Kanciok, czyli historyczny wagon 102N będzie chroniony? Tramwaje wystąpią o wpis do ewidencji zabytków

Ostatni na Śląsku z tych unikatowych egzemplarzy woził mieszkańców GOPu do 1993 roku, a do 2008 roku służył przyszłym motorniczym do nauki jazdy. Od tego czasu stoi na terenie zajezdni tramwajowej w Chorzowie Batorym. Z biegiem lat stan techniczny pojazdu pogorszył się, a w ostatnich miesiącach stał na otwartej przestrzeni narażony na działanie warunków atmosferycznych, co za zaniepokoiło pasjonatów branży. Zabytkowy wagon 102N, czyli popularny Kanciok, ponownie znajduje się już w hali na terenie zajezdni tramwajowej w Chorzowie Batorym.

- Wagon 102N kilka wcześniejszych lat stał w hali, gdzie był chroniony przed warunkami atmosferycznymi. Ze względu na fakt, iż w tym roku warsztaty w Chorzowie przez jakiś czas pełniły rolę czynnej zajezdni tramwajowej, wagon ten musiał zostać wystawiony z hali, ale z zastrzeżeniem, że wróci do niej jesienią i tak też się stało. Obecnie wagon ten ponownie stoi w hali - wyjaśnia Andrzej Zowada, rzecznik prasowy spółki Tramwaje Śląskie.

Wszystko wskazuje również na to, że wagon 102N zostanie wkrótce wpisany do ewidencji zabytków.

- To jest bardzo cenny pojazd, których nie ma już wiele. Zamierzam go objąć wpisem do ewidencji pojazdów zabytkowych. Będzie wtedy chroniony prawnie, nie można go zniszczyć, uszkodzić, zepsuć lub wyrzucić na złomowisko. Działając w porozumieniu z prezesem spółki Tramwaje Śląskie poprosiłem go, aby Tramwaje Śląskie jako właściciel zawnioskowały o umiejscowienie go w ewidencji pojazdów zabytkowych, na co prezes przystał - mówi Łukasz Konarzewski, Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków.

Tramwaje Śląskie potwierdzają, że zawnioskują o wpis do ewidencji zabytków, co może pozwolić na znalezienie dodatkowego finansowania na remont pojazdu.

- Podjęta została decyzja o próbie wpisania tego wagonu do rejestru zabytków ruchomych województwa śląskiego. Musimy przygotować stosowne dokumenty i je złożyć. Planujemy zrobić to jeszcze w bieżącym roku. Liczymy na to, że wpis do rejestru umożliwi Spółce staranie o dofinansowanie na odbudowę tramwaju typu 102N - informuje Andrzej Zowada.

W przypadku, gdy Tramwaje pozyskają dofinansowanie i "Kanciok" przejdzie remont, to będzie mógł być czynnym wagonem historycznym. Wiemy też, że nie ma takiej możliwości, aby wagon stał się częścią ekspozycji Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.

- To z pewnością cenny i wart zachowania obiekt. Natomiast Muzeum nie ma niestety odpowiedniej przestrzeni do ekspozycji tak dużego obiektu. Na terenie zewnętrznym nie tylko nie dysponujemy wystarczającą powierzchnią, ale mamy też ograniczenia wynikające z zaprojektowanych nośności nawierzchni - tłumaczy Adam Kowalski, dyrektor Muzeum Hutnictwa w Chorzowie.

Wojewódzki konserwator docenia postawę pasjonatów, którzy pomagają chronić dziedzictwo regionu i wskazuje na inne przykłady, gdzie obywatelskie zaangażowanie i współpraca z urzędem, przyniosła wymierne efekty.

- Dobrze, że przypominają o tych sprawach, bo różnych zjawisk konserwatorskich, architektonicznych, plastycznych czy urbanistycznych są tysiące, a pasjonaci nas wspomagają informacjami - wyjaśnia Łukasz Konarzewski. - Takich przykładów jest wiele w Gliwicach czy Częstochowie, gdzie działa Stowarzyszenie Elanex. Tam uchroniliśmy fragment zakładów włókienniczych. Miała być tam budowana droga, ale nie jest i omija zakład. W Katowicach działa stowarzyszenie, które zajmuje się zabytkami techniki i wnioskowało o wpis do rejestru zabytków dla katowickiej lokomotywowni. To też już się stało - dodaje.

Innym przykładem dobrej współpracy jest ta ze Stowarzyszeniem Pro Fortalicium.

- Współpracujemy przy ochronie schronów bojowych, które są na linii polskiej. Teraz chcemy zająć się linią niemiecką i dostajemy informacje, które schrony warto chronić w pierwszej kolejności. Zleciliśmy Narodowemu Instytutowi Dziedzictwa wykonanie ekspertyzy do tych schronów - kończy Łukasz Konarzewski.