Czy można studiować media społecznościowe? Można. Podobnie jak sztuczną inteligencję. Zobacz, co oferuje prestiżowy kierunek

Politechnika Śląska uruchamia nowy kierunek studiów - technologie kognitywne i media społecznościowe. Co ciekawe, w skład tego interdyscyplinarnego kierunku wchodzi też sztuczna inteligencja. Niektórzy pewnie się zdziwią, że można ją studiować. Przecież dzisiaj AI prosi się o pomoc w napisaniu pracy albo wypracowania, które ponoć wychodzą całkiem niezłe. Jakie były założenia przy projektowaniu tego kierunku?

Zacznę od historii. Na Wydziale Organizacji i Zarządzania Politechniki Śląskiej w Zabrzu, już dwa lata temu, uruchomiliśmy kierunek Cognitive Technologies. Są to studia magisterskie w języku angielskim. Cieszą się dużym zainteresowaniem, głównie studentów zagranicznych. Postanowiliśmy więc uruchomić podobny kierunek na pierwszym stopniu, czyli licencjackim. Będą to studia w języku polskim, rozszerzone o poznawanie tajników funkcjonowania i wykorzystania sztucznej inteligencji i mediów społecznościowych w gospodarce oraz życiu społecznym i politycznym.

Ten kierunek jest połączeniem tradycyjnej kognitywistyki z technologiami kognitywnymi, czyli tymi, które w zasadzie zastępują już najważniejsze umiejętności człowieka, jak umiejętności percepcyjne, decyzyjne i poznawcze. Technologie kognitywne warto poznawać, studiować, ponieważ są to technologie oparte na algorytmach sztucznej inteligencji i głębokim maszynowym uczeniu się. Niektórzy twierdzą, że właściwie zastępują już w dużym stopniu funkcje naszego mózgu. Na szczęście wciąż niecałkowicie. Jeszcze jesteśmy ludźmi, którzy potrafią racjonalnie i krytycznie myśleć. Posiadają umiejętności analitycznego i syntetycznego myślenia, więc jeszcze to, co ludzkie zostało w człowieku.

Można zażartować, że chociaż tego sztuczna inteligencja nam nie odbierze…

O tak, na szczęście, jeśli o to odpowiednio zadbamy.

Zanim zaczęliśmy przygotowywać ten kierunek, zapytaliśmy przedstawicieli otoczenia społeczno-gospodarczego, czy nasza oferta byłaby atrakcyjna dla pracodawców. Spotkaliśmy się z szerokim gronem przedsiębiorców pytając o to, czy potrzebni byliby specjaliści, którzy z jednej strony, umieją obsługiwać dosyć skomplikowane technologie, a z drugiej, umieją zarządzać mediami społecznościowymi. I pracodawcy gremialnie potwierdzili, że w tej chwili wszystko, co ważne w biznesie, handlu czy usługach w dużej części rozgrywa się w mediach społecznościowych. W związku z tym osoba, która umiejętnie zarządzałaby tymi ważnymi dla firm narzędziami i oprzyrządowaniem byłaby mile widziana wśród pracowników danego zakładu pracy. Oczywiście z ofertą odpowiednio wysokich uposażeń.

W tej chwili ruszyła rekrutacja na nowy kierunek „technologie kognitywne i media społecznościowe”. Mamy nadzieję, że propozycja spotka się z zainteresowaniem kandydatów na studia, przyszłych studentów. Zakres tematyczny studiów to nie tylko nowoczesne technologie, gdyż odnosi się między innymi również do filozofii umysłu, neuropsychologii, logiki, sztuki argumentacji, ale także etyki, interakcji człowieka z maszyną, cyfrowego marketingu i oczywiście mediów społecznościowych. I nie chodzi tylko o to, w jaki sposób je obsługiwać, ale przede wszystkim, jak dobrać treści, żeby trafić do odbiorcy z właściwym przekazem i wywołać zaplanowaną reakcję, jak utrzymać uwagę audytorium, jak zareklamować i sprzedać produkt, itd.

