Kryzys był i będzie

Mamy kryzys, i owszem. Jest, lecz nie po raz pierwszy w dziejach. Kryzys bywał już na Śląsku i pewno też zagości do nas znowu. Boże broń, nie straszę. Wręcz przeciwnie, staram się pocieszyć. Albowiem nieraz i nie dwa już bywało tak, iż po tłustych latach nadchodziły chude. Albo na odwrót. Kultura łużycka rozwijała się na Śląsku pomyślnie przez całe wieku, a przecież w końcu upadła. Zniknęła tak skutecznie, że do dziś nie jesteśmy pewni przyczyn jej zgonu. W średniowieczu na rządzony przez Piastów Sląsk padł najazd Mongołów. Następnie wyniszczały kraj wojny husyckie i walki o tron Czech, których Śląsk był częścią. W XVII wieku miał miejsce kataklizm wojny trzydziestoletniej, w XVIII - wojny śląskie i siedmioletnia. Na XX wieku tragiczne piętno wywarły dwa światowe konflikty, z których pierwszy przyniósł Sląskowi głód i niedostatek, a drugi fizycznie wyniszczył znaczną część kraju i jego ludności.

Nie trzeba było zresztą wojen, by ludzie mieli realne powody do narzekania na swój los. Wystarczyły przygniatające ogół podatki, bardziej kojarzące się z wyzyskiem niż wypełnianiem obowiązku wobec państwa na zasadzie "do ut des" - czyli daję, byś i ty dał. Albo narzucana przez władze z zewnątrz, niekorzystna dla regionu polityka gospodarcza. Nie, nie chodzi o XX wiek, o rządy komunistyczne czy daleką niestety od ideału III RP. Tak przecież było w pierwszych latach pruskich rządów, tuż po podbiciu Śląska przez Fryderyka Wielkiego. A że historia kołem się toczy? Oczywiście. Dotyczy to wielu krajów, czemu nie miałoby dotyczyć i Śląska?

To wniosek wbrew pozorom optymistyczny! Po kryzysie musi nadejść koniunktura! Po katastrofie mongolskiego najazdu z 1241 roku nastąpił na Śląsku szybki rozwój miast i osadnictwa. Straty poniesione w wyniku wojny trzydziestoletniej odrabiano u nas wprawdzie długo, ale w końcu udało się je nadgonić. Śląsk przecież ponownie kwitł w 1740 roku, gdy wzbudził zaborczy apetyt Fryderyka II. A początkowy regres w gospodarce XVIII-wiecznego Śląska pod rządami Prus także poprzedził wspaniały rozwój przemysłu, który miał trwać przez sto kilkadziesiąt lat.

Oczywiście wszystko to nie znaczy, że wystarczy siąść i zaczekać, aż nadejdą lepsze czasy. Skądinąd cenna znajomość historii bynajmniej nie zwalnia od myślenia.