Kaczmarski: Sportowcy mają problemy z niską samooceną

Z Tomaszem Kaczmarskim, psychologiem sportu i wykładowcą w Centrum Doskonalenia Zawodowego AWF Katowice - rozmawia Damian Hatko.

Wśród sportowców często można zaobserwować zaburzenia na tle psychicznym?
Zaburzenia psychiczne zdarzają się u sportowców bardzo rzadko. To sprawa incydentalna. W takim stanie nie mogliby uczestniczyć w rozgrywkach. Podczas sytuacji stresowych ich zaburzenia na pewno by się reaktywowały.

Jednak czasami występują. Jaką przyjmują formę?
Zaburzenia nie muszą przybierać od razu formy psychozy. Zawodnicy często borykają się z bulimią lub anoreksją. Są one spowodowane presją, wynikającą z oceny środowiska. Dużą rolę odgrywa stres. Ocenianie siebie przez pryzmat innych zawodników. Czasami jest to efekt przygotowań motorycznych. Taka sytuacja występuje np. w sportach walki. Zawodnik musi budować masę swojego ciała, aby tuż przed walką spaść z wagi, by móc walczyć w niższej kategorii wagowej. Moje doświadczenie oparte na pracy z ok. setką zawodników i wieloma klubami sportowymi wskazuje na to, że nie są to częste problemy.

Na czym polega rozmowa psychologa sportu z zawodnikami?
Najczęściej rozmawiam ze sportowcami o stresie, koncentrowaniu się na właściwych elementach, dostrzeganiu własnych atutów i podwyższeniu swojej samooceny. Wielu zawodników boryka się ze skutkami motywacji lękowej. Często sportowcy biorąc udział w zawodach, meczach lub walkach boją się popełnienia jakiegokolwiek błędu. Wówczas zapominają o swoich faktycznych umiejętnościach, tracą polot i kreatywność. Myśląc o błędzie w końcu go popełniają. Wówczas całkowicie się blokują. Jeżeli popełnią kolejne błędy zazwyczaj mogą opuścić plac gry i usiąść na ławce. Sportowcy wbrew powszechnej opinii mają niższą samoocenę, niż inni ludzie. Faktem jest, że w ciągu swojego życia osiągają bardzo wiele, ale zawsze oczekuje się od nich jeszcze więcej.

Dla młodych sportowców wsparcie rodziców, trenerów, nauczycieli odgrywa dużą rolę?
Ich rola jest nieoceniona. Bardzo ważne, aby dorośli właściwie nastawiali dzieci do sportu. Istotny jest tzw. język wsparcia. Szczególnie w przypadku trenerów. W wielu przypadkach zdanie trenera jest najważniejsze dla młodego zawodnika. Jeżeli sportowiec będzie słyszał wyłącznie o swoich błędach to bardzo prawdopodobne, że stanie się ofiarą motywacji lękowej. Należy pamiętać, że w tym okresie kształtuje się osobowość.

Jaka jest, więc rola psychologii sportu?
Praca psychologa sportu nie polega na leczeniu zaburzeń. Od tego są odpowiedni terapeuci. Nie zajmujemy się także problemami osobistymi zawodników. Chociaż one także mają wpływ na sportową postawę. My, zajmujemy się treningiem mentalnym. Ma on zapewnić im możliwość psychiczną do osiągania sukcesów sportowych.

Połączenie presji sportowej z problemami osobistymi może prowadzić do nałogów lub zamachów na własne życie.
Niepowodzenie w sporcie są przenoszone przez niektórych zawodników do domów. Cierpią na tym rodziny. To nakręca spiralę, z której trudno wyjść bez specjalistycznej pomocy. Zdarzają się przypadki ucieczki w alkohol, narkotyki. Słyszy się także o próbach samobójczych.

Sportowcy mają łatwy dostęp do usług psychologów?
W ostatnim czasie zwiększa się liczba psychologów sportowych. Każdy sportowiec może mieć do niego dostęp. Cały czas, psychologia sportowa jest postrzegana jako coś wstydliwego. Jednak można zauważyć wzrost zainteresowania. Zawodnicy coraz śmielej sięgają po pomoc w dokonaniu zmian w swoim nastawieniu. Zmiany nie nastąpią z dnia na dzień. Trening mentalny wymaga pracy, chęci i czasu. W niektórych przypadkach przynosi efekty dopiero po pół roku. W krajach zachodnich pomoc psychologa sportu towarzyszy zawodnikom od najmłodszych lat. Wówczas, kiedy staną się seniorami będą wyposażeni w wiedzę, która pozwoli im na samodzielne radzenie sobie z problemami.

*Kutz: Autonomia okazała się oszustwem. Ślązakom należy się status mniejszości etnicznej [WYWIAD RZEKA]
*TYLKO W DZ: Niesamowite zdjęcia górników i kopalń z XIX w. Maxa Steckla
*Cygańskie wesele w Rudzie Śl. On - 21 lat, ona 16 lat. ZOBACZ ZDJĘCIA Z ZABAWY
*Serial Anna German [STRESZCZENIA ODCINKÓW]