Właśnie o tych mediach społecznościowych też chciałam porozmawiać. Studiowanie mediów społecznościowych to chyba raj dla studentów. Przecież młodzi ludzie są w nich świetni, bezkonkurencyjni. Niektórzy żartują, że nawet mają ręce przyspawane do komórek.

Nie o to chodzi w czasie studiów, żeby tylko surfować po internecie. Należy zdobyć umiejętności teoretyczne i wiedzę popartą zdolnością urzeczywistniania konkretnych rozwiązań w praktyce. Natomiast, jeśli chodzi o poruszanie się w świecie mediów społecznościowych, to rzeczywiście dzisiejsi młodzi ludzie niemalże od kołyski nie rozstają się z dostępem do cyberprzestrzeni.

Wykorzystują na co dzień swoje smartfony, prezentując opinie na różnych forach, profilach czy portalach. Ale moderowanie sferą mediów społecznościowych jest działaniem wyższej rangi. Dlatego trzeba odpowiednio skonfigurować treści, zarządzać nimi tak, żeby nie przysporzyć szkody ani przedsiębiorstwu, ani odbiorcy. Rzetelnie, a zarazem świadomie przekazywać informacje i komunikować się z otoczeniem, także w ujęciu marketingowym czy aspekcie wizerunkowym. To też pozwala na budowanie marki przedsiębiorstwa, promocję różnych produktów czy usług. Jest to coś więcej niż zwykłe poruszanie się po mediach społecznościowych i wyrażanie opinii na każdy z możliwych tematów, jeśli przyjdzie nam na to ochota. To aktywność zawodowa. Pożądana i doceniana przez pracodawców.

Czym właściwie są technologie kognitywne, jak je prosto wytłumaczyć?

Są to technologie, które potrafią już w tej chwili zastąpić najbardziej skomplikowane procesy myślowe człowieka, jak procesy poznawcze, decyzyjne i percepcyjne. Mamy szereg różnych narzędzi, które potrafią wiele rzeczy zrobić za człowieka. Nie potrafią jednak jeszcze krytycznie myśleć i odczuwać emocji, które także są potrzebne przy ocenie różnych kwestii, zjawisk, sytuacji, które odgrywają ogromną rolę w interakcjach międzyludzkich.

Oczywiście prowadzone są już prace nad mapowaniem mózgu i wyposażeniem sztucznej inteligencji w emocje i moralność. Mam jednak nadzieję, że sztuczna inteligencja nie zastąpi człowieka.

Coraz częściej, gdy jest mowa o AI, pojawiają się opinie nie tylko o tym, że sztuczna inteligencja jest motorem rozwoju niektórych gałęzi gospodarki i rewolucji pewnych zawodów, ale że jest ogromnym zagrożeniem.

Jeżeli wszystko jesteśmy w stanie zastąpić technologiami, jest to bardzo niebezpieczne, ponieważ może pojawić się nowy typ społeczeństwa, a scenariusz jego rozwoju niekoniecznie jest pozytywny.

Odnoszę wrażenie, że nadmierne korzystanie z gotowych narzędzi, które ludzi wyręczają we wszystkich możliwych aktywnościach, może prowadzić do utraty zdolności samodzielnego myślenia i utraty umiejętności refleksyjnego podejścia do rzeczywistości. Człowiek może zatracić naturalną kreatywność. Każdy z nas ją posiada, ale jeśli mamy narzędzia, które ciągle nas we wszystkim wyręczają, to w końcu przestaniemy używać naszego… mózgu. Pojawi się lenistwo intelektualne, które może w przyszłości charakteryzować większość użytkowników narzędzi kognitywnych, a dalszą konsekwencją używania tych narzędzi mogą być wręcz biologiczne i psychologiczne zmiany, regres natury ludzkiej i wyróżniających cech gatunku ludzkiego. Do nich przecież należą świadomość, wolna wola, kreatywność, myślenie abstrakcyjne czy symboliczne, umiejętność współpracy - i właśnie je możemy zatracić. Boję się, że najmłodsza generacja społeczeństwa, jeśli będzie nieumiejętnie przygotowywana do korzystania z nowinek technologicznych, zatraci te typowo ludzkie cechy odróżniające nas od maszyny. Dalszą konsekwencją postępującego zacierania się różnic między człowiekiem a maszyną, wyposażoną właśnie w sztuczną inteligencję, w połączeniu z lenistwem intelektualnym może być uzależnienie naturalnej inteligencji od sztucznej inteligencji. Skutkiem tego z kolei może być wyuczona bezradność. Już sobie nie będziemy mogli poradzić bez komórki, bez GPS-u, bez generatora pisma, i tak dalej, i tak dalej.

