Nasza Loteria SR - pasek na kartach artykułów

Każdy z nas będzie stary, jeśli szczęście dopisze. Starość należałoby odczarować

Teresa Semik
Parkowa Akademia Wolontariatu, czyli wesołe może być życie na emeryturze
Parkowa Akademia Wolontariatu, czyli wesołe może być życie na emeryturze Lucyna Nenow
Personel szpitala zwraca się do starszej kobiety per "babciu". Zirytowana kobieta odpowiada: "Nie jestem twoją babcią!", bo chce, by ją traktować tak samo jak innych. Boimy się starości, bo niewiele o niej wiemy - pisze Teresa Semik.

Pisarz Ernest Hemingway stwierdził, że starość nie jest wielkim nieszczęściem, jeśli się weźmie pod uwagę tę drugą ewentualność… Należy się więc cieszyć z każdego darowanego roku życia. A jednak starość nas przeraża, niechętnie się do niej przyznajemy.

- Starość należałoby odczarować, zacząć o niej rozmawiać bez lęków - uważa Artur Fabiś, doktor nauk humanistycznych, założyciel Uniwersytetu Trzeciego Wieku w Mysłowicach. - Ktoś się chwali, że jest stary? Jakby to była jego wina, że ma dużo lat. Jakby to było coś strasznego. A powinien się cieszyć, że dotrwał sędziwego wieku, bo dopisało mu szczęście.

Zdaniem dr. Fabisia, wszystkie działania dyskryminacyjne biorą się ze stereotypowego postrzegania starości, z takiego zakurzonego jej obrazu. Tymczasem już co piąty mieszkaniec województwa śląskiego ma 60 lat i więcej, a będziemy społeczeństwem jeszcze starszym.

Nadal jednak obowiązuje kult młodości i ludzie młodzi są najważniejsi - wszędzie. W publicznej przestrzeni, telewizji, reklamie, w kolejce do lekarza i na rynku pracy. Gloryfikuje się młodość, stawiając ją w opozycji do starości, a nawet do jawnej do niej niechęci. Piękno równa się młodość. Jak to piękno wydobyć ze starości, nauczyć się dostrzegać urodę, ale także potrzeby ludzi, którym młodość minęła?

Stygmatyzacja

- Senior, seniorzy, buntuję się przeciwko tej stygmatyzacji - mówi pani Halina z Chorzowa. - Nie lubię też łaski, "kawa lub herbatka dla seniora", po niższej cenie, w określone godziny wyłącznie przed południem. Przy stolikach same stare twarze. Czy nie moglibyśmy otrzymać takiego zaproszenia także w porze wieczorowej?

Zawsze chciała pomagać innym. Na emeryturze spełnia te plany w Parkowej Akademii Wolontariatu, grupie wsparcia, która ułatwia ciekawe formy spędzenia wolnego czasu. Podczas bezpłatnych zajęć uczą się języków, chodzą na wycieczki, piszą artykuły do parkowej gazetki. Spotykają się w Kapeluszu w Parku Śląskim i społecznie pracują na jego rzecz.

- Musimy przebudować swoje myślenie i odejść od paternalizmu, takiego protekcjonalnego, lekceważącego traktowania starszych - przekonuje prof. Irena Lipowicz, rzecznik praw obywatelskich. - Jeżeli w szpitalu mówi się do starszej osoby per "babciu", to może w tym być trochę czułości, ale także lekceważenie, na co zirytowana kobieta odpowiada: "Nie jestem twoją babcią, proszę mnie traktować tak samo jak innych pacjentów. Pracowałam, płaciłam podatki i zasługuję na tę normalność". Osoba starsza często nawet nie wie, jak bardzo jest dyskryminowana. Pokornie to znosi.

Stara jesteś, to zjeżdżaj

Pomiata się nimi w banku, przychodni, urzędzie, bo nie rozumieją i za dużo zadają pytań. Wyłącznie z powodu wieku odmawia się osobie starszej wydania karty kredytowej, podjęcia pilnej interwencji lekarskiej.

Nawet w reklamach telewizyjnych utrwalany jest wizerunek osób sędziwych jako bezwolnych i nieporadnych. Bezpośrednio do nich skierowane są reklamy co najwyżej leków bez recepty, rzadziej kosmetyków. Można za to im wcisnąć garnki albo filtr do wody za kilka tysięcy złotych.

O dyskryminacji na rynku pracy wiadomo powszechnie. - Musimy walczyć z przekonaniem, że jeżeli starsza osoba pozostaje długo zatrudniona, to zabiera miejsce młodym. Wszystkie badania wskazują, że to są inne miejsca pracy. Wysoki wskaźnik zatrudnienia osób starszych wręcz generuje więcej pracy - twierdzi prof. Lipowicz. - Pracodawca w końcu będzie musiał docenić starszego pracownika, bo emigracja młodszych jest katastrofalna. Rzadko proponuje się w Polsce seniorom ulgowe bilety na widowni. Na Zachodzie mają tańsze wczasy, ulgowe karnety na wyciągi narciarskie.

Czego boi się senior?

Pan Lucjan z Katowic jest na emeryturze od 20 lat, przepracował pół wieku w wojsku i przemyśle ciężkim. Boi się biedy.
- Pomagam dużo młodszemu emerytowi, sąsiadowi - mówi. - Kupuję mu chleb, bo szkoda mi chłopa.

Senior boi się panicznie, że niewdzięczna rodzina umieści go w domu opieki wbrew jego woli, a za jego pieniądze.

