Greiner: Korfanty ma rację mówiąc o powstaniu jako buncie ludowym

Jakiego Korfantego widzimy w wywiadzie dla "New York Timesa" z 1921 roku?
Wywiad w prestiżowej amerykańskiej gazecie to, z dzisiejszego punktu widzenia, coś więcej niż ciekawostka. Korfanty jawi się jako polityk, w pełnym znaczeniu tego słowa. Polityk, jakiego znamy - używający różnych technik, wiedzący, kiedy posłużyć się siłą, a kiedy dyplomacją.

W wizerunku polityka, o którym pan wspomina, zawiera się też swoboda i lekkość w dyskusji z korespondentem z zagranicy: to żartuje, że amerykańscy dziennikarze są najbystrzejsi, to uśmiecha się i sprawia wrażenie rozluźnionego, to konspiracyjnie mruga do prowadzącego wywiad. Raz mówi szeptem, innym razem, kiedy trzeba, wpada w płomienne tony... Teatr. No i rozmawia po francusku.
Korfanty był człowiekiem świetnie wykształconym, w przeciwieństwie do współczesnych nam polityków. Obytym, znającym świat, języki... Znał też specyfikę pracy dziennikarskiej, bo jako redaktor pracował przez większość dorosłego życia. Wiedział, jakimi sztuczkami posłużyć się podczas wywiadu. Widać, że zrobił tym spore wrażenie na korespondencie nowojorskiego dziennika, który zauważył, że "Korfanty bardziej wygląda na dobrze wykarmionego niemieckiego mieszczanina niż zapalczywego polskiego patriotę". Amerykanin spodziewał się pewnie, że będzie miał do czynienia z desperatem z nożem w zębach i krwią na butach. A tu proszę. Tym bardziej, że czasy były inne. Nie było samolotów pasażerskich krążących po całym świecie. Podróż z Nowego Jorku albo dowolnego miejsca w Europie do Szopienic była sporym wyzwaniem.

Czas, w jakim doszło do tego wywiadu też był wyjątkowy. Koniec III powstania, zawieszenie broni, oczekiwanie na decyzje Rady Najwyższej. I Korfanty mówi o drugiej Irlandii na Śląsku
Pojawiła się groźba, że jeśli alianci nie spełnią oczekiwań Ślązaków, może dojść do czwartego powstania, a nawet wojny domowej na miarę żywego w tamtych czasach konfliktu w Irlandii. Dziś Korfanty powiedziałby pewnie o Bałkanach… IV powstanie oczywiście było jedynie groźbą, bo, nie tylko na Śląsku, wszyscy byli już zmęczeni tą sytuacją. Ale taki komunikat Korfanty mógł wysłać do mocarstw, które po I wojnie światowej za wszelką cenę nie chciały dopuścić do narodzin kolejnego punktu zapalnego na mapie Europy. Korfanty wiedział, jak postraszyć Francję czy Wielką Brytanię.

Grał też odezwą do Ameryki. I zapewnieniami "Od Polski nie dostałem żadnej pomocy".
To zabieg na potrzeby opinii publicznej. Amerykańskie gazety czytali też europejscy politycy. Polska nie mogła angażować się w otwarty konflikt z Niemcami i Korfanty wiedział, co mówić w takich sytuacjach. A odezwa do Stanów Zjednoczonych? Pamiętajmy, że to przede wszystkim one, a nie np. Francja czy Wielka Brytania, wygrały I wojnę światową. Europejskie mocarstwa były zadłużone po uszy w Ameryce, więc wpływy USA na kontynencie, pomimo amerykańskiego izolacjonizmu, wciąż były duże. Na co mógł liczyć Korfanty? To był gest determinacji, fragment jego gry dyplomatycznej.

Mało dyplomatycznie wspominał za to o Niemcach. "Ślązacy zadusiliby Niemców"?
Korfanty ma rację, mówiąc o powstaniu jako buncie ludowym, na czele którego w końcu stanął. To był bunt ludowy, przeciw sytuacji sprzed I wojny, której powrót był nie do przyjęcia dla ludności Górnego Śląska. Pamiętajmy, co się stało pod koniec XIX wieku w Niemczech, gdy do władzy doszli szowiniści. Bismarck chciał, żeby Polacy na Śląsku znali i mówili po niemiecku, ale nie wnikał, po jakiemu rozmawiają w swoich domach. Jego następcy byli znacznie bardziej radykalni w prowadzeniu germanizacji. Dlatego to państwo niemieckie, a także górnośląscy Niemcy, przeciwni rewizji granic na Śląsku, byli przeciwnikami Korfantego.
Rozmawiał: Marcin Zasada

*Wypadek w Kozach. 20-latka zażyła amfetaminę i zabiła na przejściu dla pieszych dwóch chłopców ZDJĘCIA I WIDEO
*Budowa dworca w Katowicach: Hala, perony ZDJĘCIA i WIDEO
*Przewozy Regionalne umierają w woj. śląskim [ZDJĘCIA]