Tajemnicze groby w jasnogórskiej bazylice

- Nic konkretnego na temat tego znaleziska jeszcze nie możemy powiedzieć - mówi archeolog Iwona Młodkowska-Przepiórkowska. - Nie znamy żadnych źródeł pisanych na temat tej odkrytej krypty. Próbki trumien, a także szczątki zostaną poddane badaniom laboratoryjnym. Ich wyniki powinny dostarczyć więcej informacji na ten temat.

Analiza drewna pozwoli ustalić jego gatunek, a także z którego wieku pochodzi, a analiza DNA pochowanych w krypcie osób pomoże stwierdzić, czy były spokrewnione.

Dwie trumny zachowały się w dobrym stanie, natomiast pozostałych nie można było wydobyć do badań na zewnątrz.

Kustosz jasnogórskich zbiorów wotywnych, ojciec Jan Golonka, podkreśla, że każda z trumien jest oklejona od strony wieka i na bokach samej dłubanki kilkoma warstwami płótna. Widać na zbliżeniu dokumentacji fotograficznej, że te warstwy zachodzą na siebie. Zauważyć można, że jej nici są grube, łączone masą klejącą. Na wiekach dwóch trumien wyznaczone są ćwiekami znaki krzyża

Na razie ustalono, że krypta jest w całości wykonana z kamienia wapiennego, ze sklepieniem łukowym, co wskazuje na jej gotycki rodowód.

Fakt, że trumny znajdowały się w specjalnie wybudowanej krypcie dowodzi, że zmarli należeli do osób zamożnych, szlachetnie urodzonych. Być może do donatorów sanktuarium. A jeśli tak, to gdzieś w annałach klasztornych może być notatka na ich temat i ich pochówku. Chyba, że krypta jest z okresu wcześniejszego, sprzed założenia klasztoru paulinów na Jasnej Górze, gdy był tu już kościół gotycki.

Odkryta krypta jest najstarszą na Jasnej Górze kryptą pochówkową.

Poza czterema trumnami, w części bazyliki pod posadzką, pod chórem odkryto ziemne pochówki.
Najprawdopodobniej w tym miejscu, gdzie stoi obecnie bazylika i gdzie trwają prace remontowe, w pierwszym okresie, gdy przyszli paulini na jasnogórskie wzgórze, kiedy był tu jeszcze kościół drewniany, przy nim musiał być cmentarz.

Odkrycia archeologiczne w bazylice na razie nie będą udostępnione zwiedzającym. Koncepcja udostępnienia i pokazania pielgrzymom co kryją podziemia, zacznie dopiero powstawać po odkryciu i zbadaniu całej objętej remontem powierzchni świątyni.

Zaplanowany na kilka najbliższych lat remont bazyliki to największa część projektu obejmującego prace w całym sanktuarium, m.in. renowację głównych bram wejściowych, remonty w części mieszkalnej oraz w bastionach św. Barbary i Potockich, a także modernizację jasnogórskich muzeów.

Roboty w bazylice obejmą praktycznie całe wnętrze świątyni, łącznie z odnową polichromii, sztukaterii, obrazów i remontem organów. Remont świątyni ma kosztować łącznie ok. 30,6 milionów złotych, z czego ponad 25,3 mln zł to środki unijne na infrastrukturę kultury na lata 2007-2013.

Od XV wieku

Bazylika Krzyża Świętego i Narodzenia Matki Bożej usytuowana jest pomiędzy kruchtą prowadzącą do kaplicy św. Antoniego z Padwy, a dziedzińcem głównym klasztoru.

Najstarszą jej częścią jest prezbiterium - pierwotny murowany kościół gotycki z XV wieku, później sukcesywnie powiększany. W obecnej formie istnieje od przełomu XVII i XVIII wieku, kiedy po pożarze z 1690 została odbudowana jako trzynawowa bazylika w stylu barokowym. Ołtarz główny z 1728 r. ufundował hetman polny koronny Stanisław Chomętowski. Wystrój wnętrza posiada cechy barokowe i rokokowe. Na chórze znajdują się jedne z największych organów w Polsce, posiadające 85 głosów.

Wybudowane zostały w latach 1953-1956 przez Stefana Truszczyńskiego z Włocławka.