- W innych krajach są wypracowane metody prawne pozwalające odpowiednio wcześniej podjąć życiowe decyzje, znaleźć osobę godną zaufania, która w takich wypadkach będzie nas zabezpieczać - mówi prof. Lipowicz. - Ważną formą obrony może stać się testament mądrze sformułowany, ustanowienie pełnomocnictwa, osób bliskich albo przyjaciół, do działań w swoim imieniu na wypadek utraty pełnej świadomości.

Coraz więcej osób mieszka w pojedynkę, żyje w pojedynkę i nie ma kto opiekować się starszymi członkami rodziny.
- Ludzie często nie wiedzą, że zwolnienie lekarskie, takie samo, jak na chore dziecko, przysługuje na opiekę nad starszym członkiem rodziny, jeśli zamieszkują we wspólnym gospodarstwie domowym. 14 dni w roku - przypomina rzecznik praw obywatelskich. - Zajmiemy się również tym, czy ustawodawca potrafi uszanować prawa dziadków do widywania się ze swoimi wnukami. Coraz częściej rodziny są rozbite i wiemy, jak trudno jest im utrzymać kontakt z wnukami.Najpilniej ingerencji ustawodawcy wymaga tak zwana odwrócona hipoteka, bo bez ochrony prawnej starsi ludzie mogą stracić gospodarstwo rolne, dom, mieszkanie, padając łupem przebiegłych przedsiębiorców, a nawet oszustów.

Polak na emeryturze

Pani Małgorzata z Tarnowskich Gór boi się, czy będzie ją stać na leczenie. Gdy zmarł mąż, pojawił się strach przed samotnością. Pieniędzy można nie mieć w młodości, ale nie na starość.

Statystyczny emeryt żyje w Polsce za 1.950 zł brutto. Tyle wynosi średnia emerytura wypacana przez ZUS. Aż 16 proc. emerytów otrzymuje co miesiąc mniej niż 1000 zł, oczywiście, brutto, a 2 proc. dostaje więcej niż 4.000 zł.

Mamy 5 mln emerytów ZUS i 2,35 mln osób z rentą. Status emeryta, na odmiennych zasadach niż w systemie powszechnym, ma w Polsce kolejne 1,3 mln osób. Są to rolnicy, żołnierze, byli pracownicy spraw wewnętrznych i resortu sprawiedliwości.

Kiedy byłeś u babci?

Pani Emilia z Siemianowic Śląskich ma 76 lat i niemal codziennie pokonuje z kijkami 7-8 km. Rejestruje, ile w czasie tego marszu straci zbędnych kalorii.

- Robię to po, żeby moje dzieci i wnuki nie miały ze mną problemów - wyjaśnia. Jeszcze niedawno senior na rowerze wywoływał uśmieszek wśród młodych. Dziś wnuki są dumne z babci, że podejmuje ten wysiłek.

- Swoje rachunki płacę przez internet, sama jeżdżę samochodem - dodaje pani Emilia.

Nie starzeje się ten, kto nie ma na to czasu. Uniwersytety Trzeciego Wieku to był strzał w dziesiątkę. Mamy ich w Polsce 450.

- To jeden z najlepszych pomysłów w Europie - mówi Jan Olbrycht, eurodeputowany. A prof. Lipowicz dodaje, że już powinniśmy przejść do następnego etapu i wykorzystać ten ogromny potencjał.

- Potrzebujemy czegoś innego, organizacji, w której realizować się będą osoby o uzdolnieniach technicznych i nieodpłatnie wykonają drobne remonty na rzecz innych seniorów - wyjaśnia pani profesor. - Gdzie są grupy samopomocy osób starszych, które, wspomagane przez państwo, wspólnie wynajmują dom i spróbują sami urządzić sobie życie?

Na co czas poświęca polski senior? Na własne zainteresowania i przyjemności przeznacza zaledwie 8 minut dziennie. Tak wynika z badań pełnomocnika rządu ds. równego traktowania.

Okrutna starość

Podczas II Kongresu "Obywatel Senior" w Katowicach, który odbywał się w Parku Śląskim, wiele mówiono, jak budować przestrzeń przyjazną ludziom starszym z ławeczkami przy drodze. Prawdziwym problemem starości jest zniedołężnienie fizyczne, umysłowe i tu ani rodzina, ani państwo sobie nie radzą.

- Nie może być naszym celem umieszczenie maksymalnej liczby seniorów w domach opieki. To jest fałszywa droga - uważa prof. Lipowicz. Łatwo powiedzieć. Czasami dom pomocy jest jedynym rozwiązaniem, choć wcale nie najłatwiejszym.



*PROGNOZA POGODY NA 19-30 WRZEŚNIA 2013
*GALERIA KATOWICKA OTWARTA: CZY WARTO DO NIEJ PÓJŚĆ? RECENZJA I ZDJĘCIA]
*Horror w Chorzowie: Dzwonię zgrobu! Uwolnijcie mnie! [NAGRANIE + ZDJĘCIA]
*Najlepsze prezenty na DZIEŃ CHŁOPAKA 30 WRZEŚNIA 2013

Codziennie rano najświeższe informacje z woj. śląskiego prosto na Twoją skrzynkę e-mail. Zapisz się do newslettera

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Materiał oryginalny: Każdy z nas będzie stary, jeśli szczęście dopisze. Starość należałoby odczarować - Dziennik Zachodni