Mieszkańcy Śląska nielicznie skorzystali z dofinansowania wymiany źródła ciepła, a od stycznia wchodzi zakaz palenia kopciuchami!

Uchwała Sejmiku Województwa Śląskiego w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa śląskiego ograniczeń w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw została uchwalona 07.04.2017 roku. Zgodnie z jej zapisami od stycznia 2024 r. następuje zakaz używania kotłów eksploatowanych od 5 do 10 lat od daty produkcji.

Właściciele domów, którzy po terminie granicznym nadal będą wykorzystywać stare kopciuchy na węgiel, mogą zapłacić od 20 zł do nawet do 5 tys. zł kary (zgodnie z art. 24 Kodeksu wykroczeń). W postępowaniu mandatowym grzywna zazwyczaj nie może być jednak większa niż 500 zł, w wyjątkowych przypadkach 1000 zł. Mandaty mogą nakładać policja, inspektorzy Inspekcji Ochrony Środowiska oraz straże gminne. Okazuje się, że w 2022 r., w poprzednim etapie wdrażania śląskiej uchwały antysmogowej strażnicy miejscy przeprowadzili szeroką akcję, której celem była kontrola źródeł ciepła.

- Tylko w styczniu i lutym strażnicy miejscy przeprowadzili w Rybniku ponad tysiąc kontroli źródeł ogrzewania. Ich efektem były 22 mandaty, 72 pouczenia i pięć wniosków do sądu - informuje Daniel Trzaskoś z Brandscope.

Mimo zmieniających się przepisów i widma mandatów, niewielu mieszkańców województwa śląskiego zdecydowało się na założenie wniosku o dofinansowanie wymiany źródła ciepła w programie "Czyste powietrze". Do listopada 2023 r. wpłynęło zaledwie 1149 wniosków. To 6 liczba w kraju, w Małopolsce wniosków było ponad 2 razy więcej. Więcej ich było nawet w znacznie mniej ludnym Podkarpaciu.

Jednym z najczęstszych rozwiązań jest instalacji pompy ciepła. W Polsce sprzedaje się ich niemal najwięcej w Europie.

- Wg danych Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) łączna liczba podłączonych grzewczych pomp ciepła w Europie wynosi obecnie ponad 20 mln sztuk. Zapewniają one ogrzewanie dla 16% budynków mieszkalnych i komercyjnych w Europie. W 2022 r. w Polsce przybyło blisko 180 tys. To więcej niż we Francji czy Niemczech, chociaż liczba pracujących urządzeń jest tam większa, bo inwestowanie w to źródło ciepła zaczęło się tam wcześniej. Jednak obecnie Polska jest na drugim miejscu w Europie pod względem sprzedaży tych urządzeń (po Włoszech) i u nas szybciej niż w innych krajach zwiększa się ich liczba - informuje Daniel Trzaskoś.

W inwestycje w wymianę źródła ogrzewania sprzyja niska inflacja i duża dostępność pomp ciepła.

- Co trzecie instalowane urządzenie grzewcze w Polsce w 2022 r. to pompa ciepła - wynika z raportu Zero Carbon Analytics. W tym roku zainteresowanie jest także bardzo duże. Nie każde urządzenie jest jednak takie samo. Cześć pomp docierających z Chin, od nieznanych producentów, ma gorsze parametry energetyczne i emisji hałasu. Jest jednak szansa, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wdroży w przyszłym roku do swoich programów dotacyjnych zapisy dotyczące zaostrzenia regulaminu dla pomp ciepła. Tylko urządzenia zweryfikowane w niezależnych laboratoriach, o potwierdzonych wysokich parametrach, powinny być dotowane z budżetu państwa - mówi Dawid Pantera z Viessmann.

Okazuje się, że Polki i Polacy popełniają wiele błędów podczas doboru nowego urządzenia grzewczego.

- Najczęstsze błędy to wybór taniego urządzenia, którego deklarowane parametry nie odpowiadają rzeczywistości, zakup pompy nieznanej marki, która może się okazać awaryjna lub niekompatybilna z innymi urządzeniami. Źródłem kłopotów może też być wybór mało wiarygodnej firmy realizującej inwestycję, która nie przeprowadzi audytu budynku i potrzeb, ew. nie wykona montażu profesjonalnie. W przyszłości może też unikać wezwań do przyjazdu do poprawek i serwisu. Niestety nie zawsze jest tak, że drożej oznacza lepiej - informuje Daniel Trzaskoś.

Nieuczciwe firmy wykorzystują mechanizm dofinansowania i oferują urządzenie z niskiej półki w najwyższej możliwej cenie dla uzyskania maksymalnej kwoty dotacji.

- Inwestor, czyli zazwyczaj właściciel domu, powinien wykazać się czujnością i sprawdzić obecność proponowanego mu urządzenia na liście ZUM. To lista Zielonych Urządzeń i Materiałów, która jest spisem produktów spełniających określone standardy środowiskowe i uznawanych za ekologiczne. Warto też zapytać wykonawcę o dodatkowe certyfikaty potwierdzające jakość jak np. HP Keymark czy EHPA Q. Przydatne w ocenie są także referencje, jakimi może się pochwalić oferent. Najlepiej jest skierować zapytanie do lokalnego wykonawcy, któremu będzie zależało na dobrej opinii po wykonaniu instalacji. Unikać należy firm obiecujących wyjątkowe okazje. To prosta, ale skuteczna zasada, która obowiązuje w każdej branży – mówi Dawid Pantera z Viessmann.

Warto też zweryfikować przy montażu czy będzie czyszczona instalacja hydrauliczna, jaka lokalizacja urządzenia będzie optymalna i czy przed wymiennikiem ciepła będą zastosowane odpowiednie filtry. Jednak zanim zaczniemy, powinniśmy przeprowadzić audyt energetyczny budynku na miejscu, podczas którego ocenie podlega izolacja termiczna budynku i szacowane jest rzeczywiste zapotrzebowanie w energię cieplną do celów grzewczych i przygotowania ciepłej wody użytkowej. Kolejnym krokiem jest pomoc w przygotowaniu wniosku o dofinansowanie, połączone z deklaracją wsparcia przy rozliczeniu dotacji. Warto z tego skorzystać, kwota wypłat dofinansowania w programie Czyste Powietrze stale się zwiększa – w październiku było to ponad 286 mln zł, w porównaniu z 250 mln zł we wrześniu tego roku czy 153 mln zł we wrześniu przed rokiem. Blisko 50% wniosków dotyczy pomp ciepła.

- Sam montaż trwa zazwyczaj kilka dni. Może być przeprowadzany w dowolnym momencie roku, chociaż z powodów pogodowych łatwiejszy jest poza okresem zimowym. Nie wymaga specjalnego przygotowania ze strony inwestora. Wcześniejsza obecność wykonawcy na miejscu i dokładne ustalenie miejsca montażu poszczególnych komponentów jest kluczowe - mówi Dawid Pantera z Viessmann.