Gliwice. Jest apel o zatrzymanie budowy Pomnika Powstań Polskich. Budzi skojarzenia z okresem PRL-u i niszczy plac Krakowski

W Gliwicach na placu Krakowskim rozpoczęły się prace związane z budową Pomnik Powstań Polskich, który ma upamiętniać najważniejsze zrywy niepodległościowe w historii Rzeczpospolitej. O jego powstanie zabiegało Stowarzyszenie Pamięci Armii Krajowej.

Pomysł nie jest nowy, ponieważ Rada Miasta zaakceptowała go w 2017 roku, ale zdecydowane głosy oburzenia i apel o zatrzymanie prac pojawiły się dopiero teraz.

Eksperci apelują o zatrzymanie budowy Pomnika Powstań Polskich w Gliwicach

Środowisko architektów, naukowców, ludzi kultury, dziennikarzy i społeczników wystosowało apel do prezydenta Gliwic Adama Neumana, aby zatrzymał budowę Pomnika Powstań Polskich. Dlaczego?

- Anachroniczny w kształcie pomnik ma dominującą formę obelisku i z całą pewnością zawłaszczy symbolicznie i formalnie przestrzeń całego placu. Jego budowa w tym miejscu zamknie na wiele lat możliwość modernizacji placu Krakowskiego i jego zamiany w nowoczesną, prawdziwie przyjazną przestrzeń - uważają osoby podpisane pod apelem.

Kto podpisał się pod apelem? M.in. prof. Zbigniew Kadłubek (Uniwersytet Śląski), prof. Natalia Bąba-Ciosek (Politechnika Śląska), prof. Piotr Lorens (Politechnika Gdańska), pisarz Szczepan Twardoch, pisarka Anna Dziewitt-Meller czy dziennikarka Anna Dudzińska.

Wszyscy są zgodni, że pompatyczny obelisk nie pasuje do charakteru tego miejsca. Kontrowersje budzi również jego ideologiczny wydźwięk w Gliwicach, gdzie podczas plebiscytu w 1921 roku 79 proc. mieszkańców opowiedziało się za stroną niemiecką, a nie polską.

- (Plac Krakowski - przyp. red.) służy dzieciom do jazdy na rolkach, młodzieży licealnej i studenckiej do spotkań, osobom starszym do odpoczynku, niezadowolonym do wieców i manifestacji oraz wszystkim - jako miejsce jarmarków, targów i zjazdów food-trucków. Nie jest idealny, ale jest przestrzenią prawdziwie publiczną: dla wszystkich - piszą sygnatariusze apelu.

Jak przytoczyliśmy wyżej, obawiają się, że Pomnik Powstań Polskich przytłoczy plac Krakowski, odbierając mu dotychczasowe funkcje.

- Apelujemy do pana Adama Neumana - prezydenta miasta Gliwice i całej Rady Miasta o zatrzymanie procesu budowy Pomnika Powstań Polskich w tym miejscu. Z całą pewnością istnieje możliwość wyznaczenia dla niego lepszego miejsca na terenie Gliwic - podkreślają.

Kontrowersyjny pomnik w atmosferze rodem z PRL-u

Apel opublikowano w poniedziałek, 26 kwietnia. Zaznaczono w nim, że plac Krakowski w obecnej formie pozostawia wiele do życzenia.

- Nie ma szczęścia do zagospodarowania: przeprowadzona w latach dziewięćdziesiątych modernizacja wykonana była niezgodnie ze sztuką i jej elementy stopniowo rozbierano. W 2007 roku zniknęło grożące zawaleniem zadaszenie nad sceną, 10 lat później sama scena - czytamy.

Mimo to zdaniem ekspertów nadal pełni on ważną funkcję w życiu miasta i ma szansę, aby w przyszłości jak najlepiej służyć mieszkańcom. Do tego konieczny jest jednak spójny projekt i konsultacje.

- Stawianie w ramach ważnych przestrzeni publicznych anachronicznych w formie i kontrowersyjnych w treści pomników, bez etapu debaty publicznej, konsultacji społecznych i konkursu architektonicznego jest działaniem budzącym skojarzenia raczej z okresem PRL niż z nowoczesnym, europejskim miastem XXI wieku - oceniają sygnatariusze.