Do Sejmu trafił projekt dotyczący uznania języka śląskiego za język regionalny

Pierwszą oficjalną próbę uznania języka śląskiego za język regionalny podjął w 2007 roku Krzysztof Szyga, poseł z Siemianowic Śląskich. W kolejnych kadencjach Sejmu dwa projekty ustaw w tej sprawie przygotował poseł Marek Plura. Po raz trzeci poseł złożył kolejny projekt ustawy w tej sprawie pod koniec 2022 roku. Łącznie prób było siedem.

Pod koniec stycznia do Sejmu trafił kolejny projekt ustawy uznający śląski za język regionalny. To jeden ze 100 konkretów na pierwsze 100 dni rządów, których realizację zapowiedział premier Donald Tusk.

- To jest konkretny projekt, który po przyjęciu przez Sejm i Senat oraz po podpisaniu przez prezydenta wprowadzi język śląski do katalogu języków regionalnych. Od tego momentu będzie można rozpocząć wprowadzanie tego języka w szkołach na takich samych zasadach, jak język kaszubski. Ministerstwo edukacji przystąpi do przygotowania podstawy programowej, konkretnych programów nauczania oraz podręczników. Język śląski będzie mógł być uczony w szkołach w wymiarze 3 godzin tygodniowo, oczywiście dla chętnych uczniów — mówiła posłanka Krystyna Szumilas, Koalicja Obywatelska.

Jest to projekt ważny dla Ślązaków, którzy chcą kultywować swój język, tradycje oraz historię regionu. Wnioskodawcy zaznaczyli, że wprowadzenie języka śląskiego do szkół będzie pełniło rolę budowania wspólnoty dla wszystkich, którzy w województwie mieszkają. Na ten rok przygotowano w budżecie państwa 2 mln zł na przygotowanie nauczania śląskiego w szkołach. Realnie taki przedmiot mógłby wejść od września 2025 roku.

Ustawa jest efektem tzw. deklaracji radzionkowskiej. W marcu 2023 roku podczas wizyty Donalda Tuska w Radzionkowie burmistrz Gabriel Tobor wręczył obecnemu premierowi Nowy Testament w języku śląskim, który sam przetłumaczył i który został wydany w 2017 roku. Włodarz miasta zamieścił w nim dedykację: „Kaszubowi Donaldowi Tuskowi z serdeczną prośbą, aby zadbał o bogactwo polskiej kultury w różnorodności językowej”. Panowie umówili się, że w przypadku wygranej KO w wyborach parlamentarnych 15 października, język śląski zostanie uznany za regionalny w ciągu pierwszych 100 dni rządów.

Projekt trafił do Sejmu jako projekt poselski klubu Koalicji Obywatelskiej. Jego wnioskodawcą jest poseł Monika Rosa. Ciężko określić, kiedy projekt będzie procedowany, ale wnioskodawcy liczą, że będzie to jeszcze w lutym, jednak tę decyzję podejmie marszałek. Pozytywnie na temat projektu wypowiedział się poseł Prawa i Sprawiedliwości Wojciech Szarama.

- Szanuję i wspieram kulturę i gwary śląskie. Uważam, że dzieci mogą uczyć się języka swoich przodków — mówił poseł. - Poważnym problemem jest grupa, która stoi za ostatnimi propozycjami. Są to osoby związane za skrajną lewicą, jak Panie "ministry" Scheuring-Wielgus, Kotula, czy europoseł Łukasz Kohut — dramatycznie walczący o przedłużenie swojego dobrze płatnego pobytu w europarlamencie. Dla tych polityków najważniejszymi sprawami jest aborcja, czy wyprowadzenie religii ze szkół. Ostatnią inicjatywę sejmową wspierają również politycy, którzy dążą do utworzenia autonomii śląskiej na wzór Katalonii w Hiszpanii. Część z nich mówi wprost o oderwaniu Śląska od Polski. Na te sprawy powinniśmy zwrócić szczególną uwagę - kontunuuje poseł Wojciech Szarama.

Śląska gwara jest tematem otwartym. W wywiadzie z 2011 roku dla Dziennika Zachodniego prof. Jan Miodek zaznaczał, że jego zdaniem nie ma niewyobrażalnej odrębności śląszczyzny (cały wywiad przeczytasz TUTAJ).

- Proszę nie przesadzać z jakąś niewyobrażalną odrębnością śląszczyzny. W gruncie rzeczy nie ma ani jednej cechy gramatycznej tylko śląskiej. Ani jednej. One są wspólne dla wszystkich dialektów — powiedział prof. Jan Miodek. - Proszę ode mnie nie wymagać udowodnienia, że może śląszczyzna jest odrębnym językiem, nie żądać jej kodyfikacji, bo to jest nonsens — dodał profesor.