Historia pieniądza
Bank wolnej Polski
Utworzono go 15 kwietnia 1924 r. według projektu Władysława Grabskiego. Podstawowym celem jego działania była oczywiście emisja nowej waluty odrodzonej Polski, czyli złotego, który zastąpił używaną aż do roku 1924 ekstremalnie zdewaluowaną markę polską. Bank był spółką akcyjną – akcje zostały rozprowadzone drogą emisji publicznej, początkowo kupowane masowo przez obywateli z pobudek patriotycznych okazały się znakomitą inwestycją. Władysław Grabski wybrał tę dość szczególną formę osobowości prawnej banku centralnego, by dodatkowo wzmocnić i podkreślić jego niezależność względem rządu i polityków. Rzecz jasna jednak Bank Polski SA realizował politykę monetarną określaną przez władze kraju.
Z zysku Banku wypłacono dywidendę akcjonariuszom. Wszystkie zyski do poziomu 8 proc. dzielono właśnie między nich. Gdy zysk przekroczył 8 proc., połowa kwoty między 8 a 12 proc. trafiała do Skarbu Państwa, połowa zaś do akcjonariuszy – jako superdywidenda. Powyżej 12 proc. zysk dzielony był w relacji 2:1 między Skarb Państwa i obywateli, którzy zdecydowali się zainwestować w akcje Banku. Na zdjęciu widzimy jedną z nich – o nominalnej wartości 100 zł.
