Jestem w KRUS, ile mogę dorabiać bez ryzyka utraty ubezpieczenia rolniczego? Poznaj limit zarobków w 2024 roku

Ręcznie robiona torba, dębowy stół, projekt ogrodu albo scenariusz podcastu? To dopiero początek listy zajęć, które być może rolnik, jego żona albo syn chcą wykonywać, jednocześnie chcąc nadal być ubezpieczonymi w KRUS. Czy to da się zrobić? Jakie są limity dorabiania poza prowadzeniem gospodarstwa rolnego?

Czy rolnik może dorabiać i jak może to robić, żeby nie stracić ubezpieczenia w KRUS? To samo pytanie dotyczy domowników rolnika, którzy są ubezpieczeni w Kasie Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego. Odpowiada Teresa O’Neill, wicedyrektor i rzecznik prasowy KRUS.

Ekspertka zaczyna od tego, że w myśl art. 7 i 16 ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników, ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie podlega obowiązkowo rolnik, którego gospodarstwo obejmuje obszar powyżej 1 ha przeliczeniowego lub dział specjalny produkcji rolnej określony w załączniku do ustawy i jego domownik, jeżeli rolnik ten lub domownik nie podlega innemu ubezpieczeniu społecznemu lub nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty, albo nie ma ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Osobami podlegającymi innemu ubezpieczeniu społecznemu są osoby, które podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym w ZUS na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych lub są objęte przepisami o zaopatrzeniu emerytalnym. Z powyższego wynika, że osoby podlegające ubezpieczeniom obowiązkowym w ZUS nie spełniają warunków do podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie.

Teresa O’Neill zaznacza, że ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników przewiduje jednak wyjątki od tej reguły.

Możliwość dorabiania przez rolnika lub jego domownika nie kończy się na działalności pozarolniczej, o której nieco później. Jak podaje nam KRUS, przepis art. 5b ustawy umożliwia rolnikom lub domownikom kontynuowanie ubezpieczenia w KRUS, pomimo objęcia ich ubezpieczeniem społecznym w ZUS z tytułu wykonywania umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia lub powołania do rady nadzorczej pod warunkiem:

• podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy bezpośrednio przed dniem rozpoczęcia wykonywania wymienionych aktywności;
• nieprzekroczenia w rozliczeniu miesięcznym kwoty przychodu osiąganego z tych tytułów, odpowiadającej kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę, które od 1 stycznia 2024 roku wynosi 4242 zł, a od 1 lipca 2024 roku zostanie podniesione do 4300 zł.

Od 1 stycznia 2015 r. do 30 grudnia 2016 r. limit przychodu określony był na poziomie kwoty równej połowie minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Limit ten podwyższony został do kwoty równej minimalnemu wynagrodzeniu w wyniku zmiany brzmienia od 31 grudnia 2016 r. art. 5b.

Zgodnie z przepisem art. 5a ustawy rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy nieprzerwanie przez co najmniej 3 lata, rozpocznie prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej (lub współpracę przy prowadzeniu tej działalności) podlega nadal temu ubezpieczeniu w okresie prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej (lub współpracy), jeżeli spełnia jednocześnie następujące warunki:

1. złoży w Kasie oświadczenie o kontynuowaniu tego ubezpieczenia w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej (lub współpracy);
2. prowadzi nadal działalność rolniczą lub wykonuje stałą pracę w gospodarstwie rolnym obejmującym obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub w dziale specjalnym;
3. nie jest jednocześnie pracownikiem i nie pozostaje w stosunku służbowym;
4. nie posiada ustalonego prawa do emerytury lub renty albo do świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Rolnik musi rozliczyć się z działalności pozarolniczej.

Jak wyjaśnia rzecznik KRUS, osoba podlegająca ubezpieczeniu społecznemu rolników i jednocześnie prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą zobowiązana jest przedstawić w nieprzekraczalnym terminie do 31 maja każdego roku podatkowego zaświadczenie albo oświadczenie, że nie została przekroczona kwota graniczna należnego podatku dochodowego od przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej za poprzedni rok podatkowy.

Kwotę tę ogłasza minister właściwy do spraw rozwoju wsi. Za 2023 r. kwota ta wynosi 4088 zł.

Dodatkowo Kasa informuje, że przepis art. 5c ustawy stanowi, że rolnik lub domownik, który podlegając ubezpieczeniu społecznemu rolników w pełnym zakresie z mocy ustawy został objęty ubezpieczeniem społecznym w ZUS z tytułu:

1. pobierania świadczenia integracyjnego lub stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które został skierowany przez powiatowy urząd pracy,
2. pobierania stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, na które został skierowany przez inne niż powiatowy urząd pracy podmioty kierujące na szkolenie, staż lub przygotowanie zawodowe dorosłych,
3. pobierania stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych,
4. pełnienia czynnej służby wojskowej jako żołnierz niezawodowy,
5. odbywania służby zastępczej

podlega nadal temu ubezpieczeniu pomimo objęcia go z tych tytułów innym ubezpieczeniem społecznym. W przypadku ww. aktywności ustawa nie przewidziała jakichkolwiek limitów w zakresie uzyskiwanych przychodów.

Dodatkowo należy mieć na uwadze, że również wykonywanie jakichkolwiek innych aktywności, które nie rodzą obowiązkowego tytułu do ubezpieczeń emerytalnych i rentowych w ZUS, bez względu na uzyskiwane z nich dochody nie powoduje ustania ubezpieczenia społecznego rolników.