Do tego może także wzrosnąć niebezpieczeństwo manipulacji informacją i danymi.

My się z tym zagrożeniem spotykamy już w tej chwili. Z jednej strony, są fake newsy, ale z drugiej - narzędzia kognitywne, które potrafią zdiagnozować, czy to faktycznie jest fake news, czy też nie. Posiadamy więc narzędzia, ale one nie wystarczą. Musi być człowiek przygotowany do tego, żeby z nich korzystał świadomie, refleksyjnie i moralnie.

Psychologowie od dawna biją na alarm, że istnieje niebezpieczeństwo, iż kolejną konsekwencją używania czy nadużywania nowoczesnych technologii może być zacieranie się różnic między światem realnym a światem wirtualnym.

Kognitywistykę można było studiować już kilka lat temu. Pamiętam, jak na takie studia do Poznania wybierała się jedna ze znajomych maturzystek. Mówiła wtedy, że są to studia dotyczące człowieka.

Tak, kognitywistyka tradycyjna zajmuje się człowiekiem i jego umiejętnościami, procesami myślowymi, funkcjonowaniem mózgu, umysłu. Natomiast połączenie kognitywistyki, czyli tego, co ludzkie, z technologiami kognitywnymi, czyli tego, co techniczne i matematyczne daje pewien obraz współczesności, w której musimy zadbać o to, żeby człowiek się rozwijał i jego funkcje intelektualne nie zaniknęły. Oczywiście mamy szereg różnych narzędzi opartych na algorytmach sztucznej inteligencji, które naprawdę służą człowiekowi. I nie powinniśmy z tego rezygnować. Narzędzia te niejednokrotnie szybciej potrafią zebrać duże ilości danych, potrafią je przetworzyć i odpowiedzieć na pytania, które kierujemy do sztucznej inteligencji w stosunkowo krótkim czasie. Człowiekowi mogłoby to zabrać wiele lat. Sztuczna inteligencja jest w stanie szybko to zebrać i zanalizować, ale też nie jest nieomylna.

Gdzie absolwenci mogą po tym kierunku znaleźć pracę?

Nowoczesne Usługi dla Biznesu, Przemysł 4.0, IT, Smart City … To są te branże i obszary, w których na pewno młodzi ludzie po zakończeniu studiów mogą znaleźć zatrudnienie na atrakcyjnych dla pracowników warunkach.

Jak zachęcić studentów do wyboru tego kierunku?

Jest to unikalny, a zarazem prestiżowy kierunek. Z mojej wiedzy wynika, że obecnie jest jedyny w Polsce i w Europie. Niedawno miałam okazję spotkać się z profesorem ze Stanów Zjednoczonych, z Uniwersytetu w Denver. Rozmawialiśmy m.in. na temat technologii kognitywnych. On jest matematykiem i bardzo pozytywnie odniósł się do naszej nowej oferty dla studentów. Mam osobistą satysfakcję, że przyczyniłam się do uruchomienia tego kierunku. Drugi stopień cognitive technologies powstał w oparciu o napisany przeze mnie projekt, który uzyskał finansowanie z Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Kierunek ten uzyskał już wiele nagród, i mam nadzieję, że będzie się dalej rozwijał przyciągając tak jak w poprzednich latach studentów z Jemenu, Iraku, Egiptu, Etiopii, Pakistanu i Polski. Sukces Cognitive technologies dał impuls, by uruchomić także studia pierwszego stopnia. Zapraszam więc do studiowania technologii kognitywnych i mediów społecznościowych.