Mapy mówią o historii Śląska tak samo dużo, a czasami więcej niż teksty - z takiego założenia wyszli wydawcy i autorzy Atlasu Historycznego Górny Śląsk w XX wieku, przygotowując zbiór śląskich map edukacyjnych.
W najbliższy poniedziałek Dawid Smolorz i Marcin Kordecki, autorzy publikacji, wezmą udział w spotkaniu promocyjnym Atlasu w chorzowskim Teatrze Rozrywki. Będą gośćmi Krzysztofa Karwata, autora cyklu spotkań "Górny Śląsk, świat najmniejszy". Oprócz nich w dyskusji udział weźmie Sebastian Rosenbaum, historyk z katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej.
Atlas wydały IPN oraz Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej. Jest to publikacja dwujęzyczna, polsko-niemiecka, zawiera kilkadziesiąt map, opatrzonych nie tylko rozbudowaną legendą, ale i komentarzem, krótkim opisem do ilustracji bądź tabelą. Jest też skorowidz nazw śląskich miejscowości w trzech językach - polskim, niemieckim i czeskim.
Autorzy jako terytorium Górnego Śląska przyjęli obszar jednostek administracyjnych, które funkcjonowały w XX wieku: w Cesarstwie Niemieckim i monarchii Habsburgów, po roku 1918 w Niemczech, Polsce i Czechosłowacji, wreszcie w powojennej Polsce i Czechosłowacji.
Zaczynamy lekturę od mapy Górnego Śląska na początku XX wieku, kończymy na mapie Górnego Śląska w roku 2000. A ponieważ - jak pisze we wstępie do atlasu Rafał Bartek - dyrektor generalny Domu Współpracy Polsko-Niemieckiej, historia Górnego Śląska to nie tylko polityka - czytelnicy dostają na planszach np. informacje o sytuacji językowej na początku XX wieku. I dowiadują się, jaką granicę językową stanowiła Odra. Na wschód od niej większość posługiwała się jako ojczystym językiem polskim, na zachód od Odry przeważał język niemiecki. O języku Górnoślązaków traktuje także mapa przedstawiająca schematyczny zasięg polskich, niemieckich i czeskich gwar w początkach ubiegłego wieku. A poza tym warto pochylić się np. nad planszami dotyczącymi życia religijnego (chrześcijaństwo i judaizm, Kościół katolicki na Górnym Śląsku w XX wieku) oraz mapami kolejnych powstań śląskich i wyników plebiscytu z roku 1921 w poszczególnych powiatach.
Przemysł w okresie międzywojennym, kultura i szkolnictwo mniejszościowe (polskie na niemieckim Śląsku i niemieckie na polskim) w okresie międzywojennym, wyniki wyborów do Sejmu RP i Reichstagu - to kolejne tematy, które są pokazane w atlasie i które mogą być ciekawe dla amatorów historii. Drugiej wojnie autorzy poświęcili wyjątkowo dużo miejsca - mamy zatem i walki we wrześniu 1939, i aparat represji hitlerowskich, i naloty lotnictwa alianckiego z roku 1944, i wreszcie walki z roku 1945.
Konsekwencją tych wydarzeń są kolejne strony atlasu - m.in. zmiany ludnościowe czy akcje antykomunistyczne przed 1971 i po 1980 roku.
Całości dopełnia obszerna bibliografia, kompendium publikacji na temat historii Górnego Śląska.
To lektura warta polecenia każdemu, kto interesuje się historią, nie tylko Górnego Śląska.
*Wojna kiboli z policją w Knurowie po śmierci 27-latka WIDEO + ZDJĘCIA
*Noc Muzeów 2015. Noc Muzeów w Katowicach i innych miastach województwa [NOC MUZEÓW PROGRAM]
*Matura 2015 bez tajemnic: PYTANIA + ARKUSZE + ODPOWIEDZI
*NA ŻYWO Akcja ratunkowa w KWK Wujek Śląsk trwa. Szukają 2 górników
*Nowe becikowe: 1 tys. zł przez 12 miesięcy ZASADY + DOKUMENTY
*Śląsk Plus. Zobacz nowe wydanie interaktywnego tygodnika o Śląsku
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?