdatów? Może ją po prostu zniszczyli, bo kojarzyła się z wrogiem? A może zapakowali na ciężarówkę i wywieźli na Wschód? Pewne jest jedno - ślad po gliwickim orle zaginął. Czy uda się go odnaleźć? Wszystko w rękach Czytelników "Dziennika Zachodniego".
Twórcy portalu hanysy.pl apelują o przeszukanie domowych archiwów. - Poszukujemy wszelkich dokumentów, zdjęć, planów, gazet, czasopism, książek itp. materiałów, które pomogą nam przybliżyć historię naszego orła. Liczymy na osoby, które w swoich domach posiadają takie dokumenty.
Wszystkie osoby, które mają jakąkolwiek wiedzę czy materiały na temat losów orła znad wejścia do Archiwum Państwowego w Gliwicach, są proszone o kontakt na e-mail [email protected].
*Operacja przeszczepu twarzy: Poznaj pacjenta i autorów sukcesu [ZDJĘCIA + OPINIE + KOMENTARZE]
*MISS ŚLĄSKA I ZAGŁĘBIA 2013: TEGO NIE ZOBACZYCIE W TELEWIZJI
*Maluch z Allegro: Fabrycznie nowy Fiat 126 z 1979 r. i wielki skandal
*Dni Miast 2013 [PROGRAM IMPREZ]: Chorzów, Będzin, Ruda, Sosnowiec, Wodzisław i inne!
Gry online - Gry flash nie tylko bawią ale i uczą [GRY ONLINE]
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?